قبل از آنکه پاسخ پرسش بالا را بدهیم، باید بپرسیم که چه بر سر پول نفت اقلیم کوردستان می‌آید؟ کل درآمد نفتی اقلیم چقدر است و چه مقدار آن به اقلیم باز می‌گردد؟ به همین دلیل در آغاز باید به مقدار نفت فروخته شده اقلیم در ۵ سال گذشته و درآمد آن اشاره کنیم:

-  در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۳ حکومت اقلیم کوردستان فروش نفت به طور مستقل را آغاز کرد، تا ۱ سپتامبر ۲۰۱۸ حکومت اقلیم ۷۴۱ میلیون و ۲۷۳ هزار و ۵۹۲ بشکه نفت فروخته است.

اگر حکومت اقلیم از هر بشکه نفت خام فقط ۳۰ دلار درآمد داشته باشد، درآمد آن تا سال ۲۰۱۸ به رقم ۲۲ میلیارد و ۲۳۸ میلیون و ۲۰۷ هزار و ۷۶۰ دلار می‌رسد.

-  به گزارش شرکت دیلوت سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ حکومت اقلیم کوردستان ۲۹۳ میلیون و ۵۵۴ هزار و ۵۴۸ بشکه نفت فروخته است، مجموع درآمدش طی این دو سال ۱۴ میلیارد و ۳۵۲ میلیون دلار بوده است.

این رقم غیر از درآمدیست که حکومت اقلیم از پیش فروش نفت بدست آورده است. بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۱۵ روزنامه‌ی فاینشال تایمز آمریکا منتشر نمود، از ماه ۵ سال ۲۰۱۴ نفت اقلیم کوردستان خارج از کانالهای رسمی و توسط یک شبکه‌ی بازرگانی نامشخص، پیش فروش شده است و در میان این افراد نام مرتضی لاخانی به چشم می‌خورد که دلال نفت اقلیم است.

بر اساس گزارش فاینشال تایمز، از ماه مه سال ۲۰۱۴، مرتضی لاخانی تاجر پاکستانی، با وزارت منابع طبیعی اقلیم کوردستان برای انجام امور لجستیکی این وزارتخانه برای انجام امور لجستیکی وزارت نفت اقلیم به توافق رسیده است. این توافق شامل بارگیری نفت اقلیم و واسطه‌گری برای انتقال نفت اقلیم از طریق نفت‌کش‌ها و شرکت‌های خرید و فروش نفت خام می‌باشد.

به گفته‌ی این روزنامه، مرتضی لاخانی با دستمزد ماهیانه یک میلیون دلار توسط وزارت منابع طبیعی اقلیم استخدام شده است و این علاوه بر درآمدهای ناشی از دلالی فروش نفت اقلیم است.

۶۰ درصد درآمد نفت اقلیم به شرکت‌های تُرک می‌رسد

سرکوت شمس‌الدین، عضو کمیته‌ی دارایی شورای نمایندگان عراق اعلام کرد، ماهیانه ۶۰ درصد درآمد نفت اقلیم برای اجاره‌ی استخراج و انتقال نفت مصرف می‌شود، در حالیکه هزینه‌ی استخراج هر بشکه نفت عراق حداکثر به ۲۰ درصد درآمدش می‌رسد.

در حالی که درآمد نفتی سال ۲۰۱۹ نفت اقلیم کوردستان به ۸ میلیارد و ۴۳۸ میلیون و ۶۰۱ هزار دلار رسیده است اما فقط ۴ میلیارد و ۵۱۵ میلیون و ۴۲۱ هزار دلار آن به اقلیم رسیده و مابقی آن به کمپانی‌های ترک تعلق گرفته است.

درآمد شرکت‌های ترک از نفت اقلیم کوردستان

بر اساس توافق ۵۰ ساله‌ی میان ترکیه و اقلیم کوردستان که خانواده بارزانی بر مخفی ماندن آن پافشاری می‌کنند، اجرای خط انتقال نفت، فروش گاز، تجارت نفت و مکانیسم معامله با درآمد نفت و گاز فروخته شده و پشتیبانی از چاههای نفتی توسط شرکت‌های ترک انجام می‌شود.

شرکت نفتی TEC (متعلق به ترکیه) در ۱۳ بلوک نفتی اقلیم کوردستان با شرکت آمریکایی ایکسون موبیل کار می‌کند، دارای بیشترین سهم از ۷ بلوک نفتی در اقلیم است که عبارتند از: پلکانه، خورمله، هندرین، چومان، خلکان، عربت و جبل قند.

به گزارش شرکت دیلوت، ترکیه از درآمد فروش نفت اقلیم کوردستان در سال ۲۰۱۹ بیشتر از یک میلیارد دلار کسب کرده است که به دو طریق از اقلیم کوردستان پول بدست آورده است.

