چند روز قبل خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه و فرمانده کل ارتش ترکیه، یاشار گولر و هیات همراه آن از بغداد دیدار به عمل آورده و سپس به هولیر نیز عزیمت کردند. بعد از این دیدار، رئیس جمهور ترکیه، طیب اردوغان به حمله قریبالوقوع به شنگال اشاره کرده و همزمان با هواپیماهای جنگی آمریکا نیز در مناطق صخاره، نیروهای ایرانی را بمباران کردند.
خبرگزاری مزوپوتامیا با نجمالدین سالاز نویسنده و روزنامهنگار که اوضاع منطقه را زیر نظر دارد در رابطه با دیدار هیات ترک و پیامدهای آن گفتگویی را انجام داده است. در این گفتگو سالاز اظهار داشت که:
دیدار هیات ترک از بغداد و هولیر دو مسیر کلی داشته است: آنها نخست از بغداد دیدار کردند. هدف اساسی آنها از این دیدار نیز مذاکره و گفتوگو با بغداد بود. حمایت یا کمکهای هولیر به تنهایی برای ترکیه کافی نیست. به همین علت از بغداد شروع کردند. یک ماه قبل از آن با دعوت ترکیه مصطفی الکاظمی از ترکیه دیدار کرد. طبق گزارشهای مطبوعات ترکیه، از وی در سطوح عالی استقبال به عمل آمد. وعدههای غیر ممکنی از جمله کمک ۵ میلیون دلاری را به بغداد دادند. یعنی در واقع پیشنهاد رشوه را به کاظمی دادند. اما به خوبی میدانیم که بانک مرکزی ترکیه مانند بانکهای مرکزی آلمان و فرانسه از چنین توانی برخوردار نیست. احتمالا مسئولان عراقی نیز از این مسئله اطلاع دارند، اما ترکیه با این پیشنهاد سعی نمود درهای مذاکره را باز بگذارد. بعد از آن اعلام کردند که روند مذاکرات در بغداد نیز ادامه مییابد، به همین دلیل هیات ترکی چند روز قبل عازم بغداد شد. اما هیات اعزامی نیز در واقع هیات نظامی بود. یک تیم کامل از جنگ ویژه بود.
عدم دستیابی به هدف اصلی
سالاز در بخش دیگری از گفتگوی خود با مزوپوتامیا اعلام نمود که نحوه واکنش رهبری عراق برای هیات ترک حاکی از یک پیام بود: زمانیکه دیدارها صورت میگیرند، به منظور حفظ احترام کشورها در اتاق نشست، پرچم هر دو کشور قرار داده میشود. اما در ملاقات هیات ترک با رئیس جمهوری عراق، برهم صالح، و هم در دیدار با مصطفی الکاظمی نخست وزیر این کشور، پرچم ترکیه قرار داده نشد. این اقدام از پیامی برای منطقه و جهان برخوردار بود. یعنی رهبری عراق، ترکیه را بسیار جدی تحویل نگرفتند. تاکید میکنم که این مسئله بسیار مهم است. در بیانیه خاتمه دیدارها نیز مسئله بسیار مهمی جلب نظر ننمود و صرفا در باره برخی از همکاریهای مشترک سخن گفتند. اما ابعاد ان تصریح نشده باقی مانده است. یعنی تا اندازهای با دست خالی از بغداد عزیمت کردند. تنها چهل ساعت بعد از بازگشت هیات ترک از بغداد، شاهد انفجاری بزرگ در بغداد هستیم.
