پروفسور کارین وسترهایم روانشناس دانشگاه برگن نروژ اعلام کرد که پ.ک.ک جنبش رهایی‌بخش کوردستان، نمایندگی تغییر در خاورمیانه و دمکراسی را بر عهده داشته و در این باره اعلام کرد که باید این حزب از لیست سازمانهای تروریستی خارج شود.
استاد روانشناسی داشنگاه برگن نروژ، کارین وسترهایم از جمله افرادی است که در کارزار آزادی رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان شرکت دارد. وسترهایم در گفتگویی با خبرگزاری هاوار اعلام کرده است که ایدئولوژی و اصول حزب کارگران کوردستان و رهبری این حزب برای تداوم زندگی و صلح لازم هستند. به همین دلیل نباید قوانین مبارزه ضد ترور اتحادیه اروپا بر حزب کارگران کوردستان تحمیل شود. زیرا این حزب مشغول نبرد مسلحانه بین‌المللی است و خود یکی از طرفین این جنگ به شمار می‌رود. به همین دلیل این حزب باید مشمول قوانین جنگی و نه قرار دادن در لیست ترور واقع شود. احتمال داده می‌شود که امروز، دهم ژانویه کارزاری برای خارج کردن پ.ک.ک از لیست ترور آغاز شود. پروفسور کارین وسترهایم از تمام سیاستمداران، روشنفکران، دانشگاهیان و شخصیت‌های دمکراتیک درخواست کرد که در این کارزار شرکت کنند.
هاوار: از ابتدای قرن بیستم کورد با سکوت مجامع منطقه‌ای و بین‌المللی از سوی رژیم‌های ترکیه دچار قتل‌عام شده است. در مقابل کورد هم برای دست‌یابی به حقوق خود مبارزات بزرگی را انجام داده است. اما پارلمان اروپا، آمریکا حزب کارگران کوردستان را در لیست ترور قرار داده‌اند. از نظر شما چرا دست به چنین اقدامی زده‌اند و این سیاست چه تاثیراتی را بر حقوق خلق کوردستان خواهد داشت؟
کارین وسترهایم: همه ما از اعمال ظلم و سرکوب تاریخی ترکیه بر کورد اطلاع داریم. همچنین ما خیانتی که از زمان تاسیس امپراتوری عثمانی تا تاسیس دولت مدرن ترکیه در ۱۹۲۳ بر کورد تحمیل شده است هم اطلاع داریم. از آن روز تا هم اکنون کورد با سرکوب و ظلم حاکمان روبرو شده است، هر چند شرایط بسیار سختی بر کورد حاکم است، اما بعد از سال ۲۰۱۵ وضضعیت با حاکمیت اردوغان بسیار بدتر شده است. کورد از حقوق سیاسی خود محروم شده است. حکومت ا.ک.پ/م.ه.پ که اردوغان رهبری آن را بر عهده دارد، کاملا دلبخواهی قوانین را و از جمله قوانینی را که می‌تواند در راستای منافع کورد باشد تغییر می‌دهد. اجازه نمی‌دهد که کورد برای پیشبرد سیاست فردی و جمعی خود از این قوانین بهره بگیرد. کورد خواستار دمکراتیک شدن برای همه ساکنان منطقه است. همچنین از تمام عناصر و مولفه‌ها درخواست می‌کند که برای تحقق برابری جنسیتی در عرصه سیاسی مشارکت داشته باشند. در این چارچوب است که پ.ک.ک به عامل تعیین کننده تبدیل شده است.
اگر چه در طول تاریخ قیام‌های بسیاری رخ داده‌اند، اما ایدئولوژی پ.ک.ک و عبدالله اوجالان به مبنایی برای تداوم جامعه تبدیل شده است. برای تمام افرادی که از مسئله کورد اطلاع دارند، این مسئله را درک نمی‌کنند که چرا اتحادیه اروپا امریکا پ.ک.ک را در لیست گروههای تروریستی قرار داه‌اند. پ.ک.ک و جنبش آزادی کوردستان نمایندگی دمکراسی در خاورمانه را بر عهده دارند. اگر پ.ک.ک از لیست ترور خارج شود و به عنوان یکی از طرفین درگیری، با ترکیه در مذاکرات صلح شرکت داده شود، در آنصورت است که می‌توان بر جدیت این حزب در مذاکره و واقف شد. خارج کردن حزب کارگران کوردستان از لیست ترور و دیدارهایی که می‌توانند بعد از آن انجام شوند، برای دست‌یابی به راه‌حل صلح امیز مسئله کورد مهم هستند، کورد از تجربه سیاسی و نیروی بزرگی برخوردار است.
