آیا سوئد و اروپا از کوردها عذرخواهی می‌کنند؟

پرونده اولف پالمه بسته شد. اکنون زمان آن فرا رسیده است که سوئد و کشورهای اروپا به سبب حملاتی که به بهانه ترور پالمه علیه کوردها انجام دادند از خلق کوردستان عذرخواهی کنند

سال ١٩٨٢ کوردهای مهاجر در سوئد وقتی اولف پالمه به نخست‌وزیری رسید گفتند:"او از ما دفاع می‌کند". همان سال اولف پالمه پیشاهنگی کشورهای اروپایی در اتخاذ موضع مشترک علیه سیاست‌های کوردستیزانه دولت ترکیه را بر عهده گرفت.

پالمه از یکسو ورود تانک‌های شوروی به شهر کی‌یف اوکراین را محکوم می‌کرد و از سوی دیگر بمباران ویتنام از سوی ایالات متحده آمریکا را با قتلعام نازی‌ها مقایسه می‌کرد. او انتقادهای شدیدی از دیکتاتوری فرانکو و کودتا در یونان به عمل می‌آورد. او خواستار خلع سلاح هسته‌ای کشورهای جهان بود. از نزدیک به مسئله کوردها می‌پرداخت که از سال ١٩٨٠ تعداد بیشتری از آنان به سوئد پناهنده شده بودند.

اولف پالمه روز ١٢ آگوست ١٩٨٠ در گفتگو با روزنامه آفتونلادت در خصوص مسئله کوردها گفته بود:"ما کوردها را به عنوان خلقی که دارای هویت ملی خود هستند می‌بینیم. و این امر ما را ملزم می‌كند که به حق تعیین سرنوشت آنان احترام بگذاریم. این مورد باید با مذاکره و راه‌های صلح‌آمیز محقق شود. بنابراین لازم است خلق کورد را درک نمود و از مبارزه آنان حمایت کرد." اولف پالمه در گفتوگو با محمود باکسی، روزنامه‌نگار و نویسنده کورد در مورد مبارزه کورد و کوردستان مفصلا سخن گفته بود.

حزب کارگران کوردستان در ١۵ آگوست ١٩٨۴ مصادف با دومین سال نخست‌وزیری پالمه مبارزه مسلحانه علیه ترکیه را آغاز کرد. دولت ترک که با عملیات گریلایی ١۵ آگوست شوکه شده بود فورا سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را وارد میدان کرد. دیدارهای مسئولان ترک با ناتو برای سرکوب قیام مسلحانه کوردها در ماه اکتبر آغاز شد و در پایان ١٩٨۴ به نتیجه رسید.

دولت‌های آلمان، انگلیس و ایالت متحده آمریکا گردانندگان بزرگ ناتو در قتلعام کوردها به دولت ترکیه کمک‌های نظامی، سیاسی و اقتصادی بزرگی کردند که تاکنون نیز ادامه دارد. آلمان اسلحه و خودروهای زرهی پیشرفته را برای نابودی کوردها به آنکارا تحویل داد. آمریکا راهکار سرکوب مبارزات آزادیخوانه را که در آمریکای لاتین به اجرا گذاشته بود با ترکیه در میان گذاشت.

مرحله پیش از ترور پالمه

به رغم تحمیل جنگ علیه مبارزات آزادیخواهی کوردستان در داخل ترکیه شیوه‌های جنگ روانی هم به کار گرفته شد. کنتراگریلا، ژیتم و گلادیو صفحه‌های تازه جنگ تحمیلی علیه ملت کورد بودند. جنبش آزادیخواهی کوردستان روز ٢١ مارس ١٩٨۵ جبهه آزادیبخش ملی کوردستان را تأسیس کرد و اینگونه زنان، جوانان، کارگران، روشنفکران و باورمندان و علمای دینی را در مبارزه حق‌خواهی کوردها جای داد. کارگران و پناهندگان کورد در اروپا مخاطبان اصلی جبهه آزادیبخش ملی کوردستان بودند.

