جایگاه ملیت‌ها در نقشه راه کودار | یادداشت

خصلت جامعه‌گرایی كودار كه در نوع كمیسیون‌های پیشنهادی در نقشه‌راه هویداست، آن را پیشتاز تحولات سیاسی‌ـ اجتماعی ایران نموده.

ماهیت کودار

«جامعه دمکراتیک و آزاد روژهلات کردستان(کودار)» در سال ۲۰۱۴ به‌مثابه «سیستم سازماندهی خلق» تأسیس گشت. در آن سال بخاطر سوق‌یافتن پژاک بسوی یک ساختار حزبی که تنها به جنگ و نظامی‌گری، آن هم متأثر از برخوردهای نظامی و دیدگاه امنیتی رژیم ایران به مسئله کورد و پژاک، محدود گشت، همچنان خلأ بزرگی در امر سازماندهی خلق وجود داشت و جامعه از سازماندهی کامل و خودویژه برخوردار نبود این سازماندهی هم تنها بصورت سیستم تکثر سازمانی و با مشارکت دمکراتیک تمامی اقشار، توده‌ها و طیف‌های جامعه ممکن‌می‌گردد. پژاک با تأسیس سیستم دمکراتیک خلق‌محور، اقدامی‌کرد که پیشتر در تاریخ دو قرن گذشته خلق‌کورد صورت نگرفته است. پژاک تکوین حزبی را ارتقاء داد و در انطباق کامل با پارادایم «جامعه دمکراتیک و اکولوژیک مبتنی بر آزادی زن» آن را عملی‌گرداند و کودار را تأسیس نمود. متوجه شد که خلأهایی در حوزه‌های سازماندهی جامعه وجود دارد. در سال ۲۰۱۴ قیام‌های خلق‌های خاورمیانه فزونی گرفته‌بود و دیالکتیک پیشرفت که از سوی رهبر اوجالان بخوبی محسوس گشت، پژاک را به پیشاهنگی برای تأسیس «سیستم سازماندهی دمکراتیک» رهنمون ساخت. مطابق پارادایم، رسیدن به سوسیالیسم علمی، همانا اتحاد تئوری و عمل برای به حرکت درآوردن جامعه است. پژاک بیش از پیش به امر «مشارکت دمکراتیک خلق» توجه کرد. اینجا بود که وجود «سیستم کودار» ضروت انکارناپذیر شد. کودار برای خلق، مجالی برای گذار از مفاهیم ارتجاعی «جنسیت‌گرایی، ملی‌گرایی، دولت‌گرایی، قدرت‌گرایی و فردگرایی» شد. پس در آن صورت، برخورد رادیکال برای حل مسایل حزبی و اجتماعی، ایجاد یک سیستم با مکانیسم‌های رادیکال است که کودار به‌مثابه یک ارگانیسم زنده اجتماعی‌ـ سازمانی محصول آن اندیشه ریشه‌ای می‌باشد. کودار سیستمی برای خلق است زیرا خلق از سازمان خاص خود محروم بود و پژاک با پیشاهنگی برای بنیان‌گذاری کودار و عضویت در آن، ارزشمند‌ترین سازماندهی دمکراتیک را برای خلق، احزاب و سازمان‌های دیگر به ارمغان آورد. به ‌همین دلیل تلاش بی‌وقفه در راستای برقراری خودمدیریتی دمکراتیک به‌منزله بعد سیاسی ملت دمکراتیک از اهم اهداف پژاک شد. در عین حال، این مدل چاره‌یابی را که کاملا خارج از حیطه پارادایم قدرت‌گرایی و دولت‌پرستی است و خوانشی کاملا دمکراتیک از کنش جهان‌شمول «حق تعیین‌ سرنوشت ملت‌ها به دست‌خودشان» می‌باشد، برای سایر خلق‌های ایران و روژهلات‌ کردستان چون خلق لر، تفاوت‌مندی‌های دینی، مذهبی و آئینی موجود در این سرزمین را پیشنهاد نمود.

کودار بر این مسایل تمرکز نمود:

۱ـ توسعه پارادایم «جامعه دمکراتیک ـ اکولوژیک مبتنی بر آزای زن».

۲ـ تحقق کنفدرالیسم دمکراتیک و خودمدیریتی خلق‌های ایران.

۳ـ تحقق ملت دمکراتیک.

۴ـ کانونی‌کردن آزادی زن در مبارزات.

۵ـ تأکید بر اصل دفاع‌مشروع.

۶ـ سازماندهی خلق و ایجاد سیستم آن یعنی کودار.

۷ـ مطالبه دمکراتیزه‌کردن قانون اساسی ایران.

۸ـ اتحاد خلق ‌کورد.

۹ـ اتحاد و هم‌پیمانی ملت‌های ایران.

۱۰ـ ترویج فرهنگ مبارزه و مقاومت در میان خلق‌های ایران.

کودار تنها یک وظیفه بزرگ را برای رسیدن ملت‌ها به آزادی و دمکراسی در پیش دارد که مطابق «ابعاد نه‌گانه ملت‌دمکراتیک» است که رهبر آپو آن را برشمرده:

۱ـ شیوه حیات کمون و فرد‌ـ شهروند آزاد.

