جمیل باییک ریاست مشترک کوما جڤاکن کوردستان گفت: زمانیکە هوال حقی کارر شهید شد، رهبر آپو شهادت وی را بە مبنایی برای تاسیس حزب تبدیل کرد. زیرا این مسئلە یک معیار است. اگر برای هوال بودن زندگی می کنی، لازم است کە هوال بودن را هم با شان و شکوە، بە تجربەای زیستە بدل کرد.

جمیل باییک بە مناسبت تاسیس حزب کارگران کوردستان با خبرگزاری فرات گفتگو کرد. وی در این بارە ضمن بازگویی مشکلاتی کە فرا روی تاسیس حزب و احیای خلق کورد قرار داشت گفت: زمانی کە تاسیس حزب اعلام شد، اعتماد و باور خلق بیش از پیش تقویت شد. بیش از پیش در مبارزە مشارکت کردند.  زمانیکە حزب تاسیس شد، کوردهایی کە می گفتند موجودیتی ندارند، دریافتند کە اشتباە فکر کردە اند. دریافتند کە واقعیتی با نام کوردستان وجود دارد. دیگر خلق کورد موجودیت خود را اعلام کردە بودە و از طریق حزبش، بر آزادی خود تاکید می کند. مبارزەای وسیع را اغاز کردو تاثیرات بسزایی را بر آنها داشت. بە همین دلیل بود کە نخستین کنگرە از تاثیراتی بسزا بر خلق وجامعە بین المللی برخوردار بود. بخش پایانی اخرین قسمت این گفتو در پی می آید.

از بازگشتتان بە کوردستان گفتید، اما اوضاع کوردستان بە لحاظ فکری و سیاسی چگونە بود؟ با چە مشکلات و حملاتی روبرو شدید؟

زمانیکە بە کوردستان آمدیم با مشکلات بسیاری مواجە شدیم. هم ممانعت گروههایی کە خود را میهن پرست میدانستند، هم چپها و هم از سوی خلق کورد مشکلاتی وجود داشت. کورد هیچگاە بر این باور نبود کە بتواند برای خودش مبارزەای را سامان دهد، ما نیز مشکلات و ممانعتهای دشمن را درک میکردیم. اما عدم وجود اعتماد بە نفس کورد برای ما مشکل بزرگی بود. ما در ابتدای راە بودیم و با بسیاری از گروهها با مشکل مواجە بودیم، بە لحاظ مادی هم امکاناتی نداشتیم، تجربە هم نداشتیم. علاوە بر این موارد، موانع دیگری هم پیش روی ما بود. تمامی این موانع اما با قدرت ارادە، اصرار و مداومت و شجاعت کمرنگ شدە و جنبشمان را بە پیش بردیم. از طریق نبرد فکری، امکانات و ظرفیتهایی برای خودمان ایاجاد کردیم، دریافتیم، و برخی از مشکالت را هم از سر راە برداشتیم. ما در عمل مشکلات باقیماندە فاشیستها و خائنان را از مسیرمان برداشتیم. زیرا در آن زمام علیە فاشیستها و خائنان  تاکتیکی عمل می کردیم. تضعیف موانع فراروی جنبش بە عاملی برای توسعە جنبشمان مبدل شد. جنبشمان از جنبشی فکری بە سوی جنبشی عملی گام می نهاد. و رفتە رفتە بزرگتر می شد. بە همین دلیل تنها یک جنبش فکری نبود، بە یک جنبش سیاسی مبدل شدە بود و بە درون اقشار دانشجویان،کارگران، روستائیان و مغازەداران راە یافتە بود. بە همین دلیل تنها یک جنبش فکری نبود. بە جنبشی سیاسی هم تبدیل شدە بود. این پیشرفتها، مشکلاتی را نیز ایجاد کردند. لازم بود کە این مشکلات حل می شدند، زمانیکە رهبر آپو مشاهدە کرد کە جنبش در حال پیشرفت است، خواهان توسعە هر جە بیشتر جنبش شد، بر همین اساس نشست دیگری را برگزار کردیم. این نشست در تاریخ حزبمان جایگاە ویژەای دارد. تا آن زمان رهبر آپو جنبش را ادارە میکرد. اما رهبر آپو گفت دیگر این جنبش بە جنبشی سیاسی بدل شدە است و من نمیتوانم بە تنهایی آن را ادارە کنم. لازم است کە مدیریتی برای آن ایجاد شود و درست شد. در نشست دیگرمان، مدیریتی برای جنبش ایجاد شد. ارزیابی شد و در رابطە با نحوە عملکردمان گفتگوهایی شد. تصمیماتی در این بارە گرفتە شدند. این نشست جنبش را در کوردستان هر جە بیشتر قدرتمند کرد. پیش از آن هم رهبر آپو نشستهایی را ترتیب دادە بود. واقعیت جنبش را بە کادرها گفتە بود و این نشست نیز بر کادرها تاثیر گذاشتە بود.

