زمانیکه آنها بیایند شماها را می‌کشند: پاکسازی قومی در ایجاد منطقه امن از سوی ترکیه یک واقعیت است

تهاجم ترکیه در شمال سوریه باعث چرخشی دموگرافیک شده است که در نتیجه آن بسیاری از تهدیدها دائمی می‌شوند.

ریچارد هال سردبیر بخش خاورمیانه روزنامه ایندیپندنت در شماره روز ٢٨ نوامبر این روزنامه در گزارشی به "پاکسازی قومی کوردها" از سوی تبهکاران وابسته به رژیم ترکیه در مناطق اشغالی شمال- شرق سوریه پرداخته است. ترجمه متن کامل این گزارش را به زبان فارسی در زیر بخوانید.

"قتل‌های وحشیانه در خفا انجام نشدند و نه هدف آنها پنهان کردن این قتل‌ها بود. از بدو تهاجم ترکیه به شمال سوریه، جنگجویانی که برای انجام این عملیات به آنسوی مرز فرستاده شدند با افتخار جنایات جنگی خود را ثبت کرده اند. ویدیوهای ارسال شده توسط ارتش آزاد سوریه [تبهکاران بنیادگرا] که از حمایت ترکیه بهره می‌گیرند نشان دهنده اعدام، مثله کردن اجساد، تهدید و غارت وسیع کوردها بوده و باعث وحشت دهها هزار نفری شده است که در مسیر این حمله قرار دارند.

بعد قومیتی بسیاری از این جنایات منجر به خروج گسترده کوردها و دیگر اقلیتهای مذهبی از مناطق مختلف مرزی شده است. این آوارگان که اکنون در اردوگاههای شمال-شرق سوریه و در مجاورت عراق سکنی گزیده‌اند، از این نکته درهراس هستند که نتوانند هرگز به موطن و کاشانه خود برگردند. محمد امین یک کورد ۳۷ ساله که با خانواده‌اش در نخستین روزهای تهاجم تحت رهبری ترکیه ازشهر سریکانی فرار کرده است می‌گوید اکنون هیچ کس نمی‌تواند به آنجا برگردد. او به خبرنگار ایندیپندنت می‌گوید که در اردوگاهی در نزدیکی شهر تل تمر ما تصاویری را مشاهده کرده‌ایم که آنها در حال شلیک به کوردهایی هستند که همچنان در آن مناطق حضور دارند.

همین داستان از سوی افراد بسیار دیگری مانند محمد امین که در اردوگاهها و پناهگاههای موقتی که طی دو ماه گذشته ایجاد شده‌اند بازگو شده است. این داستانها با یکدیگر تصویری از یک تغییر دموگرافیک چشمگیر در منطقه را به تصویر می‌کشند. ترکیه در ۹ اکتبر سالجاری حمله طولانی و برنامه‌ریزی شده‌ای را به سوریه و برای آنچه که خود ایجاد یک منطقه امن به عمق ۲۰ مایل و ۳۰۰ مایل در امتداد مرزهایش می خواند- آغاز کرد.

رئیس جمهوری ترکیه، رجب طیب اردوغان ادعا نمود که این تهاجم به منظور از میان برداشتن نیروهای سوریه دمکراتیک که متکی به حمایت کوردها هستند انجام شده است. این گروه از سوی ترکیه به دلیل پیوندهایی که با استقلال‌طلبان کورد در ترکیه دارد، به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته شده است. ترکیه دیری بود که به دفعات تهدید به انجام چنین حملاتی نموده بود. اما این تهدیدها زمانی عملی شدند که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به طور ناگهانی اعلام نمود که از مناطق مرزی عقب نشینی می‌کند. نیروهای آمریکایی در کنار نیروهای سوریه دمکراتیک علیه داعش می‌جنگیدند.