هاوار: ترکیه از یک طرف در مقابل کورد از سلاح شیمیایی استفاده می‌کند و از طرف دیگر به سرزمین و خاک آنها حمله کرده و دمگرافی کوردستان را تغییر می‌دهند. همچنین ترکیه سیاستمداران کورد را دستگیر کرده و شهرداری‌های کوردها را قبضه می‌کند. این اقدامات تروریستی نیستند؟ آیا باید ترور را فقط به داعش و جبهه النصره محدود کرد؟ آیا اقدامات ترکیه مصداق تروریسم دولتی نیستند؟
کارین وسترهایم: در رابطه با سلاحهای شیمیایی، مستندات و مدارک مشهودی از استفاده از این سلاح‌ها توسط ترکیه علیه کورد و برای نابودی پ.ک.ک وجود دارند. ترکیه از سال ۱۹۹۷ پیمان منع و کاربرد سلاحهای شیمایی را امضا کرده است، این پیمان استفاده، تولید و گسترش این سلاح‌ها را از سوی کشورهای امضا کننده منع می‌کند. همچنین تظاهرات گسترده‌ای برای جلب توجه افکار عمومی و مجامع بین‌المللی به استفاده ترکیه از سلاحهای شیمیایی صورت گرفته است. اخرین بار مشاهده شد که ترکیه از این سلاح‌ها در باشور کوردستان علیه نیروهای گریلا استفاده کرده است. گفته می‌شود که در چارچوب عملیات‌های ارتش ترک در باکور کوردستان هم این کشور در ۲۳ آپریل ۲۰۲۱ از این سلاح‌ها استفاده کرده است. چند نفر از اعضای پارلمان اروپا و گروهی از دوستان کورد هم از سازمان منع استفاده از سلاحهای شمیایی OPCW و سازمان ملل متحد درخواست اعزام هیاتی را به باشور کوردستان کرده‌اند تا در این رابطه تحقیق و تفحص شود. در اکتبر ۲۰۲۱ هم ۱۰۹ روشنفکر از عراق نامه مشترکی را به دبیرکل سازمان ملل متحد، آنتونیو گوترش، دفتر منع سلاحهای شیمیایی سازمان ملل متحد OPCW و UNODA ارسال کرده بودند. در این نامه درخواست شده بود که در رابطه با کاربرد سلاحهای شیمیایی در باشور کوردستان تحقیق و تفحص انجام شود. علیرغم حملات مداوم ارتش ترکیه به حزب کارگران کوردستان و علیرغم تمام اعتراضات، سیاست‌های بین‌المللی تا کنون در این رابطه اقدامی به عمل نیاورده است.
مشخص است که ترکیه به شهروندان حمله می‌کند، قلمرو کشورهای دیگر را مورد تجاوز قرار می‌دهد، تاریخ و سرزمین کورد را نابود می‌کند و آنها را وادار به کوچ یا آسیمیله شدن می‌کند. تغییرات دمگرافیک را شکل می‌دهد، اسامی کوردی را تغییر می‌دهد. در کوردستان هم عملیات دستگیری گروهی سیاستمداران کورد را ادامه می‌دهد تا به جای آنها افراد وابسته به خود را جایگزین کند. تمام این اقدامات بخشی از طرح‌های دولت ترک برای از میان برداشتن حزب کارگران کوردستان و جنبش رهایی‌بخش کوردستان و خلق کورد است. همین مسئله به معنای کشتار اتنیکی است.
هاوار: کورد برای دستیبابی به حقوق خود مبارزه می‌کند، ترکیه هم از جبهه النصره، داعش و سازمانهای دیگر تروریستی دفاع و حمایت می‌کند. ترکیه یا پ.ک.ک، کدام یک باید در لیست ترور قرار بگیرند؟
کارین وسترهایم: مشخص است که دولت ترک با رهبری اردوغان و از طریق ارتش و عملیات‌های نظامی، تروریست واقعی هستند. حتی حکومت بسیاری از کشورها هم از این مسئله اطلاع دارند. اما در این باره اقدامی انجام نداده‌اند. ترکیه یکی از کشورهای عضو ناتو است، به همین دلیل هنگامی که یک کشور عضو ناتو به کشور دیگری حمله می‌کند، ناتو می‌تواند دخالت کند. ستولتنبرگ دبیرکل ناتو که نتوانسته است ترکیه را در قبال اقداماتش مسئول بداند، برخلاف رویه معمول اظهار داشته است که ترکیه دوست و متحد آنها است.