برای نمونە تا آن زمان مجلە و روزنامە نداشتیم. اما همە هوالان مانند هم صحبت می کردند، تبلیغات میکردند، همە در تعجب بودند، میگفتند این گروە نە سازمان قانونیی دارند، نە روزنامەای دارند، نە مجلەای دارند، اما چگونە است کە همە مثل هم سخن می گویند. در این بارە رهبر آپو مانند جنبشی متمایز، جنبشمان را رهبری می کرد. و چون مانند بقیە عمل نمیکرد، این جنبش تحت کنترل میت قرار نگرفت. تا زمانیکە اطلاع پیدا کردند، دریافتند کە رهبر آپو جنبس خود را سازمان دادە است. یعنی از خطر جستە بود. این مسئلە بسیار مهم بود و دلیل خاص بە خود را هم داشت. رهبر آپو مشاهدە نمود کە جنبش در حال پیشرفت است. اندیشید کە چگونە میتواند جنبش را وارد فاز عملی کند. همانگونە کە از ابتدا گروە فکری را ایجاد کردە بود، از آن محافظت کردە بود، بسط و گسترش دادە بود، آن را بە گروهی سیاسی هم تبدیل کردە بود. این بار تلاش کرد تا آن را عملی کند. دست بە انتشار کتاب زد، بە آموزشکادرها پرداخت. از طرف دیگر این پراتیک گروە بود کە دشمن را مطلع نمود و بە تلاش دشمن برای ممانعت از ادامە فعالیتیهای ختم شد. اما ابتدا مستقیما بە دخالت دست نزد. بلکە از طریق عوامل دیگری مداخلە نمود، اما چرا مستقیما مداخلە نکرد؟

بدیهی است کە پ.ک.ک جنبش بزرگی است و دولت تلاش میکرد آن را متوقف کند، اما هرگونە دخالت مستقیم در این مسئلە، در راستای منافع پ،ک،ک قرار می گرفت. بە منظور ممانعت از چنین مسئلەای، گروههای را مامور چنین کاری کرد، برخی از عشیرتها و فاشیستها را وارد عمل کرد. دولت تلاش کرد از طریق آنان حرکتمان را متوقف کند. بە همین دلیل بود کە در دیلوک با ترور هوال حقی کارر مواجە شدیم. البتە در تاریخ حزبمان، پیش از آن نیز شهدایی در درسیم و آنکارا دادە بودیم. اما موثرترین این شهادتها، شهید حقی کارر بود. هوال علی دوغان یلدرم نخستین شهیدمان در توزلوچایرای آنکارا بود، سپس هوال آیدن گول در درسیم بە شهادت رسیدە بود. بعد از هوال آیدن، هەوال حقی کارر در دیلوک بە شهادت رسیدە بود. هوال بسی آنوشهم نخستین هوال زن ما بود کە در بازرچخ بە شهادت رسید. لازم است این مسائل را بدانیم. ترور هوال حقی کارر تروری عادی بە شمار نمی رفت. با این ترور بود کە تلاش کردند نقطە پایانی بر جنبشمان وارد کنند. با هوال حقی آن را آغاز کردند و با رهبر آپو آن را بە اوج خود رساندند. همین مسئلە ترس بزرگی را در میان ما ایجاد کرد، بە همین دلیل هم بود کە برخی از جنبش کنار کشیدند، یعنی ترسیدند.

