آیا برجام موشکی در راه است؟ | هاوار کرماشان

با گذشت دو سال از نتیجه نهایی مذاکرات ایران و ۵+۱، هر بار سویه‌هایی از این قرارداد روشن می‌شود. رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این‌بار گفته است که طبق برجام، آژانس حق دارد که از مراکز نظامی و غیرنظامی بازدید کند

با گذشت دو سال از نتیجه نهایی مذاکرات ایران و ۵+۱، هر بار سویه‌هایی از این قرارداد روشن می‌شود. رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این‌بار گفته است که طبق برجام، آژانس حق دارد که از مراکز نظامی و غیرنظامی بازدید کند

 

قرارداد ایران و قدرت‌های جهانی برای توقف برنامه اتمی آن کشور، بیش از دو سال پیش به تصویب دو طرف رسید و طی آن ایران متعد شد در ازای برداشتن تدریجی تحریم‌های اقتصادی، ۹۸ درصد از برنامه اتمی خود را متوقف کند. اگرچه مسئولان جمهوری اسلامی از همان ابتدا سعی داشتند تا با ترفندهایی، حداقل این موضوع را یک دستاورد برای جمهوری اسلامی بدانند، اما با گذشت زمان مشخص شد که این توافق بین‌المللی هرگز پایان کار نبوده و نیست.

 

جمهوری اسلامی از همان اوان کار بر آن بود تا با نامیدن این توافق به "برجام (برنامه جامع اتمی مشترک)"، حداقل به افکار عمومی داخل بقبولاند که این توافق، نه یک تحمیل بلکه یک قراداد دو سویه می‌باشد. اما اولتیماتم اوباما در همان فردای برجام! و هشدار به جمهوری اسلامی که این موضوع جدا از دیگر عرصه‌ها مانند برنامه موشکی و حقوق بشر می‌باشد، به‌نوعی هشدار جدی‌ای بود که حتی با نامیدن این توافق به اسم "برجام"، قضیه خاتمه نخواهد یافت.

پس از روی کار آمدن ترامپ، شدت تنش‌ها آنقدر افزایش یافت که این رییس‌جمهور جنجالی ایالات‌متحده، علناً صحبت از پاره‌کردن برجام و قرار دادن سپاه پاسداران در لیست ترور این کشور را مطرح کرده است؛ امری که نشان می‌دهد علی‌رغم تلاش‌های جمهوری اسلامی برای راضی نگه‌داشتن افکار عمومی، برجام پایان همه چیز نبوده است.

 

فشارها اندکی پس از برجام دوباره شروع شد و این‌بار برنامه موشکی جمهوری اسلامی، بهانه جدید غرب برای مهار این کشور شد. اگرچه مقامات جمهوری اسلامی و در رأس آن‌ها فرماندهان سپاه بارها اعلام کرد‌ه‌اند که هرگز اجازه بازدید از مراکز نظامی خود را به دشمن نمی‌دهند، اما اسناد و گزارشاتی که به تدریج از توافق برجام به بیرون درز می‌کند، نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی امتیازات بسیار بیشتری از آنچه که به مردم خود اعلام کرده به کشورهای غربی داده است.

 

 یوکیو آمانو رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته است که این سازمان می‌تواند از تمامی پایگاه‌های ایران، چه نظامی و چه غیرنظامی بازدید کند؛ امری که به‌نظر می‌رسد جمهوری اسلامی و سپاه قبلاً در جریان برجام به آن تن داده‌اند و جزئیات آن تنها از دید مردم پنهان مانده است. این مقام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ضمن اشاره به مصون نبودن پایگاه‌های نظامی سپاه از بارزسی‌ها، گفته است: "بر اساس توافق برنامه جامع اقدام مشترک، بازرسی از مکان‌های مختلف ایران به نظامی و غیرنظامی تقسیم نشده و بازرسان آژانس در صورت تشخیص وجود فعالیت‌های مشکوک در هر مرکزی از ایران، می‌توانند در چارچوب سازوکار پیش‌بینی شده، از آن مرکز بازرسی کنند".

 

این اظهارات درحالی صورت می‌گیرد که اخیراً فشارهای همه جانبه امریکا بر جمهوری اسلامی افزایش یافته است. وزارت امور خارجه فرانسه نیز در همین راستا پیشنهاد گنجاندن بندی در برجام را داده است که طبق آن برنامه موشکی ایران باید تحت نظارت قرار گیرد. آنچه مسلم است، عزم غرب برای کنترل برنامه موشکی ایران در آینده‌ای نزدیک می‌باشد. هرچند که جمهوری اسلامی صراحتاً عنوان نموده که در مورد برنامه موشکی‌اش هرگز مذاکره نخواهد کرد، اما تجربه برجام نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی برای حفظ بقای خود، به احتمال زیاد در آینده‌ای نزدیک مذاکراتش را در مورد محدود شدن برنامه موشکی‌اش شروع خواهد کرد. در غیر این‌صورت، غرب و در رأس آن ایالات‌متحده تاکنون به‌خوبی ثابت کرده‌اند که آماده وارد شدن به یک ماجراجویی دیگر در خاورمیانه هستند.