دو طرح موازی برای نابودی زاگرس [یادداشت]

"این بار قرار است با یک عنوان دیگر چوب حراج به منابع ملی بزند و این بار زاگرس قربانی اصلی این طرح ها خواهد بود"

این روزها در حالی همه فعالین و متخصصان حوزه محیط زیست و منابع طبیعی مشغول فعالیت و بیانیه دادن برای نابودی جنگل های زاگرس در مورد قطع درختان، فروختن آنها برای تهیه کاغذ و تبدیل به زغال هستند، طرح «زراعت در اراضی زیر اشکوب» با ابلاغیه وزیر جهاد کشاورزی و حمایت منابع طبیعی برخی استان‌های زاگرس نشین انگار در حال انجام است.

موضوع مهمی که برای توجیه این طرح ارائه می شود ایجاد اشتغال و درامد زایی برای افراد بومی مناطق است، اما همین طرح ناخوادگاه یا در بیشتر مواقع آگاهانه باعث و بانی از بین رفتن منابع طبیعی کشور شده است. این طرح شاید برای ایجاد اشتغال و کمک به قشر کم درامد در نظر گرفته شده است ولی بیشتر افرادی که دنبال این طرح ها هستند، هیچگاه محتاج به چنین درآمدی نیستند. بیشتر افراد سودجویی هستند که از چندی قبل هزاران متر از اراضی ملی کشور را تخریب و آماده برای این طرح کرده‌اند.

 

معضل بعدی این طرح که در آینده نزدیک گریبان گیر کشور خواهد شد، سندهای رسمی است که با نام افراد از طرف منابع طبیعی به شخص داده می‌شود. این موضوع می‌تواند امر شخصی‌سازی اراضی ملی به افرادی باشد که قطعا از این پس اراضی ملی را ملک شخصی خود می‌دانند و امکان کاشت درختان دیگر و استفاده از سموم و حتی ساخت خانه باغ‌ها و چاه های غیر مجاز را به حد فزاینده‌ایی می‌توانند بالا ببرند.

تبدیل وضعیت اراضی ملی و طبیعی همواره یکی از مقاصد انسان‌های حریص به‌شمار می‌رود. این طرح باعث شده که امروزه شاهد آن باشیم؛ عده‌ای با آتش‌زدن عرصه‌های طبیعی به‌دنبال تصرف این اراضی و انجام فعالیت‌های کشاورزی و باغ‌داری در آنها باشند و مجوز و پشتیبانی از ناحیه ارگان‌هایی که باید بازدارنده باشند‌، قطعا چنین روندی را تسریع و بیشتر می‌کند.

 

همچنین طرحی که همزمان برای زاگرس‌نشینان می‌تواند مشکل‌ساز باشد، طرح «کشت در اراضی شیب دار»است. چندی پیش برای نخستین بار قرار بود در استان سنه و با واگذاری اراضی جنگلی مخروبه به مردم و تبدیل آن به باغ آن هم با اولویت متصرفان جنگل آغاز شود با مخالفت بسیاری از فعالین، متخصصان و انجمن‌های علمی کشور متوقف ماند. اما بعدها این طرح به تصویب دولت رسید و قرار شد طبق برنامه ششم توسعه در فاز نخست حدود ۵٠٠ هزار هکتار از مراتع شیبدار از مجموع ٧ میلیون هکتار اراضی مرتعی و شیبدار کشور به متقاضیان واگذار شود.

 

بر اساس این بخشنامه برای تمامی عرصه‌های کشور با هر درصد پوشش گیاهی و حتی مراتع درجه یک با تشخیص کارگروه استانی قابلیت واگذاری و تبدیل شدن به باغ را دارد و مناطقی که پیشتر توسط متصرفان تصرف شده در کمال تعجب به جای بازپس‌گیری در اولویت واگذاری قرار گرفته‌اند!

این طرحها به گواه بسیاری از منتقدان می‌تواند اندک ذخایر آبی کشور را هم قربانی توسعه باغ‌ها کرده و در سال‌های آتی به شهرک‌های ویلایی و مسکونی تبدیل کند. طرحهایی که به نوعی آغاز مجدد واگذاری‌های فله‌ای اراضی ملی در کشور و تکرار تجربه تلخ واگذاری میلیون‌ها هکتار از اراضی ملی در دو دهه گذشته در قالب طرح طوبی، فلاحت در فراغت، بوستان خانواده و باغ شهرها است، حالا این بار قرار است با یک عنوان دیگر چوب حراج به منابع ملی بزند و این بار زاگرس قربانی اصلی این طرح ها خواهد بود.