طی هفته‌های اخیر تحرکات دولت ترک در منطقه عاری از سلاح و منطقه کوهستان زاویه افزایش یافته است. احمد الدرزی، پژوهشگر و تحلیلگر سوری در رابطه با تحرکات اخیر ترکیه اظهار داشت که دولت ترک درصدد اشغال منطقه و عملی کردن میثاق ملی برآمده است.
در مناطق ادلب و حوالی آن، بین نیروهای حکومت دمشق و تبهکاران دولت اشغالگر ترک برخوردها افزایش یافته است و اکنون در کوهستان زاویه، کنسفره، بنین، سیفوهان و بلونیه این برخوردها ادامه دارند. از طرف دیگر نیز هواپیماهای روسی تبهکاران را مورد حمله قرار می‌دهند.
در نتیجه توافق آستانه بین روسیه، ترکیه و ایران در مه ۲۰۱۷، دولت ترک با نظر مثبت روسیه این مناطق را به اشغال خود درآورد. هر سه طرف بعد از مجموعه نشست‌هایی در مورد ایجاد نقاط بازرسی و نظارت بر وضعیت میدانی منطقه به توافق رسیدند. دولت ترک به بهانه ایجاد نقاط بازرسی و نظارت ۱۲ منطقه را در سوریه به اشغال درآورد. طبق توافق استانه، نیروهای حکومت دمشق با حمایت روسیه و ایران کنترل منطقه تحت حاکمیت تبهکاران وابسته به دولت ترک را تحقق بخشیدند. بیش از ۹۰ درصد این منطقه تحت حاکمیت هیات التحریر االشام (جبهه النصره قدیم که در لیست ترور بین‌المللی قرار دارد) قرار دارد و مناطق دیگر نیز تحت حاکمیت گروههای دیگر تبهکاران است.
دولت ترک وعده داده است که اجازه نمی‌دهد نیروهای حکومت دمشق بیش از موقعیت کنونی دست به پیشروی زده و در صورت پیشروی آنها را متوقف می‌کند. به همین علت تا کنون مناطقی نیز تحت حاکمیت حکومت دمشق قرار گرفته است. اما نیروهای دولت ترک با توپ‌باران‌های خود بسیاری از نیروهای حکومت دشمق را به قتل رسانده‌اند و اکنون برخوردهایی بین این دو در جریان است.
توافقنامه‌های موجود و تداوم تنش
ولادیمیر پوتین و اردوغان در ۵ مارس ۲۰۲۰ توافقی را مبنی بر آتش‌بس امضا کردند. یکی از مواد این آتش‌بس این بود که دولت ترک نیروهای خود را از نقاط نظارتی تحت حاکمیت نیروهای حکومت دمشق خارج کند، سلاح‌های سنگین را از ادلب خارج کند و گروههای تروریستی و خصوصا هیات التحریر الشام را منحل کند.
در نیمه اکتبر سال جاری، دولت ترک دست به تخلیه این مناطق زد و در جریان آن ادوات نظامی خود را از نقطه موریک در ارتفاعات شمال حما خارج ساخته و آنها را به شهرک قوقفین در جنوب ادلب انتقال داد، سپس دو نقطه دیگر را به نام مخار و میر حتی در خط تماس و در مسیر جاده 5M در شمال خان شیخون تخلیه نمود. بعد از این اقدامات، نقاط نظامی در روستای شیخ عقیل در نزدیک قوبتان جبل، در غرب حلب و نقاط دیگری در اطراف سراقب در شرق ادلب نیز تخلیه شدند.
ایجاد نقاط جدید نظامی در کوهستان الزاویه
در مقابل عقب‌نشینی نیروهای دولت ترک از نقاط بازرسی و نظارت، دولت ترک ۵ نقطه دیگر را در ادلب ایجاد کرد، با این تعداد، شمار مراکز نظارت و بازرسی ترک‌ها، به ۷۳ نقطه رسیده است. طی هفته‌های اخیر نیز دولت اشغالگر ترک دو نقطه بازرسی و نظارت دیگر را در شهرک‌های بارا و دیر السنبل در مقابل شهرهای نمر النعمان و کفر نیبول احداث کرده است که در تحت کنترل نیروهای حکومت دمشق هستند، همچنین در شهرک‌های رویجا نیز که تحت حاکمیت نیروهای روسی است، نقاط دیگری را احداث کرده است. از طرف دیگر ارتش اشغالگر ترک در بسیاری از نواحی اطراف جاده 4M در جنوب ادلب پراکنده شده‌اند.
نقل و انتقال نیروهای نظامی ترک به رغم توافق
۹ ماه از گذشت امضای توافق بین آنکارا و مسکو، دولت اشغالگر ترک نقل و انتقالات نظامی خود را به مناطق اطراف ادلب همچنان ادامه می‌دهد. طی دو ماه گذشته، دولت اشغالگر ترک نقل و انتقالات نظامی را از ادلب و خصوصا به منطقه کوه‌های الزاویه افزایش داده است. آنکارا همچنین دیوار مستحکمی را نیز در اطراف این کوه احداث کرده و پراکندگی و محل تجمع نیروهای حکومت دمشق را با نیروهای روسی و ایرانی نظارت می‌کند. از زمان اعلام آتش بس در ۵ مارس، دولت ترک نزدیک به ۷ هزار و ۵۶۰ وسیله نظامی و هزاران نفر از نظامیان خود را به سوریه اعزام کرده است، و از این طریق مواد آتش‌بس را نقض کرده است. از ۲ فوریه ۲۰۱۹ تا کنون نزدیک به ۱۰ هزار و ۸۵۹ وسیله نظام ترک وارد مناطق عاری از سلاح در سوریه شده است.
