سوریه از ابتدای سال ۲۰۱۸ وارد مرحله‌ی جدیدی شده است که جنگ و توافق از ویژگی‌های آن به شمار می‌رود. طی توافق‌های به‌عمل آمده نیروهای رژیم سوریه مناطق فراوانی را از کنترل گروه‌های دیگر خارج و به قلمرو خود افزودند. یکی از این توافق‌نامه‌ها  توافق عفرین در مقابل غوطه شرقی بود. دولت اشغالگر ترکیه به اشغال عفرین پرداخته و در مقابل تبهکاران مسلح وابسته به خود را از غوطه خارج کرد.

 

نشست آستانه و سوچی و معامله‌ی غوطه در مقابل عفرین

روزهای ۲۲-۲۱ ژانویه ٢٠١٨ هشتمین نشست آستانه با شرکت کشورهای روسیه، ترکیه و ایران برگزار شد. از سوی دیگر هیات‌های اپوزیسیون، رژیم سوریه و نمایندگان آمریکا، سازمان ملل متحد اردن نیز در این نشست شرکت نمودند. در اعلامیه‌ی پایانی این نشست اعلام شد که باید موضوع حل بحران سوریه حول نشست سوچی که روسیه از آن حمایت می‌کند به انجام برسد.

 

نشست سوچی در ۳۰ ژانویه در شهر سوچی برگزار گردید. این بار، اپوزیسیون، آمریکا، فرانسه و انگلستان در این نشست مشارکت نداشتند. مهمترین نتیجه‌ی این نشست نیز دست‌یابی به توافقی حول ایجاد مناطق آرام بود. این مناطق ادلب و برخی از نواحی حلب، حمص و لاذقیه را در بر می‌گرفتند. نیز تصمیم گرفته شد که تلاش شود کمیته‌ی نگارش قانون اساسی نیز تشکیل شود. اما طی توافقی نهانی عفرین در مقابل غوطه به ترکیه واگذار شد. متعاقب آن طی توافقی بین روسیه و ترکیه و ایران، در ۲۰ ژانویه ترکیه به عفرین حمله نمود.

 

نشست عالی آنکارا

روسای ایران و ترکیه در ۴ آوریل در آنکارا نشستی را برگزار کردند، هدف این نشست گفت و گو و حل اختلافات در ارتباط با توافقات پیشین بود. اما تمامی این دیدارها به دلیل نقض مواد توافق‌های پیشین در دست‌یابی به توقف جنگ موفقیتی حاصل نکردند. یکی از موارد بیانیه‌ی پایانی این نشست که طرفین در ارتباط با حل بحران سوریه حول آن به توافق دست یافته بودند تلاش برای آتش بس میدانی در سوریه و مطالبه از جامعه‌ی جهانی و سازمان ملل متحد برای افزایش کمک‌های بشر دوستانه بود. نیز تصمیم گرفته شد که نشست بعدی در تهران برگزار گردد.

 

نشست عالی تهران

این نشست در هفت سپتامبر برگزار و روسای روسیه، ایران و ترکیه در آن مشارکت کرده و در ارتباط با آینده‌ی ادلب به عنوان آخرین پایگاه نیروهای اپوزیسیون بحث و گفت‌وگو به عمل آمد. در این نشست آنکارا خواهان عدم حمله به ادلب گردید، اما مسکو و تهران خواستار شروع حمله به این شهر شدند. در بیانیه‌ی پایانی این نشست اعلام شد که در راستای عدم تحمیل زیان و خسارت به غیر نظامیان باید اپوزیسیون سوری و تروریسم از یکدیگر متمایز شوند. بدین ‌گونه این نشست نیز بدون دست‌یابی به هرگونه نتیجه‌ای ملموس به پایان رسید.

 

دیدار پوتین و اردوغان در سوچی

متعاقب نشست تهران که در ارتباط با موضوع ادلب بدون دست‌یابی به هیچ نتیجه‌ای پایان یافت، در ۱۷ سپتامبر نشست دو جانبه‌ای بین ولادیمیر پوتین و اردوغان در سوچی برگزار گردید. این نشست به منظور دست‌یابی به توافقی اساسی در ارتباط با وضعیت شهر ادلب بود. در بیانیه‌ی پایانی این نشست نیز تصمیم گرفته شد که ادلب شهر عاری از سلاح اعلام و در نتیجه هرگونه طرح مبتنی بر حمله به این شهر لغو گردد.