ترکیه از طریق حملات هوایی، هواپیماهای بدون سرنشین و توپخانه از این عملیات پشتیبانی کرده است. فرماندهی جنگ در زمین نیز بر عهده شبه نظامیانی است که در حداقل در دو تهاجم قبلی به دستور آنکار جنگیده‌اند. برخی از این شورشیان همراه با افرادی که جدیدا به صفوف این گروهها پیوسته‌اند سالها برای پایان دادن به حاکمیت پریزیدنت بشار اسد جنگیده‌اند.

در حالیکه تنها چند روز از شروع حملات می‌گذشت، نخستین فیلمها به صورت آنلاین منتشر شدند. برخی از این فیلمها غارت خانه‌های جدیدا اشغال شده از سوی تبهکاران وابسته به ترکیه را نشان می‌دادند. اما نخستین شواهد جنایات جنگی شدیدتر، سریعا پیگیری شدند. هورین خلف عضو حزب سوریه آینده و طرفدار کوردها در ۱۲ اکتبر، زمانیکه در جاده بین‌المللی از شهر عین عیسی و حسکه در حال حرکت بود مورد حمله قرار گرفت. ویدیویی که روز بعد به صورت آنلاین از سوی تبهکاران وابسته به ترکیه منتشر شد نشان می‌دهد که  احتمالا گروه احرار الشرقیه به محض شنیدن صدای یک زن از صندلی عقب ماشین دور آن جمع می‌شوند. متعاقبا جسد هورین خلف که با شلیک گلوله به قتل رسیده و علائمی از شکنجه نیز بر جنازه وی مشهود بود، پیدا شد. گزارش پزشکی قانونی نشان می‌دهد که یک پای وی شکسته و موهایش چنان با شدت کشیده شده بودند که قسمتهایی از پوست سر وی از میان رفته بودند.

در همان روز، سازمان نظارت حقوق بشر که یک گروه ناظر حقوق بشری در انگلستان است اعلام نمود که ۹ غیرنظامی از سوی تبهکاران وابسته به ترکیه در یک جاده منتهی به گری سپی اعدام شده‌اند. غیر از این نمونه، ویدیوی دیگری نشان می‌دهد که جنگجویان تحت حمایت ترکیه به جنازه یک مرد در کنار جاده شلیک می‌کنند. این جنایتهای وحشیانه که پی در پی اتفاق می‌افتند، از تاثیرات مأیوس کننده‌ای برخوردار هستند. کسانی که پیش از این در مقابل حملات هوایی ترکیه فرار نکرده بودند اکنون از ترس پاکسازی قومی فرار می‌کنند.

باسیما داوود از زنان ایزدی که ۴۱ سال دارد، از یکی از روستاها در مجاورت سریکانی به همراه خانواده خود فرار کرده و اکنون در یکی کمپهای نزدیک تل تمر زندگی می‌کند. وی اظهار داشته است که زمانیکه قتل این زن سیاستمدار، هورین خلف را مشاهده کردیم، دیدیم که آنها نیز همان اقدامات داعش را انجام می‌دهند. این زن با اشاره به بردگی هزاران زن ایزدی توسط داعش در سال ۲۰۱۴ اظهار داشت که ترسیدیم مبادا ما را بکشند یا از ما به عنوان برده جنسی استفاده کنند.

