هواپیماهای جنگنده رژیم ترکیه چهارم نوامبر کوهستان آسوس اطراف سلیمانیه- جنوب کردستان را هدف بمباران قرار دادند. منطقه بمباران شده آسوس در مرزهای مابین عراق و ایران واقع شده است.

 

آسوس منطقه خارج از عرصه دفاعی مدیا است و نیروهای پ.ک.ک هم در آن حضور ندارند. این منطقه برای اولین بار از سوی جنگنده‌های ترکیه مورد حمله قرار گرفته است. منابع موثق اعلام کرده‌اند که ساعاتی قبل از حمله جنگنده‌های رژیم ترکیه، پهبادهای جاسوسی رژیم ایران در آسمان این منطقه به پرواز درآمده‌اند و همین منابع می‌گویند که ایران منطقه را شناسایی و جت‌های جنگنده ترکیه هم بمباران کرده‌اند.

 

چنین تحولی آغاز مرحله‌ی نوین و مهمی است. گفته می‌شود که در این عرصه گریلاهای یگان‌های مدافع روژهلات کردستان- ی.ر.ک وابسته به کودار فعالیت دارند. با این حساب ترکیه با همکاری جاسوسی رژیم ایران به نیروهای ی.ر.ک که حضوری در مرزهای ترکیه ندارند حمله کرده است. ایران هم نیرویی را که در داخل مرزهایش فعالیت دارد به مثابه هدف به ترکیه محول کرده و ی.ر.ک را آماج حمله هوایی ترکیه قرار داده است.

 

نیروهای [جنوب] کردستان در مقابل این حمله سکوت کرده‌اند. آسوس منطقه تحت حاکمیت اتحادیه میهنی کردستان است. اتحادیه میهنی هنوز هم در رابطه با این حمله سکوت کرده است. حزب دمکرات کردستان عراق هم که در منطقه تحت نفوذ خود ١٨ پایگاه رژیم ترکیه را به میهمانی دعوت کرده و در رابطه با جنگ علیه پ.ک.ک، متحد آنکاراست در حال حاضر دغدغه‌ای بجز تداوم اقتدار خود ندارد. ناگفته پیداست که اتخاذ موضع از سوی حزب دمکرات کردستان عراق علیه حملات هوایی اخیر ترکیه غیر محتمل است.

 

آیا حمله به آسوس حاوی پیام توافق ایران و ترکیه برای انجام عملیات مشترک محتمل علیه قندیل است؟

 

قبل از پاسخ به این پرسش لازم است درگیریهای اخیر میان نیروهای وابسته به پ.ک.ک و ایران[در ایالت اورمیه] و همچنین رویدادهای پس از این درگیری را مورد ارزیابی قرار داد.

 

نظری اجمالی به چند سال پیش بیفکنیم. اردیبهشت ١٣٩٠ /آوریل ٢٠١١. در این مقطع زمانی دیدارهای اسلو، پایتخت نروژ مابین مسئولین ترکیه و پ.ک.ک در جریان بودند. هیئت ترک با ریاست هاکان فیدان مستشار سازمان استخباراتی میت و مشاور وی آفات گونش در حین مسافرت به اسلو به تهران رفته بودند.

 

هدف اصلی دیدار هئیت دولت ترکیه از سفر به تهران تدارک عملیات مشترک علیه پ.ک.ک بود. مهم اینکه دیدارها در اسلو در جریان بود و در حین گفتگوهای طرفین برای چاره‌یابی طرف ترکی در حال انجام ملاقات با مسئولین ایرانی برای عملیات سرکوب پ.ک.ک بود.

 

ایران در این زمان پیشنهادی به این مضمون به آنکارا داده بود:"پ.ک.ک برای ما هر دو کشور خطرناک است. اما با عملیات مشترک ما هم پ.ک.ک نابود نمی‌شود. لازم است نیروهای ناتو و نیروهای کُرد عراقی هم در این عملیات شرکت کنند. شما (آنکارا) با ناتو هماهنگی کنید. باید "بدون قید و شرط" در عملیات ما شرکت کنند". ما هم ب با بارزانی و طالبانی هماهنگی لازم را به عمل می‌آوریم."