 

نهمین نشست آستانه‌، حضور هیات آمریکایی برای نخستین بار

طی روزهای ۲۴-۱۵ ژوئن سال ۲۰۱۸ وزارت امور خارجه‌ی قزاقستان اعلام نمود که دور نهم نشست آستانه درباره‌ی سوریه در این کشور برگزار خواهد شد. در این نشست ترکیه، روسیه، ایران و رژیم سوریه مشارکت خواهند نمود. اما در نهایت هیات آمریکایی در این نشست آماده نشد. عدم مشارکت امریکا در میانه‌ی افزایش تنش‌های آمریکا و ایران اعلام شد. متعاقب خروج آمریکا از برجام، ناظران سیاسی در آن برهه اعلام نمودند که عدم حضور آمریکا برای نخستین بار در دیدار آستانه بدین معناست که امریکا هیچگونه ائتلافی را بین روسیه، ترکیه و ایران در داخل سوریه به رسمیت نشناخته و لازم است که واشنگتن در هر مرحله‌ای مانع از اجرای تصمیمات اتخاذ شده در این نشست شود.  این مرحله از دیدارها نیز بدون دست‌یابی به هیچ نتیجه‌ای به پایان رسید. شرکت کنندگان صرفا براین نکته تاکید ورزیدند که تلاش‌هاشان را در ارتباط با حفظ وضعیت مناطق آرام و بدون جنگ تداوم بخشیده و وضعیت آرام و عاری از جنگ این مناطق را حفظ و بر تداوم آتش بس تاکید نمودند. از سوی دیگر بر تمامیت ارضی سوریه و ارسال کمک‌های بشر دوستانه تاکید نمودند.

 

نشست آستانه‌ی ۱۰

در ۳۰ ژوئیه سوچی مجددا میزبان دهمین نشست آستانه بود. این دیدارها نیز به مدت ۲ روز ادامه یافتند. در این نشیت نیز نمایندگان دولت‌های ضامن آتش‌بس، رژیم سوریه و اپوزیسیون مشارکت نمودند. این نشیت نیز بدون دست‌یابی به توافقی در ارتباط با آینده‌ی ادلب و وضعیت اسرا به نتیجه‌ای دست یابد خاتمه یافت. این دو موضوع از محورهای اصلی این نشست بودند، به جای بحث و گفتوگو حول این دو محور کشورهای شرکت کننده در ارتباط با منافع خود به بحث پرداختند. ترکیه در راستای پیشبرد مرحله‌ی انتقال سیاسی تلاش نمود تا تلاش‌های مرتبط به تشکیل کمیته‌ی نگارش قانون اساسی را تسریع بخشد. ترکیه و ایران نیز در ارتباط با ادامه‌ی جنگ علیه کردها به بحث و تبادل نظر پرداختند. روسیه این فرصت را به ترکیه داد تا همچنان در مناطقی که به اشغال خود درآورده است حضور خود را تداوم بخشد. این فرصت در راستای از میان برداشتن جبهه‌النصره به ترکیه داده شد.

 

معامله‌ی جنوب سوریه

بعد از گذشت هفت سال از شروع جنگ، در سال ۲۰۱۸ نیروهای منطقه‌ای و بیم‌المللی با منافع متفاوت به توافقی مبنی بر حمایت از رژیم سوریه پرداختند. این حمایت در راستای کنترل مجدد نواحی جنوب این کشور توسط سوریه انجام شد. این شهرها و مناطق طی توافق بین روسیه و اسرائیل از یک سوی و آمریکا و اردن از سوی دیگر انجام شد. طی این معامله توافقی درباره‌ی مناطق آرام و بدون جنگ در جنوب و غرب سوریه نهایی شد و دوباره استان‌های دیره و قنطریه که در مجاورت با مرزهای اسرائیل و اردن  واقع شده‌اند به کنترل رژیم سوریه درامدند. نرخ این معامله نیز دوری ۳۰ تا ۶۰ کیلومتری نیروهای ایران از مرزهای اسرائیل تعیین شد. نظامیان اپوزیسیون و خانواده‌های آنان نیز به مناطق شمالی و غرب سوریه و شهرهای ادلب و عفرین انتقال یافتند که توسط نیروهای ترکیه اشغال شده است. همچنین شهرک‌های فوا وکفریه در استان‌های ادلب که حامی رژیم می‌باشند تخلیه شد. این دو شهرک طی سه سال در محاصره‌ی نیروهای اسلامگرا بودند.

 

دومین حمله‌ی شیمیایی و حمله‌ی سه طرفه به رژیم سوریه

در ٧ آوریل سال ۲۰۱۸ تبهکاران جیش الاسلام که شهر دوما را تحت کنترل خود داشتند توسط مسئول سیاسی خود اعلام نمودند که نیروهای اسد در غوطه‌ی شرقی، علیه غیر نظامیان اسلحه‌ی شیمیایی به کار برده‌ و در نتیجه ۱۰۰ غیر نظامی جان خود را از دست داده و شمار فراوانی نیز زخمی شده‌اند. به دلیل این حمله دولت‌های آمریکا، فرانسه، کویت، هلند، سوئد و انگلستان نشست فوق‌العاده‌ای را برگزار و وزارت امور خارجه‌ی امریکا نیز خاستار پاسخی جدی علیه رژیم سوریه شد. در ۱۴ نیسان، آمریکا، انگلستان و فرانسه ۱۰۰ حمله‌ی هوایی علیه پایگاه‌ها و تاسیسات رژیم اسد انجام دادند.