با گذشت نزدیک به دو ماه از آغاز این عملیات، ارتش آزاد سوریه منطقه بین گری سپی و سریکانی را تصرف کرده است، این منطقه مسکن شمار فراوانی از کوردها و تعداد کمتری از آشوریها، ایزدیها و [شمار بسیار کمتری] از ترکمنهاست. همین مناطق درست چند سال قبل زمانیکه داعش مناطق شمال سوریه را مورد تاخت و تاز قرار داد، با خیزشی بزرگ روبرو شد. گری سپی به مدت بیش از یکسال از سوی گروههای تروریستی اشغال شد تا سرانجام از سوی نیروهای سوریه دمکراتیک بازپس گرفته شد. این بار حدود ۹۵ هزار نفر از گری سپی و سریکانی و مناطق تحت کنترل تبهکاران فرار کرده‌اند. طبق اظهارات گروههای محلی حدود نیمی از آوارگان بازگشته‌اند، اما کسانی که بازگشته‌اند فقط شامل اعراب می‌شوند. از زمان شروع این مبارزات، تصور گسترده‌ای در میان کوردها و اقلیتهای دیگر شکل گرفته است که نشان می‌دهد صرفا ساکنان غیر عرب منطقه توسطه گروههای شبه نظامی مورد هدف قرار می‌گیرند. داوود می‌گوید که همسایگان ما که عرب بودند از ما خواستند که خانه‌هایمان را ترک کنیم. آنها به ما گفتند اگر آنها [نیروهای ارتش آزاد سوریه] بیایند، شما را خواهند کشت. در روستای ما دو خانواده مسیحی وجود داشتند که به همین دلیل آنجا را ترک کردند.

چنین ترسی با تهدیدهای عمومی از سوی این شبه نظامیان تقویت شده است. در کلیپی که پیش از این از سوی ایندیپندنت منتشر شده است شبه نظامیان تهدید می‌کنند که به محض گرفتن کوردها، آنها را مانند یک خوک و کافر به قتل می‌رسانند. فیلمهای مشابه بسیاری به صورت انلاین در این رابطه منتشر شده‌اند. آنچه که در این رابطه اتفاق افتاد در راستای متقاعد نمودن بسیاری از کوردها در سوریه بود که این تهدیدها علیه آنها بسیار جدی هستند. با گذشت چندین هفته، گزارشهای بیشتری از قتل و کشتار با انگیزه‌های قومیتی منتشر شدند که تحت کنترل تبهکاران بودند. تلاشهای گسترده‌ای برای غارت و مصادره اموال کوردها- که بخش اعظم آن نیز توسط مباشران این جنایات ثبت شده است- و ممانعت از بازگشت ساکنان کورد این نواحی از سوی شبه نظامیان وابسته به ترکیه باعث ایجاد این تصور شده است که این گروهها به شیوه‌ای سیستماتیک تلاش دارند تا کوردها را از موطن خود دور نمایند.

گزارشی که از سوی دیده‌بان حقوق بشر در هفته جاری منتشر شده است اعلام می‌کند که این سازمان نمونه‌های بسیاری از مصادره خانه‌های کوردها و غارت اموال آنها را ثبت و مستند کرده است. علاوه بر این، مصاحبه با ۳ نفر از کوردها نشان می‌دهد که از بازگشت وابستگان آنها به مناطق تحت اشغال تبهکاران ممانعت به عمل آمده است. این گروه حقوق بشری گزارش می‌دهد که در نهایت این سه مرد که سعی داشتند به خانه‌هایشان بازگردند، کشته شدند. چند تن از ساکنان مناطقی که اکنون تحت کنترل تبهکاران ارتش آزاد هستند طی مصاحبه‌ای با ایندیپندنت اظهار داشتند که خانه‌هایشان غارت و اموال آن نیز مصادره شده است. در موارد بسیاری آنها اطلاع یافته‌اند که اموالشان توسط همسایگان عربشان تصرف شده‌اند، همان همسایگانی که مدتی پیش در کنار یکدیگر بودند. داوود یکی از این افراد است. همسرش کشاورزی است که دارای تجهیزات و وسایل فراوان کشاورزی است. وی در این مصاحبه با چشمانی اشک آلود گفت: برخی از همسایگان عربمان با ما تماس گرفتند تا به ما بگویند که جنگجویان خانه‌های ما را غارت کرده و از آن به عنوان پایگاه یا مرکز نظامی استفاده می‌کنند. آنها همچنین زمین و تجهیزات ما را نیز مصادره کرده‌اند؛ آنها همه چیز ما را گرفته‌اند. یکی از رهبران ایزدی به ایندیپندنت گفته است که ۴۵ خانواده ایزدی فقط از منطقه سریکانی گریخته‌اند. دهها خانواده مسیحی از اطراف تل تمر نیز خانه های خود را ترک کرده‌اند.

