تهدید نظامی ایران دربرابر تهدید امنیتی آمریکا، اسرائیل و ترکیه | یادداشت

ایران و ترکیه با احساس خطرهای جدی در سالهای اخیر بجای دفاع داخلی، به راهبرد حملات برون‌مرزی دست زده‌اند. آنچه ایران آن را تهدید امنیتی نامیده، شامل ابعاد نظامی، اقتصادی، سیاسی و هژمونی منطقه‌ای است...

◼️ از سال ۲۰۱۸ که آمریکا نیروهایش را از عراق خارج ساخت، منطقه وسیع هولیر به یک منطقه راهبردی نظامی تبدیل شد و بخشی از نیروهایش را به پایگاه حریر منتقل کرد. این پایگاه که نزدیکترین به ایران است، تهران را به اندیشه بزرگترشدن تهدید امنیتی با مثلث آمریکا، اسراییل و ترکیه انداخت. این وضعیت اقلیم جنوب کوردستان از بسیاری جهات مشابه نقش اوکراین برای روسیه بخاطر افزایش تهدیدهای امنیتی ـ نظامی ناتو است، بنابراین ایران نیز قصد دارد مشابه برخورد مسکو با اوکراین، شدیدترین برخوردهای نظامی با اقلیم جنوب کوردستان در زمینه مقابله با ناتو داشته باشد. همه مولفه‌های سیاسی و نظامی از سال ۲۰۱۸ خبر از آغاز یک رویارویی زودهنگام و پراکنده ایران و آمریکا دارد.

در دیماه ۱۳۹۸ نیروهای هوافضای سپاه پاسداران ایران دو پایگاه عین‌الاسد و حریر در عراق و اقلیم جنوب کوردستان را مورد هدف حمله موشکی قراردادند. در اوایل سال ۲۰۲۲ ایران با موشک بالسیک نقاطی در هولیر را مورد هدف حملات موشکی خود قرارداد. آن موقع هدف تهران را ممانعت از صدور گاز اقلیم جنوب کوردستان اعلام کردند، سپس حضور اطلاعاتی اسراییل را برای توجیه حمله بهانه اصلی دانستند، اما موضوع اصلی، احساس خطر ایران بخاطر تشکیل یک پایگاه قوی از سوی ترکیه، آمریکا و اسراییل است. از سوی دیگر، نشست‌های چندجانبه اسراییل و هم‌پیمانان عرب موسوم به نشست نقب موجب نگرانی فزاینده مقامات تهران شده.

مسایل امنیتی به مراتب مهم‌تر از مسایلی چون انتقال گاز اقلیم کوردستان بعنوان رقیب اقتصادی – تجاری است. تهران کماکان به این می‌اندیشد که آمریکا بی‌جهت به احیای برجام تن نداده زیرا پلان‌های دومی بعنوان اهرم فشار علیه ایران در دست دارد. استراتژیک‌ترین کشور در بیخ گوش ایران هم همیشه عراق بود، لذا آمریکا سعی می‌کند بخش اعظم و اصلی نیروهایش را از سوریه خارج و در عراق مستقر سازد تا توان عملیاتی خویش علیه سپاه پاسداران را افزایش دهد. در ماه اخیر یعنی فروردین ۱۴۰۱ هشدارهای تهران به مقامات هولیر در خصوص وجود تهدید امنیتی در پایگاه حریر، چندین بار تکرار شده است. این مقوله اثبات می‌کند که حتی با وجود احیای برجام، تهدید امنیتی پایگاه‌های حریر و عین‌الاسد مرتفع نخواهد شد. به همین دلیل اسماعیل قاآنی، فرمانده قدس، حسن دانایی‌فر معاون قاآنی و ایرج مسجدی سفیر ایران در عراق صراحتا برروی پرونده هولیر و پایگاه حریر تمرکز کرده‌اند. مسجدی می‌گوید انتظار دارند هولیر نگرانی‌های امنیتی آنها را رفع نماید تا حملات موشکی تکرار نشود. این میزان از صراحت در تهدید و هشدار، نشان می‌دهد که ایران شدیدا احساس خطر می‌کند. حسن دانایی‌فر برای دادن هشدار مستقیم و شدیدالحن به هولیر سفر و با هر سه بارزانی دیدار کرد. حتی بغداد را نیز تحت فشار قرار می‌دهند که به تعطیلی پایگاه‌های آمریکایی و اسراییلی اقدام کند.

از سوی دیگر، ترکیه نه تنها یک پایگاه بلکه قریب ۴۰ پایگاه در اقلیم جنوب کوردستان تا نقطه صفر مرزی ایران در منطقه خاکورک دارد که می‌تواند با نزدیک‌شدن مجدد آنکارا به اسراییل و آمریکا، بزرگترین کانون خطر علیه ایران را تشکیل دهند لذا ایران از هم‌اکنون تدابیر پیشهنگام اتخاذ می‌کند. ناگفته نماند که اسراییل و آمریکا بدون وجود ترکیه و ارتش و سازمان استخباراتی آن نمی‌توانند با ایران مقابله‌ای موفقیت‌آمیز داشته باشند که البته امروز ترکیه بیشتر به هر دو کشور نزدیک می‌شود و انتخابات سال ۲۰۲۳ می‌تواند حکومتی سرسپرده‌تر در آنکارا بر سر قدرت بیاورد. حملات موشکی گروه‌های نیابتی ایران به پایگاه‌های ترکیه بویژه زیلکان نیز در چارچوب همان راهبرد امنیتی قرار دارد.

مقوله بنیادین این است که ایران همانند روسیه یک قدرت نظامی بزرگ نیست که توان اقدام نظامی برای رفع تهدید امنیتی در عراق داشته باشد ولی از سوی دیگر، خطرات موجود روزبه‌روز بزرگتر می‌شود. ایران و ترکیه با احساس خطرهای جدی در سالهای اخیر بجای دفاع داخلی، به راهبرد حملات برون‌مرزی دست زده‌اند. آنچه ایران آن را تهدید امنیتی نامیده، شامل ابعاد نظامی، اقتصادی، سیاسی و هژمونی منطقه‌ای است. از جایگزینی صادرات گاز عراق و اقلیم گرفته تا حضور نظامی آمریکا و ترکیه و افزایش حضور اطلاعاتی اسراییل، از هر لحاظ ایران از میدان رقابت حذف گردانده می‌شود. مشخصا تاکنون گفتگوهای دوستانه و جدی دوجانبه هیچ نتیجه‌ای دربرنداشته و دانایی‌فر با دیدار با بارزانی‌ها که هدایت برنامه راهبردی اصلی را در دست ندارند، ره به جایی نخواهد برد. شواهد موجود امنیتی و نظامی حکایت از تشدید رویارویی‌های نظامی، اقتصادی و سیاسی خطرناک‌تر دارد و هر حمله موشکی دیگر خطر جنگ را دوچندان خواهد ساخت. بنابراین حملات موشکی مجدد ایران به پایگاه‌های نامبرده، از سر ناچاری خواهد بود اگر نه بطور کامل از صحنه عراق حذف و در انزوای در داخل خاک خود گرفتار خواهد شد.◻️