 

توافق در ارتباط با ایجاد منطقه‌ی عاری از سلاح در ادلب

بعد از شکست تمامی راهکارهای ارائه شده در سوچی و آستانه برای حل موضوع ادلب، روسای ترکیه و روسیه در ۱۷ سپتامبر نشست دو جانبه‌ای را در سوچی برگزار کردند. در این نشست پوتین اعلام داشت که آن‌ها تصمیم گرفته‌اند تا در ادلب منطقه‌ای به عمق ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر ایجاد و منطقه‌ای عاری از سلاح بین گروه‌های تبهکار اسلامی و نیرهای رژیم اسد ایجاد و این طرح باید تا ۱۵ اکتبر اجرا گردد. بر اساس این توافق لازم بود ترکیه تا ۱۰ اکتبر تمامی نیروهای تندرو را که جبهه‌التحریر الشام (جبهه‌النصره) نیز در آن جای داشت- از ادلب خارج و سلاح‌های سنگین این گروه را از جمله تانک، موشک و توپ از دست این گروه‌ها بگیرد، همچنین واحدهای پلیس روسی وترک به کنترل این منطقه بپردازند. این پیشنهاد از سوی اردوغان مطرح گردید. اما این توافق به نتیجه نرسید و در عرصه‌ی واقعی پیشرفتی حاصل نگردید، زیرا ترکیه موفق به خارج ساختن جبهه‌النصره از این منطقه نشد.

 

آستانه ۱۱

در ۲۸ نوامبر سال ۲۰۱۸،  یازدهمین نشست آستانه شروع به‌کار نمود. همانند دوره‌های پیشین، این نشست نیز بدون دستیابی به توافقی حول تشکیل کمیته‌ی نگارش قانون اساسی خاتم پذیرفت. استفان دمیستورا نماینده‌ی بین‌المللی در امور سوریه این نشست را فرصتی از دست رفته عنوان کرد.

 

نشست عالی استانبول با مشارکت چهار کشور

در ۲۷ نوامبر سال ۲۰۱۸ نشست دیگری در استانبول با مشارکت اردوغان، پوتین، ماکرون و مرکل برگزار شد. در این نشست طرفین درخواست نمودند کمیته‌ی نگارش قانون اساسی آغاز بکار نماید. نیز از توافق بین روسیه- ترکیه در رتباط با ادلب حمایت شد. نتایج این نشست اردوغان را تشویق نمود تا به مناطق شمالی سوریه حمله نماید، خصوصا بعد از انکه لاوروف مناطق شمال سوریه را جدایی‌طلب عنوان نمود. متعاقب این نشست، حملات ترکیه علیه مناطق مرزی شمال سوریه و خصوصا کوبانی، گری‌سپی، منبج و سرکانی شروع شد. در نتیجه‌ی این حملات یکی از رزمندگان کرد و یک کودک ۶ ساله با نام سارا مصطفی با گلوله‌های ارتش ترکیه به شهادت رسیدند. همچنین در نتیجه‌ی حملات ارتش ترکیه دو خبرنگار هاوار نیز زخمی و روستاهای مرزی متحمل آسیب‌های مادی فراوانی شدند.

 

توافق آمریکا و ترکیه در ارتباط با منبج

 در ارتباط با تنش‌ها و اختلافات سوریه، روابط ترکیه و امریکا تا اندازه‌ای دچار تنش شد. ترکیه علیه حمایت نیروهای امریکایی از نیروهای سوریه دمکرات و واحدهای مدافع خلق بود. از این‌رو ترکیه تهدیدهای مداومی را نسبت به حمله به منبج مطرح می‌نمود. متعاقب این مشکلات، ترکیه و آمریکا در ارتباط با منبج به توافقی دست یافته و نقشه‌ی مشترک این دو کشور در این باره آشکار شد. در این نقشه مقرر گشت طرفین در راستای آرامش و امنیت مشترک عمل نمایند.

 

سفارت امریکا در آنکارا نیز در ۲۵ ژوئن با اعلام بیانیه‌ای خاطرشنان ساخت که گروه اقدام مشترک ترکیه و امریکا در آنکار نشستی را انجام و طی آن موارد شروع نقشه‌ی راه در ارتباط با آرامش و امنیت منبج مورد تصویب قرار گرفته است. بر مبنای این توافق نخستین گشت مشترک نظامی بین امریکا و ترکیه در اول مژدار شروع شد. این گشت در شمال منبج در مناطق بین نقطه‌های نظامی شورای نظامی منبح و تبهکاران سپر فرات انجام شدند.