احتمال دارد که از این طریق خواسته باشد که اردوغان را به سوی خود جلب کند. در صورتیکه کشورهای غربی هیچ واکنشی در این باره نشان ندهند، اردوغان بیشتر عاصی می‌شود. ترکیه اکنون در موقعیت ضعیفی قرار گرفته است، باید از این فرصت استفاده شود و اردوغان را بپای میز مذاکره کشاند.
هاوار: بسیاری از روشنفکران و محققان در خاورمیانه و مناطق دیگر مشخص کرده‌اند که با خارج کردن حزب کارگران کوردستان از لیست سازمانهای تروریستی، صلح در خاورمیانه محقق می‌شود شما این مسئله را چگونه می‌بینید؟
کارین وسترهایم: نخست لازم است که روشنفکران، آکادمیسین‌ها و پژوهشگران در سطح جهانی تلاش‌های خود را برای خارج کردن حزب کارگران کوردستان از لیست سازمانهای تروریستی و در مقابله با سیاست‌های ترکیه علیه کورد افزایش دهند. زیرا خصوصا بعد از سال ۲۰۱۵ اعتراضات گسترده‌ای در این باره صورت گرفته است. ما شواهد این مسئله را در ژانویه ۲۰۱۶ مشاهده کردیم که در جریان آن بیش از یک هزار و ۱۲۸ دانشگاهی برای صلح و خاتمه دادن به خشونت‌ها در منطقه نامه‌ای را امضا کرده بودند. در این نامه درخواست شده بود که انها خشونت دولت ترک علیه کورد، نقض قوانین و پیمان‌های بین‌المللی و حملات به کورد را محکوم می‌کنند. امروز بخش بزرگی از افرادی که این نامه را امضا کرده‌اند در زندان‌ها هستند یا کار خود را از دست داده یا به خارج از ترکیه گریخته‌اند.
همچنین ۱۰۹ روشنفکر در عراق از سازمان منع و گسترش سلاحهای شیمیایی سازمان ملل درخواست کردند که در رابطه با کاربرد این سلاح‌ها از سوی دولت ترک تحقیق و تفحص شود. هدف از این ابتکار عمل‌ها گسترش صلح و آرامی در منطقه بوده است. خلق از جنگ خسته است و حزب کارگران کوردستان هم چندین بار خواستار آغاز مذاکرات شده است، اما در مقابل حمله و عملیات علیه حزب کارگران کوردستان از سوی ترکیه افزایش پیدا کرده است. لازم است که در ترکیه تغییر ایجاد شود. هر چند رژیم اردوغان علیه کورد ستمگری می‌کند، اما تاریخ نشان داده است که سیاست‌های سرکوب بر کورد، در نهایت علیه خود اردوغان خواهند بود. هیچگونه تضمینی وجود ندارد که با خروج اردوغان از قدرت وضعیت کوردها بهبود یا تغییر کند. لازم است خلق در ترکیه به این آگاهی دست پیدا کنند و وضعت فوق را مورد اعتراض قرار بدهند. نه فقط کورد، بلکه باید تمام خلق‌های ترکیه به چنین اقدامی دست بزنند. البته مبارزه آکادمیسین‌ها و محققان سیاسی در این باره بسیار مهم است.
هاوار: علیرغم اینکه واقعیت ترور اولاف پالمه مشخص شده است، اما هم اکنون هم نام پ.ک.ک در لیست سازمانهای تروریستی قرار دارد. این مسئله چه چیزی را نشان می‌دهد؟
کارین وسترهایم: دولت ترک ادعا می‌کرد که عملیات شاخه زیتون را با هدف بازگشت ثبات و امنیت به تمام مرزهای ترکیه-سوریه انجام داده است و غیر نظامیان را از تروریستها حفظ می‌کند. یعنی در واقع هدفشان واحدهای مدافع خلق و یگان‌های مدافع زنان و پ.ک.ک بود. اما در واقعیت این عملیات به منظور اشغالگری بود. می‌توان این اقدام دولت ترک را اقدامی تروریستی ارزیابی کرد. عفرین محاصره شد و ساکنان ان ناگزیر به سکوت شدند. هزاران نفر کشته شدند. امنیتی که پیش از اشغال به لطف خودمدیریتی در عفرین وجود داشت، با آمدن دولت ترک از میان رفت. من نمی‌خواهم درباره مسائل دیگر حرف بزنم. همه می‌دانند که این عملیات چگونه منطقه را ویران کرده است.
