کمیسیون زبان، آموزش و فرهنگ کنگره ملی کردستان ک.ن.ک به مناسبت ۱۵ مه/ ۲۵ اردیبهشت روز زبان کردی بیانیه‌ای کتبی منتشر کرد. ک.ن.ک در بیانیه‌ی خویش این روز را به کردها و کردستانیان تبریک گفت.

 

بیانیه کمیسیون زبان، آموزش و فرهنگ ک.ن.ک به شرح زیر است:"به درازای صدها سال از روزگاری که استعمار و اشغالگری در کردستان آغاز گشته است کردستان همراه با خلق،‌ زبان و فرهنگ خویش از سوی دولت، خلافت و همه‌ی نیروهای حاکم تحت فشار آسیمیلاسیون و نابودی قرار گرفته است. با برنامه‌ای مدون در عمل سعی در نابودی زبان و فرهنگ کردی را داشته‌اند. خلق کرد اما به دلیل اصالت و وابستگی روحی به زبان و فرهنگ اصیل خویش تمامی تلاش‌های دشمنان را مدفون کرده‌اند. با مقاومت و زحمات دلسوزان از زبان، فرهنگ، ارزش و خصوصیات آن‌ محافظت شد. در زمان اشغال کردستان از سوی اسلام سیاسی تحت سیاست عرب کردن قرار گرفت. در زمان تقسیم نمودن کردستان به دو بخش خطر فارس کردن هم بر آن افزوده شد. اما در این زمان مقاومتی بیشتر از حمایت کردن از فرهنگ و زبان شکل گرفته و به صورت نوشتاری بذر ادبیات کلاسیک کردی کاشته شد. برای مثال بابا طاهر عریان، جزیری حریری، نالی، سالم، کردی و دیگر پیشاهنگان به سند زبان و موجودیت آن مبدل گشتند. خانی بزرگ پایه و اصالت فرهنگ، زبان و هستی خلق کرد را به فلسفه‌ای مبدل کرده و راه نجات و آزادی را نشانمان داد.

 

در سده بیستم هم کردستان در حالی که به چهار بخش تقسیم شد خطر و تهدیدهای علیه زبان و فرهنگ کردی بیشتر گشت. در این زمان نیروهای شوون و راستگرای دولت ترک و سیاست ترک ساختن زحمات موجود بر دوش کردها را بسیار سنگین‌تر ساختند. از ۳ سو با سیاست‌های (تفریس، تتریک، تعریب) کمر به نابودی ما بستند. خلقمان باری دیگر با زحمات ، بها، خون و عشق به اصالت خویش خیال دشمنان را نقش بر آب کرد. در اینجا نباید از نقش و تلاش‌های خاندان میر بدرخان و روزنامه‌ی کردستان تا مجله هاوار و همه‌ی پیشاهنگان روزنامه‌نگاری و نوشتار و ادبیات در هر چهار بخش کردستان برای مثال محوی، حکاری، قدریجان، پیرمرد، عرب شمو، بریفکانی، گوران، هژار، هیمن، جگرخوین و ...بحث نکرد و به ویژه باید مبارزات و زحمات انجمن عملی کرد در جنوب کردستان بحث نمود.

 

کردی همچنان در معرض خطر است

امروز پس از گذشت صد سال از تجزیه‌ی کردستان وضعیت در هر بخش متفاوت است. هنوز هم زبان کردی با تهدید مواجه است. ذوب فرهنگی، دشمنی و بی‌ارزش نمودن زبان و فرهنگ کردی و خواست و نقشه‌ی اشغالگران کردستان بوضوح دیده شده و وجود دارد.

 

در گذشته با وجود ممنوعیت زبان کردی در شمال کردستان اما خطر اتوآسیمیلاسیون فرهنگی وجود نداشت. امروزه بیشتر روستاهای هر چهاربخش کردستان خالی از سکنه شده‌اند و به دلیل ستم و ظلم  اشغالگران و مسائل اقتصادی روستاییان به شهرها کوچ کرده‌اند. مدتی نهاد و سازمان‌های زبان کردی در این مکان‌ها بسیار بوده اما در سال‌های گذشته این نهاد و سازمان‌ها از سوی حاکمیت آ.ک.پ- م.ه.پ و دولت فاشیست ترکیه ممنوع گشته و تعطیل شدند. به همین دلیل هم در میهن، هم در کلان شهرهای اشغالگران و هم در خارج خود همگون‌سازی بیشتر و خطرناک‌تر شده است. آسیمیلاسیون که به دست سازمان‌های وابسته به حاکمیت آغاز گشته است متاسفانه در خانه و در میان خانواده‌ی خود آن را تداوم می‌بخشیم. وسیله و اساس این همگون‌سازی رسانه‌ها بوده و  بویژه بر کودکان تاثیر بیشتر و شدیدتری دارد. در این مسئله تاثیر مدارس هم به اندازه‌ی رسانه خطرناک است.