دولت ترک برای نابودی جنبش تازه کوردها به اروپا متوسل شد. هدف اصلی کم کردن دوستان خلق کورد بود. به این منظور اولین هدف از میان برداشتن اولف پالمه بود. در گام نخست سازمان استخباراتی ترک(میت) با سازمان استخباراتی سوئد (ساپو) رابطه برقرار کرد و از سال ١٩٨۴ با ساپو گزارش‌هایی را علیه کوردها تهیه کرد. به موازات این مرحله علیه کوردها در رسانه‌های سوئد دست به تبلیغات گسترده‌ای زدند.

روز ٢٣ اکتبر ١٩٨۵ تورگوت اوزال نخست‌وزیر ترک با اولف پالمه دیداری طولانی داشت و از او خواست از حمایت کوردها دست بردارد. او تلاش نمود پالمه مواضعی کوردستیزانه را در پیش گیرد. سال‌های ١٩٨۴ تا ١٩٨۶ برای پناهجویان کورد مقطعی سخت بود. «شورش رشی» در کتاب «پالمه، پ.ک.ک و گلادیو» می‌نویسد: قبل از ترور پالمه تبلیغات گسترده‌ای علیه پ.ک.ک در سوئد به راه انداخته شد. سازمان ساپو برای این هدف برخی افراد را بکار گرفت که از صفوف پ.ک.ک جدا شده بودند. در نخستین روزهای سال ١٩٨۶ هانس هولمر مدیر کل امنیت سوئد در سخنانی بشدت بر پ.ک.ک تاخت و این اظهارات در رسانه‌های سوئد منتشر شدند.

تحمیل هزینه‌ها بر خلقی که پالمه آنان را بسیار دوست داشت

غروب ٢٨ فوریه ١٩٨۶ یک قربانی را در سوئد و کشورهای اروپایی به مسلخ بردند. در این روز اولف پالمه همراه همسرش زمانی که از سالن سینما خارج می‌شد از پشت با چند گلوله به قتل رسید. جالب این است که این جنایت را بر عهده خلقی می‌انداختند که اولف پالمه آنان را بسیار دوست می‌داشت. یک هفته پس از ترور پالمه به خانه‌های کوردهای میهن‌دوست در سوئد حمله‌ور شدند، تعداد فراوانی بازداشت شده و به پایگاه‌های نظامی منتقل شدند. در این مرحله موج بزرگی از دستگیری کوردهای مهاجر در سوئد آغاز شده بود. این موج در آلمان ادامه یافت. روز ١۵ آگوست ١٩٨۶ کوردستانی‌هایی که خواستار برگزاری جشن گرامیداشت کارزار ١۵ آگوست در دویسبورگ آلمان بودند هدف حمله ٨٠٠ عضو یگان ویژه ارتش با اسلحه‌های سنگین قرار گرفتند. گفته شد که هدف از این حمله ارتش آلمان قتل جمیل باییک و عبدالله اوجالان است که قرار بود در این مراسم سخنرانی کنند.

بسیاری از رسانه‌های دولتی سوئد و روزنامه‌های دولت ترک از جمله روزنامه حریت ترور پالمه را به کوردها و پ.ک.ک نسبت دادند. با قتل پالمه یکی از رهبرانی که نیروهای جهانی روی خوشی به او نشان نمی‌دادند از میان برداشته شد. اما وضعیت کوردها بسیار بدتر شد. کوردها یکی از رهبران غربی را از دست دادند که در عرصه بین‌المللی از مبارزات برحق آنان حمایت می‌کرد. مسئولیت قتل پالمه را به پ.ک.ک نسبت دادند و اینچنین برای سیاه‌نمایی جنبش آزادیخواهی کوردها دست به یکی کردند.