این انفجار پیامی به بغداد بود
سالاز در رابطه با انفجار روی داده در بغداد نیز اظهار داشت: داعش سازمانی است که به محض دست زدن به یک عملیات، مسئولیت آن را بر عهده میگیرد. اما این بار دیر آن را بر عهده گرفت. پیش از این شاهد روی دادن انفجارهایی در اروپا نیز بودهایم، خصوصا در مواقعی که رابطه ترکیه با اروپا دچار تنش شده باشد. از نظر من انفجار در بغداد، انفجاری عادی نبود. اعتقاد دارم که هدف از این انفجار این بود که پیامی را به مقامات عراقی ارسال کنند که میتوانیم افرادی را در مقابل شما قرار بدهیم و ثبات شما را برهم بزنیم. این پیام نه فقط برای بغداد، بلکه برای تمامی گروههایی است که با اهداف ترکیه همگام نیستند.
سالاز در بخش دیگری از گفتگوی خود با خبرگزاری مزوپوتامیا در رابطه با اهداف سفر هیات ترک به هولیر نیز اظهار داشت: در هولیر هیات ترک به خوبی مورد استقبال قرار گرفت. دیدارهایی صورت گرفتند. نخست با مسعود بارزانی و سپس با نچیروان و مسرور بارزانی. هر سه عضو پارت دمکرات کوردستان. رئیس حزب، رئیس دولت و رئیس کابینه دولت؛ غیر از این افراد با اشخاص دیگری دیدار نکردند.
در این باره سالاز افزود: این هیات با وزیر دفاع اقلیم جنوب کوردستان که عضو اتحادیه میهنی کوردستان است دیدار نکرده است. هیات جنگی وارد منطقه شده است اما وزیر دفاع فقط در زمان استقبال حضور داشته است. به هیچ نحوی در روند گفتگو شرکت نداشته است. یعنی میخواهم بگویم که ترکیه پیشاییش به آنها اطلاع داده است که غیر از رهبری پارت دمکرات کوردستان، با هیچ شخص یا گروه دیگری حاضر به گفتگو نیست. این اقدام نیز نشان میدهد که همکاریهای این دو تا چه اندازه عمیق و گسترده هستند. وزیر دفاع در این رابطه اظهار داشته است که در خصوص مسائل اقتصادی مذاکره کردهاند. اما این گفته نیز کمیک است. وزیر دفاع ترکیه چه ارتباطی با اقتصاد دارد؟!
رد درخواست برای ایجاد مرکز جنگ ویژه
سالاز در بخش دیگری از گفتگوی خود اظهار داشت که خلوصی آکار و هیات وی درخواستی را به منظور ایجاد پایگاه نظامی اراه کردهاند. اما این درخواست رد شده است. شنیدهایم که در موصل و کرکوک میخواهند که پایگاههای نظامی را احداث کنند. هم اکنون در کمپ ترکها در مرکز نظامی بعشیقه در نزدیکی موصل، تبهکاران آموزش میبینند. یک افسر ترک در بعشیقه گروهی را به نام حشدالوطنی آموزش میدهد. در این جا تبهکاران سنی طرفدار ترکها آموزش میبینند. در واقع ترکیه نیز به موصل بسیار نزدیک است. نه فقط در خاک کوردستان، در مناطقی که انجا را بخشی از خاک عراق نیز میداند، حضور دارد. اما به این مسائل چندان اشارهای نمیشود.
سالاز در بخشی دیگر از سخنان خود اظهار داشت که ترکیه از طریق دیدارهای خود با این نیروها تلاش میکند در بهار و تابستان وارد این مناطق شود. علت آن نیز نه وضعیت ویژه عراق است، علت آن برای آماده سازی افکار عمومی است. در واقع غیر از کورد، ترکیه هیچ ابزار دیگری را در دست ندارد.
