به مناسبت دومین روز جشن خاونکار یادداشت مذکور به بررسی اجمالی جایگاه زن و باورمندی‌های دین یاری پرداخته است

 

در جامعه بشری از دیرباز تا کنون نظرات و عقاید مختلف ادیان و مکاتب و.... در ارتباط با تفاوت های مرد و زن وجود داشته است. متاسفانه اغلب این تفکرات و تئوری‌ها بر مبنای برتری مرد بر زن استوار است و هرگز نگاهی واقع بینانه در برخی ادیان به زن نشده است!

 

لذا همواره در طول تاریخ حقوق حقه جامعەی زنان تضییع شده و این مسئله به دلایل مختلف همچون عدم آگاهی زنان و روحیه و گذشت و فداکاری که در آنان وجود داشته بسیار عادی تلقی شده و همه از کنار آن به راحتی گذشته‌اند.

 

اما با ظهور دین یاری، سلطان (سیداسحاق برزنجه‌ای) و یارانش ( هفتن و هفتوان) در کلام دینی و دفاتر دینی مقام زن را ارج نهاده‌اند. در این باره کلامات دینی یارسان سکوت نکرده و به یاوه گویان مجال نداده است که از قبل، خود برای مقررات مربوط به زن و مرد فلسفه بتراشند. در نهایت همەی موجودات و مخلوقات از یک ذات می‌باشد. در دین یاری نظریات تحقیر آمیزی در رابطه با زنان از لحاظ توازن و سرشت و طینت وجود ندارد. لازم به ذکر است که حضرت سلطان در کلامی به سرسپردگان یاری دستور می‌فرمایند که: «به پسر و دختر خود فرقی نگذارید» حتی در تقسیم ارث نیز باید به صورت مساوی سهم تقسیم شود نه مانند بعضی ادیان که سهم فرزند ذکور بیشتر از سهم فرزند مونث باشد. در دین یاری پذیرش ریاضت و قبولی نذورات تنها به مردان بستگی ندارد بلکه زن و مرد در این کار مکمل یکدیگرند. یعنی لازم و ملزوم یکدیگرند و میردن خطاب می‌کند در کلام. در دین یاری به تمامی افراد یارسان عنوان یار داده می‌شود، لازم به ذکر است که یک زن و مرد جدای از رابطه زناشویی، باهم بعنوان یار هم هستند. (حتی خواهر و برادر و اقوام و....)

 

دین یاری در پاسداشت مقام زن به تک همسری تأکید فروان کرده و اختیار زن بعدی را با شرایط خاصی احراز داشته است. برای مثال اگر یک فرد یارسانی در ازدواج اول از جهت ادامه و بقای نسل ناکام باشد، فقط در این صورت می‌تواند یک زن دیگر اختیار کند البته با اجازه قبلی و قلبی زن اول. در دین یاری ازدواج تنها با شرایط سخت و خاصی هست و ازدواجی بنام ازدواج موقت (یا صیغه) در دین یاری نداریم و اقدام این کار از سوی هر فرد یارسانی ناشایست و بد معرفی شده و موجب سقوط فرد از مراتب کمال به پایین‌ترین حد می‌شود.

 

بنابراین، زن و مرد در دین یاری مساوی و برابر هستند و لازم به ذکر است که به لحاظ دون به دون (جامه به جامه) انسان در سیر تکاملی خود می‌تواند در یک مرحله مرد و در مرحله ی بعدی زن باشد. یعنی انسان در سیر تکاملی خود در جهت پیشرفت در جامه و دون (دون لغتی است به معنای جامه؛ نه به معنی پَست) دیگری به صورت زن تجلی و ظاهر می شود.

 

درضمن مقام مرد یا زن بودن به صورت تنبیهی برای پایین آمدن در مراحل کمال نیست. در نهایت بنابه اعتقاد دین یاری برتری به جنسیت مربوط نیست، به رفتار و کردار مربوط است. دین یاری در کنار هر مرد بزرگی از یک زن بزرگ یاد می کند.....

 

خلقی انقلابی در گوشەای از زمین هستی بە نام کردستان باصلح و دوستی با همسایگان وهمزبانان خود زندگی می‌کنند این مردم هم همان خدایی را که سایر ادیان بدان معتقدند بانام کُردی و مشتق از زبان اوستایی بە نام خاوەنکار ستایش می‌کنند, اما با آداب و رسوم ویژە و اعتقادات خاص کە ریشە در نژاد و فرهنگ کردستانی آنها دارد. آنها همانگونه کە ازبزرگان خود آموختەاند تمام ادیان و فرقەهای دیگر را محترم می‌شمارند. در تمام طول تاریخ این مردمان حتی یک مورد خونریزی و تعارض بە انسان یا دین دیگری مشاهده نمی‌گردد بە اصول آیینی و کُردی خود پایبندند و بر این باورند کە خالق جهان و تمام مخلوقات، خداوند یکتاست. بە وحدتی کە با خلق  خود بستەاند بە شدت پایبند هستند. چونکە از طرف خاوەنکارشان سفارشات فراوانی درمورد وحدت و پاسداری از فرهنگ و آیین کُردی آنها شدە است. این مردم خود را بە نام یارسان می‌شناسند، هر دو کلمه یار+ سان ریشه‌ی اصیل کُردی دارند. پیروان آیین یاری معتقد بە تناسخ و وحدت وجود هستند. حکومت‌های اسلامی همیشه بر آنان ستم کرده‌اند و در سیاه‌نمایی آنان دست به قرآن برده‌اند. رژیم‌های مدعی اسلام که از خدا و ارزشهای اسلام تنها برای به بردگی کشیدن جامعه استفاده کرده‌اند با باور یاری خصومت شدیدی دارند و در طول تاریخ سعی در قالب نمودن هویت متحجرانه به خلق یاری نموده‌اند.  بالول ماهی در سدە دوم هجری آیین را بەصورت مخفیانە پایەگذاری کرد و بعد از گذشت تقریبا چهارقرن وپشت سرگذاشتن دورەهای شاەخوشین, باباجلیل, باباسرهنگ و بابانائوس وسپس سلطان سحاک بە کمال رسید. کتاب مقدس این آیین "سرانجام" نام دارد کە قدیمیترین سند نوشتاری بە زبان هورامی است.

 

و در پایان با همە نصیحتهایی کەدفتر سرانجام بخصوص درمورد پاسداری ازفرهنگ کردی و بومی و آیین کردستانی تکلیف کردە است. اولین انقلاب کوردی مخالف سلطنت ظالم حاکم بر کردها بودە است. این انقلاب با مانیفست "سرانجام" بە زبان کردی سعی کردە برای پاسداری زبان و فرهنگ مردم [بدلیل رونق زبان وارداتی عربی در امور دینی]، زبان مادری را زبان آیینی قرار دهد.

 

جنبش آزادیخواهی کردستان با مبنا قرار دادن جامعه آزاد- فرد آزاد زمینه بازگشت به هویت حقیقی انسان را برای تمام بشریت فراهم نموده است. در این میان خلق کردستان و زنان باورمند به آیین یاری وظیفه پیشاهنگی این مرحله را بر دوش دارند و آینده از آن جامعه‌ای است که با سازماندهی خود در راستای برساخت ملت دمکراتیک گام بردارد.

 

یارسان وه‌ڕا، یارسان وه‌ڕا

رای یار راسییه‌ن، بڕانان وه‌ڕا

پاکی و راستی، نیستی و ره‌دا

قه‌ده‌م وه‌ قه‌ده‌م تا وه مه‌نزڵگا