فاضل امین ۳۲ ساله جزو اولین افرادی بود که در روزهای آغاز حملات هوایی ترکیه این منطقه را ترک کرد. اکنون وی در مدرسه‌ای زندگی می‌کند که برای پناه دادن آوارگان از آن استفاده می‌شود. فاضل می‌گوید که: ما صاحب خانه و مغازه بودیم. همه چیز ما را دزدیدند، برخی از اعضای خانوادهایمان که توانستند در مدت زمان اندکی به خانه‌هایشان برگردند دریافتند که همه چیز را جاروب کرده‌اند. ترکیه می‌خواهد کل این منطقه را تحت کنترل خود درآورد. این کشور می‌خواهد دموگرافی کل جمعیت را تغییر دهد و با اخراج کوردها اعراب را در آنجا ساکن کند.

سوالی که اکنون می‌تواند امین و دهها هزار آواره دیگر را غافلگیر کند اینست که آیا این تغییر بافت دموگرافیکی که اتفاق افتاده است دائمی خواهد بود یا خیر؟ بسیاری از کوردها در سوریه دلایل فراوانی را مبنی بر دائمی بودن آن می‌بینند. در این راستا آنها به آخرین عملیات ترکیه در عفرین اشاره می‌کنند که در جریان آن رزمندگان کورد مورد هدف قرار گرفتند. در آنجا نیز در اوایل سال ۲۰۱۸ ترکیه از همان گروههای مختلط اسلامگرا برای کنترل منطقه استفاده نمود. این گروهها از آنزمان تا کنون به تحمیل ترور و اختناق متهم شده‌اند.

کمیسیون تحقیق سازمان ملل متحد در ماه فوریه دریافته است که اعضای گروههای مسلح در عفرین مرتکب جنایات جنگی اعم از گروگان‌گیری، رفتارهای سبعانه، شکنجه و غارت شده‌اند. گزارش سازمان ملل متحد در این رابطه می‌افزاید که موارد بی‌شماری از بازداشت، بازداشتهای خودسرانه، شکنجه، بدرفتاری در رابطه با کوردها اعمال شده است. در این رابطه بیش از ۱۳۰ هزار ساکن عفرین که عمدتا کورد هستند از مناطق خود آواره شده و در اردوگاههایی ساکن هستند که از سوی نیروهای سوریه دمکراتیک برای آنها  برپا شده است. هم اکنون بسیاری از خانه‌ها و منازل آنان توسط دیگر سوریهایی که اصالتا از مناطق دیگر سوریه هستند اشغال شده است.

ممکن است همین روند دست آخر در منطقه امن توسط ترکیه نیز انجام شود. حتی قبل از آغاز این عملیات، آنکارا بارها گفته است که از مناطق تازه تصرف شده برای تسهیل بازگشت قریب به یک میلیون پناهجوی سوری استفاده می‌کند. در حال حاضر ترکیه بیش از هر کشور دیگری در جهان، میزبان نزدیک به چهار میلیون پناهنده سوری است. حضور این شمار فراوان از پناهندگان مشکلات عدیده‌ای را برای اردوغان ایجاد کرده است. زیرا اقتصاد این کشور در بحران قرار داشته و اردوغان از حضور پناهندگان سوری به عنوان کارتی برای بلاگردانی و رفع بحران این کشور استفاده می‌کند.

اما امروزه بیشتر پناهندگان سوری در ترکیه از اعراب سنی سوریه هستند. بازگشت این جمعیت در شکل چنین گسترده‌ای به مناطقی که به لحاظ قومیتی با این اعراب متفاوت هستند، و ترکیه تلاش دارد تا از طریق ایجاد یک منطقه امن آن را به اجرا بگذارد، بافت دموگرافیک این منطقه را به شدت تغییر می‌دهد.