سالاز در بخش دیگری از گفتگوی خود با آژانس خبری مزوپوتامیا با اشاره به موضع پارت دمکرات کوردستان و آسیبی که این موضع متوجه اتحاد ملی میکند گفت: ما از سیستمی کاملا نهادینه شده صحبت میکنیم. اکنون این دو همگام و همراز یکدیگر شدهاند، در کجای جهان اگر پولی داشته باشند، این مقادیر مالی در کنترل ترکیه است. همچنین منابع مالی ارسال شده از آمریکا و اروپا را نیز در اختیار دارند. در واقع زمانی که از رهبری و هیات حاکمه اقلیم کوردستان سخن گفته میشود صرفا منظور پارت دمکرات کوردستان است. عدم حضور وزیر دفاع اقلیم کوردستان در نشست اخیر نشان میدهد که چیزی به نام حکومت باقی نمانده است. پارت دمکرات کوردستان به تمامی تسلیم شده است. سالیان درازی است که ما در این باره حرف میزنیم که اگر ترکیه وارد این منطقه شود، یا باید تسلیم شوند یا از این منظقه خارج شوند. اما گفتههای ما را درک نکردند. قبرس مثال خوبی از نظریه ما را منعکس میکند. در طول زمان در امور قبرس دخالت کردند و عقبنشینی کردند، اما در نهایت نیمی از قبرس را تحت حاکمیت خود قرار دادند.
ینیچریهای جدید
سالاز در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان ساخت که در میان صفوف پارت دمکرات کوردستان افرادی وجود دارند که میخواهند به والیان ترک تبدیل شوند. یعنی در این بخش، چیزی به نام میهندوستی باقی نمانده است. اما بنگرید؛ پارت دمکرات کوردستان را اخیرا به عنوان ینیچریهای جدید استخدام کرده و به نواحی محل استقرار گریلا اعزام کردهاند. مسئله فقط تاکتیک است. اما تصور کنید با کوچکترین برخورد این منطقه به میدان جنگ تبدیل میشود. پ.د.ک به چنین سطحی تنزل پیدا کرده است. زمانیکه این دو به هم نزدیک شدند، هولیر به عنوان بخشی از ترکیه تبدیل شد، و اکنون محل عزیمت آنان برای جنگ با گریلا از هولیر است. باید از رهبری پارت دمکرات کوردستان پرسید: مگر ۳۰۰-۴۰۰ هزار کورد به خاطر شما کشته شدهاند؟ فقط در قتلعام انفال ۱۸۲ هزار انسان به قتل رسیدند. مگر برای رسیدن به این نقطه بود که ان افراد کشته شدند؟ یعنی از سیطره صدام حسین نجات پیدا کرده و به دامن ترکیه پناه آوردهاند. این افراد برای شما کشته شدهاند؟ متاسفانه وضعیت کنونی اینگونه است.
اما خلق منطقه واقعیات را میبیند. برای نمونه دیدار اخیر در سطح رسانههای جمعی با واکنشهای منفی خلق روبرو شده است، تعظیم در مقابل پرچم ترک، خندهها و عشوههای دیپلماتیک باعث نارضایتی شدید خلق شده است.
سالاز در خاتمه گفتوگوی خود اظهار داشت که بعد از این دیدار پارت دمکرات کوردستان به هیچ عنوان اجازه دستیابی خلق کورد به اتحاد ملی را نمیدهد. برای دستیابی به اتحاد ملی باید دور ترکیه را خط بکشد. اما قطعا دست به چنین کاری نمیزند. به منظور دست زدن به قتلعام کورد، در مقابل جنبش آزادیخواهی و میهندوست کوردستان، نیروی جدیدی را ایجاد کردهاند. خودشان این نیرو را به نام پیشمرگه میشناسند، اما من به آنان عنوان تبهکاران روژ میگویم. این گروه تبهکار را به عنوان پیشمرگههای روژ تاسیس کردهاند. ایا چنین سیستمی میتواند با طرف مقابل بر روی یک میز مذاکره گفتگو کند؟ به نظر من باید در رابطه با اتحاد ملی با طرفهای دیگر گفتگو کرد. متاسفانه وضعیت از این قرار است. به همین دلیل باید میهندوستان کورد در روژآوا، باکور و روژهلات کوردستان، نسبت به این مسئله دقت داشته باشند. فرایند پیش رو، احتمال دارد که باعث تغییرات گسترده شود.