باید این مسئله درک شود که افراد تروریست در میان صفوف حزب کارگران وجود ندارند، بلکه خود ارتش ترک است که از طریق اعضای خود جبهه النصره و داعش و بسیاری از گروههای تندرو دیگر را تامین و تقویت می‌کند. جهانیان شاهد بودند که دولت اشغالگر ترک هزاران غیر نظامی را کشت، و زیر ساخت‌های سیاسی و اجتماعی را در شمال-شرق سوریه از میان برداشت. مطمئن هستم که تا اخر نمی‌تواند این رویه را ادامه بدهد. دولت ترک جنایات جنگی فراوانی را در روژآوا انجام داده است. و نابودی حزب کارگران کوردستان را به بهانه این مسئله تبدیل کرده است. در یکی از مستندات و مدارک پارلمان اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹ تایید شده است که ریاست پارلمان اروپا، دیوید ساسولی، ترکیه را متهم به جنایت جنگی کرده است. در ۱۷ اکتبر وی در تلاش‌های خود در مقابل شورای اروپا گفت که باید تلاش شود تا این دخالت متوقف شود. ابتکار عملی در ناتو باید آغاز شود و باید به شورای امنیت سازمان ملل متحد مراجعه شود. همین مسئله آشکار می‌کند که زمانی که مسئله صلح باشد، اتحادیه اروپا همصدا عمل می‌کند. از این نکته مشخص می‌شود که اتحادیه اروپا می‌خواهد مانع از دخالت‌های دولت ترک شود. اما مسئله این است که اتحادیه اروپا نمی‌تواند برای این مسئله تصمیم‌گیری کند. یعنی اقدامی سیاسی متحد و واقعی برای این مسئله وجود ندارد.
هاوار: آیا خارج کردن پ.ک.ک از لیست ترور به معنای تحقق عدالت و آغازی برای حل مسئله کورد و کوردستان نیست؟
کارین وسترهایم: برای خارج کردن حزب کارگران کوردستان از لیست سیاه راهکارهای قانونی عملی بسیاری وجود دارند. این مسئله در سال ۲۰۲۰ در دادگاه بلژیک یک بار آزمایش شد. مشاهده شد که در بعد قانونی نباید با حزب کارگران کوردستان مانند یک سازمان تروریستی برخورد کرد. قانون ترور اتحادیه اروپا مشمول حزب کارگران کوردستان نمی‌شود. چون حزب کارگران کوردستان مشغول یک نبرد مسلحانه بین‌المللی است و یکی از طرف‌های این جنگ محسوب می‌شود. یعنی می‌توانند بر این اساس قوانین را تغییر دهند. اما متاسفانه وزیر امور خارجه بلژیک گفت که این تصمیم دادگاه تاثیری بر تصمیمات حکومت بلژیک نخواهد داشت. اعضای تیم قانونی امیدوار هستند که تصمیم دادگاه این مسئله را حل کند تا حزب کارگران کوردستان از لیست سازمانهای تروریستی خارج شود. تا کنون این مسئله عملی نشده است.
ما نمی‌توانیم کاملا تایید کنیم که خارج کردن پ.ک.ک از لیست ترور راه را برای حل مسئله کورد باز می‌کند. اما احتمال برگزاری مذاکرات مرتبط به صلح را افزایش می‌دهد. برای تحقق یک صلح پایدار باید دولت ترک بدون تردید یا با فشار اتحادیه اروپا و ناتو در این روند مشارکت کند. بهترین گزینه هم ایالات متحده امریکاست که در این ابتکار عمل مشارکت کند.
