جمهوری اسلامی ایران ماه سپتامبر ٢٠٢٠ را با بازداشت شهروندان کورد، نقض حقوق مدنی و سیاسی، نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی، تبعیض‌های حکومتی، هتک حرمت شهروندان و همچنین شکنجه زندانیان سیاسی و نادیده گرفتن حقوق بنیادین زندانیان سیاسی به پایان رساند.

بنابر آمار منتشر شده از سوی جمعیت حقوق بشر کوردستان در ماه سپتامبر ٣٣ شهروند و فعال روژهلات کوردستان از سوی رژیم اشغالگر ایران بازداشت شده‌اند.

بر پایه گزارش جمعیت حقوق بشر در ماه سپتامبر دست‌کم یک شهروند کورد را به نام خضر قوی‌دل (٣۶ ساله) را در زندان اورمیه اعدام کرد و همچنین یک زندانی دیگر به نام  فرهاد رحیمی (۴۶ ساله) در زندان اورمیه در اثر عارضه قلبی در زندان درگذشته است.

 رژیم اشغالگر ایران در ماه سپتامبر به بازداشت فعالان روژهلات کوردستان ادامه داده است. جمعیت حقوق بشر کوردستان می‌گوید که بیشتر بازداشت شدگان بدون اتهام مشخص، بدون وجود حکم قضایی و با ضرب و شتم بازداشت شدەاند. در این ماه ٣٣ شهروند بازداشت شده‌اند که ٢٨ نفر آنان مرد (هفت کولبر) و ۵ نفر زن هستند.

اسامی بازداشت‌شدگان به این شرح اعلام شده است: سارا برزگر در پاوه، نرگس محمدی در پاوه، نگین ویسی در پاوه، بهار احمدی در پاوه، الهام مرادی در پاوه، حسیم میرزایی در جوانرو، صدیق سیفی در دیواندره، بایزدی قادری چوپان در نغده، صابر صالحی در سنه، سلیمان کریم‌پور در مهاباد، خالد محمدزاده اقدم در مهاباد، صدیق حیدری در ماکو، پیمان خون‌کبوتر در مریوان، هیوا عزیزپور در روستای دیوزناو از توابع سولاوا، فرشاد جهش در بوکان، محمد نبردی در پیرانشار، محمود قنبروند در پیرانشار، نصرالله حیدرنژاد در روستای دیوزناو از توابع سولاوا، طاهر شیخی در بوکان، عبدالعزیز حیدرپور در اورمیه، ارسلان هدایتی در قروه، امیر پیاده در بوکان، آکو کریمی در سنه، باپیره برزه در روستای چیانه از توابع پیرانشار، علی لیروای در لرستان و هفت کولبر به نام‌های سید عزت طاهری در پیرانشار، شادمان مریوانی در مریوان، سه نوجوان در روز ١٢ سپتامبر  و دو فرد دیگر در روز ١۴ سپتامبر در دوله‌شین که هویت آنان در دست نیست.

در ماه آگوست کشتار کوردهای کولبر از سوی نظامیان ایران همچنان ادامه داشت. در این ماه ۶ کولبر و کاسبکار توسط نیروهای امنیتی رژیم ایران به قتل رسیدند و ١٨ کولبر و کاسبکار هم زخمی شدند.

اسامی کولبرها و کاسبکارانی که با شلیک مستقیم نظامیان ایران به قتل رسیده‌اند: زانست حسن‌نژاد اهل قلعه‌رش سردشت، زانکو احمدی اهل خان‌خل سردشت، سروش مکاری اهل سردشت، جلال خضری اهل پیرانشار، شهرام محمدی علم‌هولی اهل ماکو، صلاح عیسی‌زاده  اهل شنو.

اسامی کولبرها و کاسبکاران زخمی: خدر اهل سردشت، نریمان سبحانی اهل سولاوا، سودین کلاشی اهل خوی، حمید حسینی اهل روانسر، علی‌باقری اهل مریوان، محمد.ن اهل ثلاث باوه‌جانی، سید عزت طاهری اهل پیرانشار، مانی هاشمی اهل پاوه، جعفر رهبری اهل ماهو، فاتح محمودی اهل ثلاث باوجانی، نادر صالحی اهل ماکو، بارزان اهل بانه، هدایت اهل ثلاث باوجانی، نامدار اهل ثلاث باوجانی، دو فرد با اسامی نامعلوم اهل ثلاث باوجانی، کاوه عبدی اهل رزوا از توابع سولاوا و کیوان قادرپور اهل بانه.

در ماه گذشته میلادی (سپتامبر ٢٠٢٠) ٨ شهروند روژهلات کوردستان (٣ زن و ۵ مرد) به قتل رسیده یا دست به خودکشی زده‌اند.

دختر خردسال به نام فاطمه هواسی اهل سرپل‌زهاو  و مریم اتمانی اهل اورمیه توسط مردان خانه به قتل رسیدند و بهار صیفی اهل سنه دست به خودکشی زد. همچنین انور محمد رضای اهل سنه، واحد احسانی اهل دیواندره، رسول احمدی اهل بوکان، محمد احمدی اهل بوکان، عارف ترکن اهل همدان دست به خودکشی زدند.

جمعیت حقوق بشر کوردستان خاطرنشان کرده است گزارش مذکور به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمان‌ها و گروه‌های حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض سامانمند حقوق بشر در روژهلات کوردستان را بازگویی کرده است.