به رغم آنکه مقامات ترکیه بارها اصرار کرده‌اند که در صدد تغییر بافت دمگرافیک منطقه نیستند، اما این تغییر دقیقا همان اتفاقی است که در حال روی دادن است. اردوغان در جریان مصاحبه‌ای با شبکه دولتی TRT در ۲۴ اکتبر اظهار داشته بود که منطقه‌ای که برای ایجاد کمربند امن از سوی دولت ترکیه در نظر گرفته شده است برای کوردها مناسب نیست. مناسب‌ترین افراد برای زندگی در این منطقه عربها هستند، این مناطق برای  سبک زندگی کوردها مناسب نیستند. وقتی مصاحبه کننده از وی خواست توضیح بدهد که چرا این مناطق برای زندگی کوردها مناسب نیستند اردوغان اظهار داشت زیرا این مناطق، مناطق بیابانی هستند.

این امر موجب شده است که برخی از کارشناسان نتیجه بگیرند که ترکیه در واقع تلاش دارد تا سرزمینهای تصرف شده را تعریب نموده و چشم انداز پاکسازی قومی توسط یکی از اعضای ناتو را گسترش بخشد. پروفسور بریجت کانلی مدیر مرکز تحقیقات صلح جهانی که در دانشگاه تافتز مستقر است در این رابطه اظهار می‌دارد که: حمله ترکیه به شمال-شرق سوریه نشانه‌های روشنی از پاکسازی قومی را در خود دارد.

اظهارات دولت ترکیه حاکی از عزم این کشور برای جابجایی جمعیت و جایگزینی آنها با اعراب سوری بوده و چنین سیاستی با سرکوب و نقض حقوق بشری پیگیری می‌شود. ارزیابی دیگری از همین دست نیز از سوی یک دیپلمات ارشد آمریکایی در شمال سوریه و در زمان حمله ترکیه انجام شده است. ویلیام وی. ربوک در یک یادداشت سیاستهای دولت ترامپ را به دلیل عدم انجام اقدامات بیشتر برای جلوگیری از این پاکسازی قومی شدیدا مورد انتقاد داد.

عملیات نظامی دولت ترکیه در شمال-شرق سوریه و از طریق هدایت گروههای اسلامگرا نمایانگر اقدامات هدفمند برای پاکسازی قومی است. دولت ترکیه این مسئله را با تکیه بر درگیریهای گسترده نظامی در قلب سرزمینهای کوردی و بهره برداری از قساوت گسترده و تبلیغاتی پیگیری می‌کند. این نیروها نسبت به ترکیه از تعهد و پایبندی برخوردار هستند.

این یادداشت اندکی کمتر از ماه گذشته فاش شد، از آن زمان تا کنون شواهد بیشتری در رابطه با پاکسازی قومی آشکار شده است. و با وجود این خواسته‌ها پاسخ چندانی را از سوی دونالد ترامپ نیافته است. در اردوگاههای پیش ساخته و مدارس پر ازدحامی که در شمال-شرق سوریه پراکنده شده‌اند، بسیاری از مردم از دور اطلاع می‌یابند که خانه‌هایشان ویران و دارایی و اموالشان غارت می‌شوند. همگی آنها از این حس مشترک برخوردارند که متحد پیشین و سابق آنها، آمریکا به آنها خیانت نموده و در مسیر دیگری افتاده است.

در این رابطه عالیه احمد ۳۱ ساله که اخیرا به یکی از کمپهای خالی نزدیک تل تمر رسیده است می‌گوید: نمی‌دانم چه بگویم، اما سعی می‌کنم آن را توضیح دهم، آنها ما را به درون چاهی فرستادند و متعاقبا طناب را بریدند. اگر کشورهای بزرگ این مسئله را حل نکنند، نمی‌دانم چه اتفاقی می‌افتد. و همیشه مردمان فقیر هستند که از این مسئله رنج می‌برند. ما واقعا جایی برای رفتن نداریم."

--------
عکس‌ها از ایندیپندنت