ایالات متحده امریکا علیه حشدالشعبی که چند سال قبل در مقابله با داعش با آن همکاری می‌نمود، حملات خود را افزاش داده است. تاثیرگذاری ایران بر این گروه از زمان تاسیس این گروه امری نیست که پوشیده باشد. به همین دلیل است که حملات آمریکا در چند روز اخیر و خصوصا علیه فرمانده حشدالشعبی مایه تعجب بوده است. ایالات متحده آمریکا در حملات هوایی خود در دوم ژانویه که در فرودگاه بین‌المللی بغداد انجام شد، همراه با فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، قاسم سلیمانی، مهدی المهندس فرمانده این گروه را کشت. همچنین دو روز گذشته در شمال بغداد نیز به کتائب امام علی نیز حمله کرد. این گروه نیز از اقمار حشد الشعبی محسوب می‌شود. در عراق و سوریه نیز بسیاری از گروههای وابسته به حشد الشعبی را مورد حمله قرار داد.

اما گروه حشد الشعبی که چند سال قبل آمریکا با آن علیه داعش همکاری می‌نمود کیست، چرا نسبت به رسمی شدن این گروه در قانون اساسی عراق سکوت کرد، اجازه تاسیس آن را داد و نیز اجازه داد که وارد پروسه انتخاباتی در عراق شده و بعد از رفراندوم باشور کوردستان، حمله این گروه به کرکوک از سوی آمریکا نادیده گرفته شد؟

گروه حشد الشعبی

بعد از ظهور داعش در سال ٢٠١۴، بسیاری از استانهای سنی نشین در عراق توسط این گروه تصرف شدند، در ٣ ژوئن سال ٢٠١۴، رهبر دینی شیعیان عراق، آیت الله سیستانی اعلام جهاد نمود و بر این اساس نیروهای حشدالشعبی به سازماندهی خود دست زدند. این گروه خود را در شاخه‌های متعددی سازماندهی نمود. نخستین شاخه آن گروههای نزدیک به ایران و حزب الله بودند، شاخه دوم نیز سازمانهای نزدیک به رهبر دینی-شیعی دیگر عراق،  مقتدی الصدر بودند که به عنوان ملی گرایان عرب نیز شناخته می‌شوند. این گروه مستقیما تاییدیه ایران را گرفت.

بعد از آنکه نخست‌وزیر وقت عراق- نوری المالکی که به ایران بسیار نزدیک بود- اعلام نمود که به گروههایی که حشدالشعبی می‌پیوندند، حقوق ماهانه خواهد داد، این گروه در مدت زمانی بسیار کم سازماندهی خود را توسعه داده و علیه داعش وارد عمل شد. حمایت‌های ایران باعث شد که لجستیک و حمایت مالی به این گروه کاملا بر عهده ایران بیفتد. نیروهای سپاه قدس ایران که به عنوان بازوی خارجی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران شناخته می‌شوند، وظیفه آموزش حشد الشعبی را برعهده گرفت. قاسم سلیمانی در نبردهای این گروه در استان الانبار دوشادوش حشد الشعبی به نبرد علیه داعش مشغول بود.

دستیابی به موقعیت سیاسی و رسمیت یافتن در عراق

حشد الشعبی همگام با ارتش عراق در رمادی، فلوجه، تکریت، موصل، تل عفر و جنوب شنگال به حمله علیه داعش دست زد. در ٢۶ نوامبر سال ٢٠١۶ با تصویب قانونی در پارلمان عراق این گروه به عنوان نیروی رسمی عراق شناخته شد. حشد الشعبی که با تصویب این قانون به موقعیتی رسمی دست یافته بود در هفتم آوریل ٢٠١۵ با تصمیم نخست وزیر عراق، حیدر العبادی و هیات وزرا مستقیما تحت امر نخست وزیری عراق قرار گرفت. گفته می‌شود که شمار اعضای این گروه حدود یکصد هزار نفر بوده و بعد از دست‌یابی به موقعیت رسمی گسترش یافت. افراد بسیاری از گروهها و قبایل عراق به حشد الشعبی پیوسته و در این گروه ثبت نام نمودند و انتظار می‌رود که شمار اعضای آن اکنون به دویست هزار نفر بالغ گردد.

حشد الشعبی متشکل از دو شاخه است

حشد الشعبی مرکب از دو شاخه اصلی است. شاخه نخست آن سازمان نزدیک به ایران، حزب الله و مالکی است. دومین شاخه آن نیز مرکب از سازمانهای نزدیک به مقتدی الصدر، از رهبران شیعی عراق است. البته مقتدی الصدر چندی پیش پیشنهاد انحلال حشد الشعبی را کرده بود. این مسئله ناشی از سیاست عراقی گرایانه مقتدی الصدر است، بعد از کنترل موصل وی پیشنها نمود که برخی از گروههای موجود در میان حشدالشعبی از منترل خارج شده و باید وظیفه این گروهها را خاتمه یافته تلقی کرد. گروه حشدالشعبی متشکل از هفتاد سازمان است، گردانهای بدر، عصائب اهل حق، کتائب حزب الله، گردانهای علی اکبر و گردانهای انصار المرجعیه از جمله گروههایی هستند که حشد الشعبی سازمان چتر این گروهها را تشکیل می‌دهد.