 

آنکارا پیشنهاد ایران را پذیرفت. ما از چند و چون گفتگوی مابین آنکارا و ناتو اطلاع کاملی نداریم. اما پس از مدتی کوتاه در تهران نشستی برگزار شد. این بار هیئت مییت از آنکارا به تهران رفت و همراه با مسئولان ایرانی، جلال طالبانی و نچیروان بارزانی هم در این نشست شرکت کردند.

 

پس از دیداری طولانی مدت، مسئولین کُرد (عراقی) پیشنهاد کرده بودند:"ما آشکارا در عملیات شرکت نمی‌کنیم اما می‌توانیم راهها را مسدود کنیم." توافقات مشترک نوشته شد و امضا گردید.

 

عملیات در تیر ١٣٩٠ از سوی ایران آغاز شد. کوه‌های قندیل در مرز روژهلات و جنوب کردستان قرار دارند. نیروهای پ.ک.ک و ارتش ایران در این منطقه روبروی هم قرار گرفتند. پس از درگیری‌های چند ماهه نظامیان ایران متحمل شکست شدند. در آنزمان گفته شد که اعضای ارتش ترکیه در شهر پیرانشار (پیرانشهر) دیده شده‌اند. ترکیه به دلیل دوری منطقه و عدم توانایی ارسال نیروی زمینی در تمام عرصه‌های دفاعی مدیا دست به حملات هوایی مشترک با ایران زد. به این شکل با "درگیری‌های فارقین" آتش جنگ شدت گرفت و نشست‌های اسلو متوقف شدند.

 

ایران که در مقابل نیروهای گریلا دچار سرخوردگی شده بود به واسطه اتحادیه میهنی کردستان پیشنهاد آتش‌بس به پ.ک.ک داده بود و در نتیجه دیدارهای طرفین اتحادیه میهنی کردستان متنی را بدین شکل امضا کرده بود "ایران دیگر حمله نخواهد کرد" و به این شکل آتش‌بس میان ایران و پ.ک.ک عملی شد.

 

در این اثنا پیمان عملیات مشترک ایران و پ.د.ک/ی.ن.ک علیه پ.ک.ک در رسانه‌ها منتشر شد. به دلیل آگاهی مسئولان پ.ک.ک از عملیات علیه قندیل مسئولان ایرانی به مسئولان کُرد (عراق) مظنون شدند. ایران با هدف ایجاد اختلاف میان کردها توافقنامه تهران را منتشر کرد.

 

خلاصه توافق آتش‌بس مابین ایران و پ.ک.ک در مرداد- شهریور ١٣٩٠ اجرایی شد. در منطقه تحولات دیگری روی دادند. در میان دو طرف تنشهایی روی داد اما آتش‌بس پایان نیافت.

 

در ماههای اخیر درگیری‌هایی میان طرفین روی داده است. با این همه جنگی شدید میان آنان روی نداد. ناگفته پیداست که ایران در این اواخر فعالیت‌های جاسوسی انجام می‌دهد و در برخی شهرها صدها تن از شهروندان را با ادعای "همکاری با پژاک" بازداشت کرده است. در این معنی فعالیتی وسیع علیه جبهه‌ی کُردی صورت می‌گیرد.

 

در رابطه با وضعیت جاری در عراق و ایران ترافیک دیپلماسی زیادی مابین تهران و آنکارا برقرار است.

 

هدف اصلی رژیم ترکیه از این امر استفاده از ایران برای ضربه سهمگین بر پ.ک.ک است. عیان است که ایران هم پ.ک.ک را تهدیدی استراتژیک علیه خود می‌بیند. بر این اساس آشکار است که به توافق رسیده‌اند... حمله اخیر جنگنده‌های ترکیه به آسوس نمونه عیان این توافق است.

 

ترکیه و ایران در رابطه با پ.ک.ک به توافق رسیده‌اند. در این راستا حملات جداگانه‌ای صورت خواهند داد. اما این توافق به آسانی عملی نمی‌شود. زیرا عملیات نظامی علیه قندیل بر عراق، جنوب کردستان، سوریه و روژاوا تأثیرگذار خواهد بود. قبل از هر جای دیگر بر ایران و در تهران تأثیر خواهد کرد. نتایج آن برای ایران نه مثل جنگ ٢٠١١، بلکه بسیار سنگین‌تر است.