اما رهبر آپو پیام را دریافتە بود. از ویژگیهای رهبر آپو اهمیت دادن بە شهادت و هوال بودن است. ویژگی اصلی حزبی کە رهبر آپو تاسیس کردە است را کدامیک میتوان برشمرد؟ هوالیتی. هرگز نباید بر خلاف مبانی هوال بودن عمل کرد، با شکوە زندگی میکنی و با شکوە آن را مانند تجربەای زیستە، عمل میکنی، این معیار است. کسانی کە نتوانند این مسئلە را در درون خود توسعە دهند، عملی کنند، نمیتوانند بە خودشان بگویند کە جنگاور پ.ک.ک هستم. بر همین مبنا بود کە زمانیکە هوال حقی کارر شهید شد، شهادت وی را بە مبنایی برای تاسیس حزب تبدیل کرد. و اینگونە حقی کارر را جاودان نگاە داشت. زیرا این مسئلە یک معیار است. اگر برای هوال بودن زندگی می کنی، لازم است کە هوال بودن را هم با شان و شکوە، بە تجربەای زیستە بدل کرد و این هوال بودن را جاودان کرد. رهبر آپو این شهادت را بە مبنایی برای تاسیس پ.ک.ک تبدیل کرد و گفت: هوال حقی پ.ک.ک. است و ویژگیهای هوال حقی را هم در درون پ.ک.ک توسعە بخشید. بە منظور آنکە پ.ک.ک. مبارزە خود را توسعە دهد، هر شهاددتی را بە یک حلقە تبدیل کرد، تا آن زمان در کوردستان برای شهدا شیون سر میدادند،اما رهبر آپو در این بارە تغییر ایجاد کرد و گفت: برای کسانی کە در راە آزادی و دمکراسی بە شهادت میرسند نباید شیون سر داد.  این گفتە تفکری نوین بود و تغییرات بزرگی را در فرهنگ کوردی ایجاد کرد، جنبش را بە مرحلە تاسیس حزب گرە زد. اساسنامە حزب را نوشت، آن را منتشر کرد و گفت کە لازم است کادرها در رابطە با آن باید گفتگو کنند.

در همین راستا بود کە رهبر آپو این شهادت را عضمت بخشیدە و آن را جاودان کردە و در همین رابطە چند نشست را نیز برگزار کرد. نشست العزیز صورت گرفت. در آمد هم نشستی برگزار شد. تمام این موارد زمینەهایی برای ایجاد برگزاری کنگرە بودند. در همین دورە بود کە هوال خلیل چاوگون در حلوان بە شهادت رسید. زمانیکە پوسترهای هوال حقی کارر  را بر دیوار نصب می کرد، پلیس، فاشیستها و عشیرتی با نام سلیمانی در آنجا حضور داشتند کە با مقامات ارتباط برقرار می کردند. در واقع حیلوان تحت کنترل این عدە بود. هوال خلیل توسط این افراد بە شهادت رسیدە بود. انتقام وی گرفتە شد و در حلوان مبارزات وسیعی شکل گرفت. اما هم زمان مشکلات بزرگتری در مقابل جنبش شکل گرفتە بود. اگر انتقام خون شهید خلیل گرفتە نمیشد نمیشد اعتماد خلق را بە سوی حرکت جلب کرد. رهبر آپو گفت لازم است کە علیە آنها مبارزە آغاز شود. بە هوالان نیز گفت لازم است کە در این برهە بە نتیجە دست پیدا کنید. ضربات سنگینی بر آنها وارد شد. شهرداری و شهر از دست آنها گرفتە شد. دیگر شهر تحت کنترل آنها نماندە بود. برای نخستین بار یک زن کورد با نام درە بە معاون شهرداری برگزیدە شد. این رویداد در تاریخ خلق کورد حایز اهمیت است. درە تحصیلات هم نداشت. انسانی عادی بود کە از ارادەی راسخ برخوردار بود. خشمی عظیم در درونش نهفتە بود. ستمی را کە برا حلوان رفتە بود درک میکرد، بە همین دلیل هم وارد شهرداری شد. همین مسئلە در نحوە فکر خلق تغییرات سترگی را ایجاد کرد. نخستین بار بود کە خلق کورد بە دستاوردی از طریق مبارزە دست یافتە بود. بە منظور گسترش جنبشمان در ابعاد نظامی نیز قدمهای خوبی برداشتە شدە بودند. بە منظور پیشرفت هر جە بیشتر در این بارە، لازم بود کە در سیورگ تبلیغات-عملیات مسلحانە را انجام میدادیم. آنهم اعزام نیروهای گریلا و مستقر کردن آنها در بوتان بود. رهبر آپو در این بارە بنیادهای آن را پی ریختە بود. مسئولین آن معرفی شدند.