۲ـ حیات سیاسی و خودگردانی دمکراتیک.

۳ـ ملت دمکراتیک و زندگی اجتماعی.

۴ـ زندگی مشترک آزاد؛ فرم ملت دمکراتیک.(حیات برابر زن و مرد در اجتماع)

۵ـ خودگردانی اقتصادی.

۶ـ ساختار حقوقی.

۷ـ فرهنگ ملت دمکراتیک.

۸ـ سیستم دفاع ذاتی (دفاع ذاتی برای خلق)

۹ـ بعد دیپلماسی.

نقشه راه کودار

كودار، تشكل سازمانی مدرن برای پیشبرد گفتمان مشترك دمكراتیك میان همه احزاب روژهلات کوردستان و تجمیع همه آنها در یك سازمان واحد است. این بینش سیاسی‌ـ سازمانی كودار شامل ایران دمكراتیك هم هست. چون ملی‌گرایانه نیست پس ایرانی می‌باشد. فلسفه وجودی كودار در واقع آسیب‌شناسی فلسفی مقوله «تجزیه و تفرقه احزاب کوردستانی» است. در گفتمان آن، سیاست دیگر همانند بینش احزاب پیشین كورد به معنای جنگ دائمی و كشمكش بر سر قدرت تلقی‌نمی‌گردد؛ سیاست‌ورزی كودار،‌ همگرایی دمكراتیك را بنیان قرارمی‌دهد تا احزاب را وحدت‌بخشد. هدف، فروپاشی دولت موجود و برپایی یك دولت نوین نیست، چراكه نه دولت‌گراست و نه ملی‌پرست. این نخستین‌بار است كه کوردها در روژهلات کوردستان و ایران بانی بینش و ساختاری پارادایمی هستند كه علاوه بر تضمین حقوق و آزادی‌های ملت ‌كورد، دیگر ملت‌ها را هم بصورت برابر و آزادانه منتفع‌می‌گرداند.

كودار در سال ۲۰۱۸ یك نقشه‌راه برای «دمكراتیزه‌نمودن ایران و حل مسئله ‌كورد» تدوین و ارائه‌ نمود. در چشم‌انداز نظری نقشه‌راه، شرط لازم برای گذار از بن‌بست‌های سیاسی، حقوقی، اقتصادی و اجتماعی موجود را نقد صریح انحرافات ذهنیتی‌ـ سیاسی گذشته و رویكردهای اشتباه نظام ایران دانست كه باید با یك دگردیسی بنیادین و دمكراتیك تصحیح‌گردند. راهكار صحیح را ایجاد یك «مدل دمكراتیك» طبق نیازهای گذشته و واقعیت‌های موجود، دانست. این جهش تاریخی باشكوه برای خروج از سیكل بسته و نحس استبداد، تمامیت‌خواهی، تنگ‌نظری و انحصار‌طلبی، لازم‌بود. كودار با ارائه نقشه‌راه ضمن عمل به وظیفه، اتمام‌ حجت كرد. قانون اساسی ایران یك نظام صرف مردان‌سالاری را برمی‌تابد، لذا كودار تغییر اصول قانون اساسی را اصلی‌ترین شرط اقدام عملی عنوان‌كرد. اگر اقدامات جامعه ‌محور گردند، انجام همه امورات، مسئولیت‌ها و وظایف بنا به هیچ حكمی صرفا كار دولت نیست و زنان و جوانان باید در وظایف سهیم گردانده‌ شوند و خود تصمیم ‌بگیرند.

كودار در نقشه‌راه خود در راستای چاره‌یابی دمكراتیك مسایل ایران، تشكیل ۸ كمیسیون در حوزه‌های مختلف را پیشنهاد داد:

«۱ـ كمیسیون حقوق: برای آسیب‌شناسی قانون اساسی و تغییر  آن به قانونی دمكراتیك برای تضمین حقوق شهروندی، سیاسی و مدنی خلق‌ها، مذاهب، زنان و سایر تنوعات. تركیب این كمیسیون می‌تواند متشكل از حقوق‌دانان دمكراسی‌خواهان، قانونگذاران، نمایندگان تنوعات اجتماعی و نمایندگان حاكمیت باشد.

۲ـ كمیسیون بازتعریف ساختارهای مدیریتی: یكی از پیش‌شرط‌های گذار به دمكراسی در ایران، عبور از منطق و مدل مدیریتی مركزـ پیرامون و همچنین تمركززدایی از ساختار قدرت است. این كمیسیون مدل مدیریت خودی متكی بر دمكراسی محلی را ترویج‌می‌دهد.

۳ـ كمیسیون همزیستی عادلانه خلق‌ها: هدف از تشكیل این كمیسیون ایجاد همگرایی بیشتر و اتحاد آزادانه و دمكراتیك میان خلق‌های ایران است و رویكردهای تمامیت‌خواهانه اتنیكی‌ـ زبانی را تهدیدی برای همزیستی تنوعات اجتماعی می‌داند.