بر اساس این گزارش، شرکت منابع ترکیه در مقابل انتقال هر بشکه نفت ۳.۱۷ دلار به عنوان حق گمرک گرفته است، مجموع کل این مبلغ در سال ۲۰۱۹ به ۴۹۴ میلیون و ۱۸۶ هزار و ۳۱۵ دلار رسیده است که به دولت ترکیه رسیده است.

غیر از این مبلغ، حکومت اقلیم کوردستان در سال ۲۰۱۹ رقم ۶۱۰ میلیون و ۳۶۲ دلار برای پرداخت بدهی به شرکت منابع ترکیه و شرکت نفت بین‌المللی ترکیه اختصاص داده است، به گونه‌ای که از هر بشکه نفت اقلیم، ۳ دلار و ۸۵ سنت آن به جای قرض به این دو کمپانی پرداخت شده است.

یعنی ترکیه فقط از درآمد سال ۲۰۱۹ نفت اقلیم کوردستان، رقم یک میلیارد و ۱۰۴ میلیون دلار کسب کرده است.

درآمد پنهان نفت اقلیم کوردستان در ترکیه

حکومت اقلیم در ابتدای اعلام اقتصاد مستقل می‌گفت، درآمد نفت فروخته شده‌ی اقلیم کوردستان در هالک بانک ترکیه نگهداری می‌شود، اما اردوغان در جلسه‌ای با حیدر عبادی راز دیگری در مورد نگهداری درآمد نفت اقلیم را فاش کرده است.

سرکوت شمس‌الدین نماینده کورد در مجلس عراق در این رابطه می‌گوید: سال ۲۰۱۸ پیش حیدر عبادی رفتیم، آن زمان عبادی در مورد دیدار خود با اردوغان صحبت کرد و گفت: به اردوغان گفتم می‌دانم پول نفت اقلیم در هالک بانک است، اردوغان نیز گفت، نه، این فقط آن مبلغی است که برای حقوق کارمندان اختصاص داده شده است، من ۵ تا ۶ بانک دیگر را به شما معرفی می‌کنم که در ترکیه پول نفت اقلیم در آنجا نگهداری می‌شود و مخصوص مسئولان است.

۱۳ میلیارد دینار گم شده است

پیشتر روژنیوز در گزارشی به تفصیل درآمد حکومت اقلیم در زمان کابینه‌ی هشتم حکومت اقلیم که تحت سلطه‌ی بارزانی‌هاست را فاش کرده بود، بر اساس این تحقیق، حکومت اقلیم در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸، درآمد ناشی از فروش نفت و درآمدهای داخلی و کمک‌های نیروهای ائتلاف و پول فروش لوله‌های نفتی، به مبلغی بالغ بر ۴۵ میلیارد و ۸۰۶ میلیون و ۷۶۰ هزار دلار رسیده بود.

در مقابل خرج‌های دولت که شامل حقوق و مخارج وزارتخانه‌ها است، عبارتند از ۳۲ میلیارد و ۴۱۳ میلیون دلار، یعنی هنوز هم ۱۳ میلیارد ۳۹۲میلیون و ۲۹۲ هزار دلار از درآمد اقلیم کوردستان مشخص نیست و در واقع گم شده است.

حکومت اقلیم می‌گوید ۲۸ میلیارد دلار بدهکار است

پس بقیه‌ی درآمدهای حکومت اقلیم و بویژه پول فروش نفت کجاست؟ چرا علی‌رغم این درآمدهای کلان، باز هم حکومت اقلیم چنین بدهی عظیمی دارد؟

دکتر شیرکو جودت عضو پارلمان اقلیم کوردستان در پاسخ به این سئوال به خبرگزاری روژنیوز می‌گوید: این درآمد به فساد اختصاص می‌یابد، به این ۸۰۲ کمپانی که در زمینه‌ی نفت و گاز کار می‌کنند، اختصاص می‌یابد، متعلق به آنهایست که در مرزها قاچاق می‌کنند و بدون گمرک و بدون کنترل کیفیت جنس وارد کرده و مسئولین پشتیبان آنها هستند.

برای کسب اطلاع بیشتر در مورد این پرونده غیرشفاف و گرفتن پاسخ ده‌ها پرسش در مورد نفت اقلیم کوردستان و بخصوص توافق ۵۰ ساله میان هولیر و آنکارا، روز ۱۸ نوامبر ۲۰۲۰، ۳۲ پارلمانتار فراکسیون‌های مختلف پارلمان اقلیم (بجز اعضای فراکسیون پارت دمکرات کوردستان)  درخواست نشستی ویژه در مورد توافق ۵۰ ساله‌ی اقلیم و آنکارا را مطرح کردند تا در آن دستگاه‌های مرتبط اقلیم فرا خوانده شده تا جزئیات این توافق را آشکار کنند. با اینهمه بارزانی‌ها از افشای واقعیت‌های مربوط به توافق ۵٠ ساله نفتی خود با طیب اردوغان همچنان سر باز می‌زنند.

منبع: rojnews