جمیل باییک در بخش دیگری از سخنان خود در رابطە با نحوە تاثیرات کنگرە بر کادرها نیز گفت: زمانی کە نشست برگزار شد، تصمیم بە برگزاری کنگرە گرفتە شد. در این کنگرە بە رهبر آپو مسئولیت دادە شد. آخرین نشست در آمد برگزار شد. بە منظور برگزاری کنگرە در شرایطی امن، لازم بود کە کنگرە بە طور مخفیانە برگزار سود. لازم بود زمان و مکان آن اعلام نشود. لازم بود کە هیچ کس از مشارکت در کنگرە، تا زمان برگزاری آن، مطلع نشود. این مسئولیت نیز بر عهدە رهبر آپو گذاشتە شد. در این زمان رهبر آپو، هوال عباس و هوال سیف الدین زوگورلوی را برای برگزاری کنگرە آمادە نمود و مسئولیتهایی را بە آنان محول کرد. با هماهنگی این هوالان، کنگرە در خفا برگزار شد. برای ما بسیار مهم بود کە آیا میتوانیم بە کنگرە برویم، آیا در امن و امن این کنگرە برگزار خواهد شد یا خیر؟ شور و سوقی در میان هوالان در جریان بود. از یکطرف در حال برگزاری کنگرە بودیم و جای خوشحالی بود و از سوی دیگر نباید متحمل ضربە نیز بشویم. رهبر آپو دو هوال مذکور را در جریان گذاشتە بود کە تنها باید این دو هوال بدانند کە چە کسانی کی و در کجا باید در کنگرە مشارکت کنند. برای هوالان اسامی دیگری انتخاب کردە بودند. میدانید کە کنگرە در روستای فیس در منتقە لجە آمد براگزار شد. یعنی روستای ویف الدین زگورلو. در خانە آنها کنگرە براگزار شد. از همینجا مراتب احترام و عشقم را بە این خانوادە ابراز میدارم. این خانوادە خدمت بزرگی را بە این جنبش کردە است. هم در زمان برگزاری کنگرە و هم بعد از آن. دشمن بعدا از این مسئلە اطلاع پیدا کرد و بە همین دلیل هم از این خانوادە انتقام گرفت. بسیاری از آنها شکنجە شدند، شهید شدند و برخی دیگر هم در شرایطی قرار دادە شدند کە نتوانند در یک جا زندگی کنند. تمام امکانات و فرصتها از آنان دریع شد. اما حتی یک نفر از آنها هم تسیلم نشدند. لازم است این مسئلە را دید، همیشە مراتب احتراممان را بە این خانوادە ابراز میداریم. بر همین اساس بود کە جنبشمان بسط پیدا کرد. تاسیس حزبمان، بە معنای احلام موجودیت رسمی حزب بود.

در این مرحلە بود کە رهبر آپو گفت: تا کنون بە این نحو مبارزە می کردید، اما اکنون وارد مرحلە دیگری شدەایم. صفحە جدیدی از حرکتمان را می گشایی، بە حزب تبدیل می شویم. رزمندە حزب با رزمندە یک گروە متفاوت است. لازم است کە خودتان را برای مرحلە جدید آمادە کنید.  رهبر آپو از ابتدا تا اخر کنگرە را ادارە کرد. اما در دیوان کنگرە مشارکت نکرد. گفت اگر در آنجا قرار بگیرم نمی توانم زیاد اظهار نظر بکنم، حرف بزنم. هوال خیری دورموش در این موقعیت قرار گرفت. از ابتدا تا انتهای کنگرە حرف زد، تحلیل کرد، تلاس کرد تا کادرها را متقاعد کند کە دیگر رزمندگی و انقلابیگری مانند قبل نخواهد ماند. باید بر اساس جدیت، برنامە و استاندارد باشد. کنگرە با موفقیت خاتمە پیدا کرد. شاهین دونمز و علی چتینر تلاشهایی کردند تا کنگرە بە نتیجە نرسد. رهبر آپو و هوالانمان، خیری و مظلوم دوغان اجازە ندادند. بر همین اساس بە نتایجی دست پیدا کردیم.  بر این اساس کە علی چتینر و شاهین دونمز نظراتی داشتند، نظرات آنها نیز مد نظر قرار گرفت. این مسئلە ناشی از مسئلە حفاظت بود، تا مبادا حزب و مواضع آن توسط این افراد تضعیف شود. برخی از هوالان بە اعضای کمیتە مرکزی درآمدند.

زمانی کە تاسیس حزب اعلام شد، اعتماد و باور خلق بیش از پیش تقویت شد. بیش از پیش در مبارزە مشارکت کردند.  زمانیکە حزب تاسیس شد، کوردهایی کە می گفتند موجودیتی ندارند، دریافتند کە اشتباە فکر کردە اند. دریافتند کە واقعیتی با نام کوردستان وجود دارد. دیگر خلق کورد موجودیت خود را اعلام کردە بودە و از طریق حزبش، بر آزادی خود تاکید می کند. مبارزەای وسیع را اغاز کردو تاثیرات بسزایی را بر آنها داشت. بە همین دلیل بود کە نخستین کنگرە از تاثیراتی بسزا بر خلق وجامعە بین المللی برخوردار بود.