چرا کوهستان الزاویه؟
از نظر دولت ترک کوهستان الزاویه منطقه‌ای استراتژیک و پر اهمیت است، زیرا در میانه ارتفاعات جنوب ادلب و شمال غربی حما قرار دارد. همزمان در مسیر جاده 4M= حلب لارقیه و مسیر جاده 5M= حلب-شام قرار دارد. وضعیت نظامی نیروهای تبهکار وابسته به دولت اشغالگر ترک در منطقه از تمامی مناطق دیگر متفاوت‌تر است. چون این منطقه از ارتفاع برخوردار است، تبهکاران می‌توانند به حملات پاسخ بدهند. همین موقعیت جغرافیایی اجازه می‌دهد که تبهکاران و دولت ترک به این منطقه به عنوان خط دفاعی مناطق دیگر نگاه کنند و این منطقه اهمیت بیشتری حتی از ادلب نیز داشته باشد. نیروهای حکومت دمشق امیدوارند که در جنگ در جبهه‌های جنوب ادلب در کوهستان الزاویه و تا جاده 4M را بتوانند تحت کنترل بگیرند. زیرا دولت اشغالگر ترک در این مناطق نقاط بازرسی و نظارت خود را افزایش می‌دهد و از طریق این مراکز است که از تبهکاران حمایت می‌کند.
دولت اشغالگر ترک بر اساس توافقنامه‌ها عمل نمی‌کند
در رابطه با این موضوع پژوهشگر و تحلیلگر سوری، احمد الدرزی به خبرگزاری هاوار گفت: مشخص است که دولت ترک بر اساس توافقهایی که با روسیه به عمل آورده است عمل نمی‌کند، تنها اگر این توافق‌ها در راستای منافع دولت ترک باشد، از آنها حمایت می‌کند. ترکیه فروپاشی و تخریب حمص، ارتفاعات شمالی آن و مناطق مرتفع دمشق را، خصوصا غوطه، آسان نموده است.
الدرزی خاطرنشان نموده است که بعد از آنکه دولت ترک به این باور دست یافته است که نمی‌تواند حکومت دمشق را به آسانی ناگزیر کند که دیگر حمایت ایران و روسیه را نپذیرند، به طرح بدیل دیگری رو کرده است و آن تحقق و عملی کردن پیمان میثاق ملی است. از این طریق دولت ترک تلاش می‌کند تا جغرافیای شمال-شرق سوریه را بعد از اشغال این مناطق تغییر داده و ساکنان حمص و غوطه را با افراد مناطق دیگر جایگزین کند. وضعیت اکنون تغییر کرده است و دولت ترک مناطقی را که اشغال کرده است، دیگر ترک نمی‌کند تا بتواند به قمار سنگینی در این منطق دست بزند. در این باره نیز اصرار دارد تا بتواند نیروهای ترک و سلاح‌های سنگین در ادلب حفظ شوند.
سکوت روسیه به اختلاف مسکو-واشنگتن ارتباط دارد
احمد الدرزی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت که سکوت روسیه در مقابل طرح‌های آنکارا به دلیل اختلافات مسکو و واشنگتن و تمامی جهان غرب است. مشاهده می‌شود که نیروهای ناتو به مرزهای روسیه رسیده‌اند. و مسئله سوریه نیز تا اندازه‌ای منوط به پیروزی ناتو در محاصره روسیه با پشتیبانی ترکیه است. به همین دلیل است که ترکیه از کارت‌های فشار بسیاری علیه روسیه برخوردار است. الدرزی در ادامه سخنان خود اظهار داشت که امکان رسیدن مسکو به دریای مدیترانه از طریق کریدورهای دریایی و رقابت این کشور در آسیای میانه که اکثرا ترک هستند، یا در داخل روسیه به دلیل وجود اقلیت ترک یا مسلمان که اردوغان را به عنوان خلیفه یا سلطان می‌دانند، اجازه می‌دهد که مسکو از طریق ترکیه یا ناتو تحت فشار قرار بگیرد یا محاصره شود. اما هزینه‌های این مسئله در داخل سوریه بسیار سنگین هستند. در بخش دیگری از سخنان خود الدرزی اظهار داشت که وضعیت در ادلب، منتظر تغییر حکومت در آمریکا به رهبری بایدن است، و به دلیل مواضع خصمانه بایدن علیه روسیه، ترکیه و سوریه باید منتظر ماند.
الدرزی در خاتمه گفتکوی خود اعلام کرد که احتمال می‌رود که دولت جدید امریکا از مسلمانان در راستای منافع خود حمایت کند، خصوصا که بهار عربی در زمان دمکرات‌های امریکایی و چراغ سبز امریکا به اخوانی‌ها آغاز شد. دولت امریکا این کارت مهم را به ارزانی برای حل مسئله سوریه از دست نمی‌دهد. به همین علت اجازه می‌دهد که احتمالا رژیم دمشق از ردیف کشورهای ضد آمریکایی خارج شود.