هاوار: کارزارهای بسیاری در سطح جهان وجود دارند تا پ.ک.ک از لیست سازمانهای تروریستی خارج شود. در ۱۳ دسامبر ۲۰۲۱، ابتکار عمل عدالت بین‌المللی برای کورد، کارزراری بین‌المللی را به همین منظور اعلام کرد. شما چگونه این کارزارها را ارزیابی می‌کنید؟
کارین وسترهایم: زمان کارزار بسیار مهم است. اهداف هم مطرح هستند. اتحادیه اروپا، امریکا و ناتو دولت‌هایی مانند بریتانیا و آلمان لازم است که نسبت به مسئله کورد توجه کرده و سیاست‌های خود را در زمینه کوردها، سازمان‌ها، و نهادهای کورد تغییر بدهند. همه می‌توانند در این کارزار شرکت کنند. هدف جمع‌آوری یک میلیون امضا است. این بسیار امید بخش است تا زمانیکه این کارزار در مسیر درست خود قرار داشته باشد، نیازمند افراد بسیاری هستیم که در آن مشارکت کنند.
لطفا این وقت را به من بدهید که می‌خواهم تاکید کنم که حزب کارگران کوردستان یک سازمان تروریستی نیست و هیچگاه هم یک سازمان تروریستی نبوده است. علت اینکه این حزب را در لیست سیاه قرار داده‌اند، علتی سیاسی است. یعنی تصمیم شورای اروپا در سال ۲۰۰۲ است که این شورا در رابطه با حزب کارگران چنین تصمیمی را صادر کرده است و راه را هموار می‌کند تا دولت ترک علیه این حزب، کورد، احزاب دیگر، سیاستمداران و سازمان‌ها و رسانه‌ها و وکلای خلق کورد دست به حمله و سرکوب بزند. و این بهانه‌ای است تا همچنان بتواند عبدالله اوجاالان را در زندان نگاه دارد. علت دیگر این ست که اردوغان و آ.ک.پ می‌خواهند کسانی را با این حزب در ارتباط هستند، در ترکیه یا خارج از کشور و حتی در روژآوا و باشور کوردستان در تنگنا و فشار قرار بدهد. دست آنها به اروپا هم می‌رسد. در المان و بریتانیا، حمله سیاسی گسترده‌ای را علیه کورد، نهادهای سیاسی کورد، انجمن‌ها و سازمانهای اجتماعی، فرهنگ و تاریخی کورد آغاز کرده‌اند. حکومت‌ها در این کشورها تلاش می‌کنند تا تمام این سازمان‌ها را به حزب کارگران کوردستان متصل کنند. سپس باید سازمان اطلاعات ترکیه را هم ملاحظه کرد. بسیاری از سازمان‌ها و نهادها علیه چنین سیاست‌هایی هستند. دولت‌های اروپایی نیازمند اقدامات سیاسی و جسارتی بیشتر هستند.
هاوار: خارج کردن پ.ک.ک از لیست سازمانهای تروریستی چگونه می‌تواند بر جامعه اروپایی تاثیر گذار باشد؟ برای خارج کردن پ.ک.ک از این لیست باید چکار کرد؟
کارین وسترهایم: بسیاری از جنبش‌های سیاسی، سیاستمداران، دانشگاهیان، وکلا و فعالان در این کارزار مشارکت دارند. لازم است که ما درک بکنیم که این حزب از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا در لیست ترور قرار گرفته است. اما بسیاری از دولت‌ها، این مسئله را قبول نمی‌کنند. حزب کارگران کوردستان رهبری یک جنبش رهایی‌بخش را بر عهده دارد. متاسفانه سیاست دولت ترک در مقابل کورد ویرانگر بوده است و به جایی رسیده است که دفاع مسلحانه لازم بوده است. مانند آفریقای جنوبی که در زمان حزب کنگره ملی آفریقا علیه سیستم نژادپرستانه بپا خاست. البته این مسئله در بسیاری از مناطق دیگر جهان هم اتفاق افتاده است.
اکنون ما نیازمند امید هستیم. علیرغم تلاش‌ها و سیاست‌های وحشیانه‌ای که آ.ک.پ انجام داده است، نباید ما عقب‌نشینی کنیم. برعکس در مقابل حملات افزایش یافته دولت ترک علیه کورد، ما باید بتوانیم مقاومت وسیع خودمان را سازماندهی کنیم. کورد نیازمند حمایت‌های بین‌المللی سریعی است. کورد از سیاستمداران، سخنگویان رسمی و شایسته‌ای برخوردار هستند. اما باید افراد غیر کورد با این جنبش همگام و هم بسته بوده و مسئله کورد را در دستور کار حکومت‌های خود قرار بدهند.