روی دیگر قضیه این بود: اکنون متهم شناسایی شده بود و نیازی به اقدامات جداگانه نبود. به این سبب در سال‌های گذشته لازم نبود پرونده را مغشوش کنند. این در حالی بود که از روز نخست همه می‌دانستند که کوردها هیچ رابطه‌ای با قتل پالمه ندارند. روز ١۵ آگوست ١٩٨۶ ژورن اسفانسن پارلمانتار حزب کمونیست سوئد در پارلمان گفت:"پس از قتل پالمه رسانه‌های ترک و آلمان بر شناسایی متهم پافشاری می‌کنند و فورا آنرا معرفی هم کردند. کوردها را متهم کردند. نخستین بیانیه‌ی در مورد قتل اولف پالمه در سوئد دور از منطق است، ادعا می‌شود که قاتل بسوی یک محله که ساکنان آن اغلب مهاجر هستند فرار کرده است. این غیرممکن است. متهم کردن پ.ک.ک و آپوئیست‌ها کار آسانی بود تا اینچنین پ.ک.ک را هدف حمله قرار دهند.

وقوع یک قتل دیگر در سوئد و «تهدید»‌هایی که علیه پالمه طرح شده بودند برای متهم کردن کوردها کفایت می‌کرد. نه کسی از کوردها دفاع می‌کرد و نه حامی‌ای داشتند. نه رسانه‌های نیرومندی داشتند و نه دیپلماسی نیرومندی که در عرصه بین‌المللی از خود دفاع کنند. بویژه این وضعیت برای کوردهای سوئد بسیار سنگین بود. رسانه‌های سوئد بویژه دو روزنامه «سفنسکا داگبلادت» و «اخپرسن» به شیوه‌ای دور از مسئولیت‌پذیری در سیاه‌نمایی‌های رسانه‌های ترک و آلمان شریک شده بودند. پلیس سوئد نیز به شیو‌ه‌ای بی‌رحمانه بیانیه‌های صادر می‌کرد تا اینچنین افکار عمومی را علیه کوردها بسیج کند."

عبدالله اوجالان رهبر خلق کورد سال ١٩٩٧ پس از چند سال در گفتگو با تلویزیون مد تی‌وی به رخداد ترور پالمه اشاره کرده و گفت:"واضح است که قتل پالمه از سوی ایالات متحده آمریکا نادیده گرفته شد و قربانی مطامع تاچر، کهل و دولت ترک شد. چرا لازم دانستند پ.ک.ک و خلق کورد را عامل قتل پالمه معرفی کنند؟ خواستند با یک سنگ چند گنجشک را بزنند. آنچه ما را به فکر واداشت همین بود؛ یک کورد لمپن را پیدا کنند و او را وادار کنند که بگوید «من او را کشتم». من همان روز ترور پالمه گفتم که ما باید جایگاه پالمه را ارتقا دهیم. پالمه تنها رهبر اروپایی است که علیه کوردها موضعی خصمانه در پیش نگرفته است. ما با احترام در برابر وی سر خم می‌کنیم و من گفتم که بیانیه‌ای در این چارچوب منتشر کنید."

بیانیه‌ای که اوجالان به آن اشاره می‌کند روز ٣ مارس ١٩٨۶ در آلمان تحت عنوان پ.ک.ک منتشر شد. در بیانیه آمده است:"قتل پالمه توطئه‌ای بین‌المللی است". اما علی‌رغم بیانیه‌ها و گزارش‌های دیگری که از سوی پ.ک.ک منتشر شده بود، رویداد قتل پالمه از سوی دولت‌های اروپایی به کمپین کوردستیزی مبدل شد. این رویه نژادپرستانه در سوئد و آلمان به بازداشت گسترده کوردها در اروپا انجامید.

دادستانی کل سوئد روز گذشته پس از ٣۴ سال رسما اعلام کرد که قاتل اولف پالمه یک سوئدی به نام استیگ انگستروم بوده است که سال ٢٠٠٠ مرده است. پرونده ترور پالمه اینچنین بسته شد. زمان آن فرارسیده است که سوئد و کشورهای اروپایی به سبب آن همه حمله‌‌های نژادپرستانه علیه کوردها از این خلق عذرخواهی کنند.