 

در شرق کردستان هم زبان کردی زبان فرودست بوده و علیه فرهنگ آن‌ هم تهدیدهایی وجود دارد. متاسفانه (زبان کردی) از سوی دولت ایران به انواع روش‌ها ممنوع و بی ارزش شده است. طیف‌ روشنفکر و ادیب کردی نیز تحت تاثیر زبان حاکم فارسی قرار گرفته است.

 

در روژاوای کردستان با وجود گرمی انقلاب و مقاومت، زبان، فرهنگ، رسانه و آموزش رسمی از سوی مدیریت به خوبی اجرا گشته اما لازم است این دستاوردها محافظت شوند.

 

در جنوب کردستان با وجود اینکه پایه و بنیان فعالیت‌های ادبی، روزنامه‌نگاری، آموزش و خواندن به زبان کردی وجود داشته و ادامه دارند، اما ما در انتظار پیشرفت‌های بهتری بوده و می‌بایست فعالیت‌های علمی در آموزش و پرورش زبان کردی را پیشرفت دهیم. [جنوب کردستان] نه تنها تحت تاثیر زبان عربی قرار گرفته بلکه تحت تاثیر سیاست و فرهنگ ترکی و فارسی قرار گرفته‌اند. خطرناکترین آن، تاثر رسانه بویژه تلفزیون و رادیو بوده که زبان کردی را تخریب نموده‌اند.

 

از طرفی دیگر آموزش وخواندن به زبان کردی بویژه در بخش‌های آکادمیک و دانشگاهی به فراموشی سپرده شده است. دبستان‌های ترکی افزایش یافته تعداد بسیاری کودک و دانش‌آموز در این مدارس زبان ترکی را فرا می‌گیرند. همچنین تلاش‌هایی برای تدریس رسمی به زبان انگلیسی وجود داشته و در مدارس اهمیتی به زبان کردی نمی‌دهند. این تهدید بزرگی بوده و سبب کم شدن اراده و نیرو و همچنین تضعیف احساسات ملی و میهنی می‌شوند.

 

این روز در سال ۲۰۰۶ از سوی کنگره ملی کردستان بعنوان روز زبان کردی اعلام شده و از سوی همه‌ی نهاد و سازمان‌های کردی مورد قبول واقع شد.

 

ما به این مسئله آگاه بوده که در بسیاری از عرصه‌های زندگی همچون آموزش،‌ رسانه،‌ سیاست، اقتصاد و بازرگانی ممنوعیت‌های بسیاری علیه زبان و لهجه‌های کردی وجود دارند. همچنین در این باره بزرگترین معضل اتوآسیمیلاسیون (خود همگون سازی) است.

 

زبانی که رگ و ریشه‌ی خویش را از تمدن نئولتیک گرفته و فرهنگی ده هزار ساله با آن خلق گردد، هر اندازه ممنوع گشته و تحت ظلم و فشار قرار گیرد، تحت هر شرایطی قادر به محافظت از خویش بوده و نابود نمی‌گردد. زبان کردی هم یکی از این زبان‌ها بوده و تحت شرایط دشواری تا به امروز باقی مانده و از خویش محافظت نموده است. اما نباید فراموش کرد که اگر ما از زبان خویش صیانت به عمل نیاوریم و همچون نور چشم خویش از آن محافظت نکنیم، همچون شخص، خانواده، نهاد، سازمان، جامعه و هر بخش از زندگی اگر بکار نگیریم نمی‌توان آنرا از نابودی مصون داشت.

 

بر این مبنا ما می‌گوییم: زبان کردی هستی ماست، زبان کردی شناسنامه‌ی ماست، زبان کردی شرافت ماست. جشن زبان کردی را به همه‌ی کردها و کردستانیان تبریک می‌گوییم."