گردان‌های بدر و ارتش المهدی

گردان‌های بدر فرماندهی سازمان‌های نزدیک ایران را بر عهده دارند. بسیاری از گروههای نزدیک به صدر نیز برخاسته از گروه سنتی ارتش المهدی هستند. بعد از حملات اخیر آمریکا به ایران، این گروه نیز سوگند انتقام یاد کرده است. قابل توجه است که مرجعیت دینی شیعی مقتدی الصدر، فراخوانی را برای بازتاسیس مجدد گروه المهدی داده است. در رابطه با گردان‌های بدر، لازم بذکر است که گردان‌های بدر مهمترین و قدیمی‌ترین سازمان حشد الشعبی به شمار می‌رود. این گروه در زمان جنگ ایران-عراق بین سالهای ١٩٨١-١٩٨٢، در صفوف ایرانی‌ها علیه صدام حسین جنگیده است. رهبری این گروه را نیز هادی العامری در دست دارد که از اشخاص نزدیک به قاسم سلیمانی به شمار می‌رود.

در جریان جنگ ایران-عراق گردان‌های بدر نیروی نظامی و پراکتیکی بودند. علیرغم آنکه در سال ٢٠٠٨ آشکار شد که این گروه سلاح را بر زمین نهاده است و وارد فرایند سیاسی شده است، در سال ٢٠١۴ مجددا تسلیح شد. عامری که در جریان انتخابات اخیر به نخست وزیری عراق دست یافت، در انتخابات سال ٢٠١٠ از حزب دولت قانون مالکی نماینده مجلس بود. گردان‌های بدر در تمامی مناطق عراق و خصوصا استان دیالی، صلاح الدین و کرکوک از تاثیرگذاری و اهمیت برخوردارند.

عصائب اهل حق

این گروه که انشعابی از ارتش المهدی، وابسته به مقتدی صدر است، با ایران پیوندهای تنگاتنگی دارد. این سازمان که قیس الخزعلی رهبری آن را بر عهده دارد، در نجف، کربلا، بغداد سازماندهی‌های خود را دارد. افرادی از جبهه ترکمن عراقی ITC نیز در این گروه حضور دارند که به ترکیه نزدیک هستند. این گروه در حملات کرکوک و خورماتو در صف مقدم قرار داشتند.

کتائب حزب الله

این گروه که در زمان مداخله آمریکا در عراق تحت عنوان ارتش مختار سازماندهی شده بودند؛ اعلام نموده‌اند که مقلدین علی خامنه‌ای رهبر ایران هستند. این گروه که در تمامی عراق شعبه‌های خود را ایجاد کرده است در میان ترکمن‌ها نیز هواداران خود را دارد.

کتائب سیدالشهدا نیز از خامنه‌ای طرفداری کرده و نزدیک به حزب الله می‌باشند. رهبری این گروه را نیز حاجی عبدالعلا برعهده دارد.

گردان‌های خراسان نیز که گفته می‌شود که از سازمانهای وابسته به ایران است، تحت فرماندهی نیروهای ایرانی قرار دارد.

سرایا السلام نیز از جمله سازمان‌های دیگری است که به حیدر العبادی نزدیکی دارد. این گروه در سامرا و نجف و در بسیاری از مناطق دیگر حضور دارد. در سال ٢٠١۴ این گروه از سوی مقتدی الصدر تاسیس شد. غیر از این گروه، گروههای دیگری نیز در سازمان حشد الشعبی حضور دارند:

گردان‌های علی اکبر

گردان‌های انصار المرجعیه

گردان‌های امام علی

کتائب فرقه العباس

لشکر کرار

سرایا الجهاد

سرایا النصار القاعده

حرکه النجبا

کتیبه ابوفضل العباس

کتیبه شهید الاول

سرایا الجهاد

کتیبه طیار الرسال

کتیبه احرار العراق

کتبیه دفاع المقدس

کتیبه روح الله

کتیبه الغایب

کتیه انصار الحجه

کتیبه امام الحسین

مجاهدین حزب الله عراق

کتیبه امام الغیب

فیلق الوعد الصادق

قوات الشهید الصدر

هنگ یوم القایم

هنگ اسعدالله الغایب

حزب الله الثائرون

هنگ ذالفقار

هنگ المنتظر

مقاومه الاسلامیه

هنگ امام حسن المجتبی

حزب الله الابرار

سرایا الزهرا

حرکت الابدال

لشکر عمار بن یاسر

کتیبه فتاح المبین

کتیبه شباب الرسول

هنگ صادقین

هنگ امام القائم

هنگ القائم

لشکر القرایه

سرایا عاشورا

گردان‌های بابلیون