۴ـ كمیسیون زنان: محور كار این كمیسیون بررسی موانع با هدف رفع تبعیض علیه زنان در حوزه‌های حقوقی، سیاسی، اقتصادی و مدیریتی است. دو لایه «ذهنیت مردسالارانه جامعه و قرائت زن‌ستیزانه قانون اساسی» باید تغییریابند.

۵ـ كمیسیون امنیت: هدف از ایجاد این كمیسیون، بحث و تصمیم‌سازی درخصوص سیاست‌های امنیتی متعهد به اراده دمكراتیك جامعه، یافتن مكانیسم‌هایی برای برقراری امنیت اجتماعی و تطبیق حداكثری رویكردها و سیاست‌های امنیتی با روح «سیاست دمكراتیك» است.

۶ـ كمیسیون اقتصاد: رفع اتكای بر اقتصاد نفتی، رفع تبعیض‌های اقتصادی و مبارزه با بیكاری، فقر و بحران كار این كمیسیون است.

۷ـ كمیسیون محیط‌زیست: صنعت‌گرایی و انحصار سود‌ـ سرمایه تخریبات زیست‌محیطی بزرگی ایجادكرده‌اند كه متأثر از آن، جامعه و حیات اجتماعی با مخاطره روبرویند. كار كمیسیون بررسی جنبه‌های ذهنیتی‌ـ كاربردی همسو با «پارادایم دمكراتیك‌ـ اكولوژیك» است.

۸ـ كمیسیون زبان و فرهنگ: سطح آزادی هویت‌های متكثر فرهنگی در یك كشور، نشان‌دهنده سطح دمكراسی و پیشرفت آن كشور است. حق طبیعی آموزش به زبان مادری و حفظ فرهنگ تاریخی برای هر ملتی محفوظ است و موجودیت فرهنگی هویت ملت‌هاست.»

کودار همچنان نقشه راه خود در سال ۲۰۱۷ را روزآمد می‌داند. در سال‌های گذشته چندین اعلامیه را در حد نقشه‌راه ارائه‌داده و با ارائه نقشه‌راه در ۲۰۱۷ هم ضرورت تغییر را بازتعریف و رهیافت‌های دمكراتیك آن را برشمرد. همچنین با تكیه بر استراتژی «خط‌سوم» نه مداخله خارجی را تحول‌آفرین دانست و نه تداوم استبداد و تمامیت‌خواهی نظام را عاقلانه و هوشمندانه. حتی بصورت شفاف ابرازداشت كه حاكمیت تهران با چالش‌آفرینی در مسیر روند دمكراتیك و عدم‌همسویی با پارادایم دمكراتیك، جامعه و كودار را به‌سوی درپیش‌گرفتن رویه‌های دیگری سوق خواهدداد. هدف از انتشار آن هم سنجش میزان آمادگی و واكنش حاكمیت برای ایجاد تحول و نیز ترسیم دقیق‌تر مطالبات دمكراتیك خلق‌كُرد و دیگر خلق‌های ایران بود.

كودار با نقشه‌راه خود مبارزه این خلق را برای انتفاع كل خلق‌ها بویژه خلق لر ارتقاء‌ داد. خصلت جامعه‌گرایی كودار كه در نوع كمیسیون‌های پیشنهادی در نقشه‌راه هویداست، آن را پیشتاز تحولات سیاسی‌ـ اجتماعی ایران نموده. كودار نظم نوین است و مسلما نظم كنونی ایران نمی‌تواند در برابر آشوب و بی‌نظمی خاورمیانه و کوردستان تاب‌بیاورد.

خلق لر

خلق لر که کهن‌ترین خلق ایران و زاگرس است، امروز همچو بخشی از ملت کورد جزو محروم‌ترین خلق‌های تحت ستم می‌باشد. در نقشه راه کودار، به حق همه ملیت‌های ایران همچو کورد ‌(لر)، بلوچ، آذری، عرب و غیره برای برخورداری از «خودمدیریتی محلی دمکراتیک» پایه‌ای‌ترین اصل برشمرده شده که دیگر مسائل و بحران‌ها را زیر سایه آن می‌توان چاره‌یابی نمود. کودار پروژه عینی برای هر یک از ملت‌های ایران دارد و در آن پروژه، فارغ از هر گونه «ملی‌پرستی، شوونیسم و فاشیسم»، دمکراسی را کانون اصلی قرار می‌دهد و اجازه نمی‌دهد که هر ملتی «فرهنگ، زبان، سیاست، قدرت، پرچم، دین، مذهب، تاریخ و …» خود را بر فرهنگ‌ها و زبان‌ها و تاریخ‌های سایر ملت‌ها حاکم‌سازد و یا از وجود آنها برای حل مسایل بحرانی ایران امروز آنها را ابزار قراردهد. از این حیث، مسئله لر نیز در نقشه راه کودار عینیت بارز یافته، طوری که هر حقوقی که کودار برای ملت کورد مطالبه نموده، برای خلق‌های بلوچ، آذری، عرب و … نیز بی‌کم‌وکاست مطالبه‌کرده.