رقابت روسیه و ایران در تجزیه سوریه

اگر از دور به اوضاع سوریه نگاه شود، چنین بە نظر می‌آید که روسیه و ایران هر دو طرفدار رژیم سوریه هستند. با اینکه چنین به نظر می‌رسد که این دو کشورهای شریک و متحد هم هستند، اما در واقع رقابت و مسابقه‌ای بین این دو کشور برای تصاحب سوریە وجود دارد.

روسیه از طریق روابط اقتصادی و توافقاتی که با دولت ترکیه انجام داده است، توانسته است بسیاری از مناطق مانند روستاهای اطراف دمشق، درعا، حمص، حما و حلب را از وجود گروه‌های مسلح پاکسازی کند. بدین شیوه، هم حاكمیت و سلطه خود را افزایش داد و هم رژیم سوریه را حفظ کرده است.

از طرف دیگر، در حالی که روسیه سیاست‌های خود را پیاده می‌کرد، ایران نیز حضور خود را از طریق ایجاد و تقویت شبه نظامیان وابسته بە خود در مناطق مختلفی، به ویژه در مناطقی مانند مداین و بوکمال از توابع دیرالزور تا مرز عراق افزایش داده است. اخیراً نیز باپ پول به برخی از ساکنین این مناطق، توانسته است گروه‌های مسلح خود را در این مناطق مستقر کرده و حضور خود را در غرب رود فرات افزایش داده‌اند.

با این اقدام خود را به مناطق تحت کنترل نیروهای دمکراتیک سوریه و مناطق تحت کنترل نیروهای ائتلاف بین‌المللی نزدیک کرده‌اند.

نیروهای ائتلاف چند روز پیش با مشاهده وضعیت گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به ایران چندین نوبت و در یک سری حملات، آنانرا هدف حمله قرار دادند.

تنها پس از چند روز شبه‌نظامیان وابسته به ایران در پاسخ و عکس العمل به حملات نیروهای امریکا، به یک میدان نفتی تحت کنترل نیروهای آمریکایی حمله کردند.

علاوه بر این رقابت روسیه و ایران تنها در میدان و موضوعات نظامی نیست. به عنوان مثال پس از انکه در آموزش و پرورش مناطق تحت کنترل رژیم، زبان روسی به سیستم آموزشی اضافه شد، شبه نظامیان ایرانی هم اکنون دوره‌های زبان فارسی را در مناطقی که در تحت کنترل دارند، باز کرده‌اند و به کودکان زبان فارسی آموزش می‌دهند. آنها حتی برای تشویق بیشتر کودکان، به کودکان رتبه اول در یادگیری جوایزی اهدا می‌کنند.

روسیه و ایران در مورد جنگ علیه گروه‌ها و سازمان‌های تندرو هم نظر هستند و هر دو می‌خواهند نیروهای ائتلاف بین‌المللی را از سوریه بیرون کنند. اما آنچه برای روسیه ناخوشایند است، این است که اقدامات ایران در سوریه همه در راستای ایجاد پروژه هلال شیعی است، که از عراق تا سوریه و لبنان گسترش می‌یابد.

نگرش روسیه و ایران نسبت به کوردها چندان متفاوت نیست. اگر چه روسیه با اعطاء برخی حقوق کوردها مخالفت نمی‌کند و با خودگردانی کوردها در چهارچوب وحدت خاک سوریه مخالفتی ندارد، امر و موضوعی کە برای ایران قابل قبول و تحمل نیست و آن را نمی‌پذیرد. دو طرف می‌بینند که مبنای حضور نیروهای آمریکایی در منطقه کوردها پایه و اساس است. همچنین هر دو کشور نگاه می‌کنند و می‌بینند کە تمامی پایگاه‌های امریکا در منطقە و خاک کوردهاست.

نقطه دیگر اختلاف نظر روسیه و ایران این است که، اگر چه هر دو کشور در جنگ علیه جریانهای رادیکال و تندرو هم نظر هستند، اما ایران از توافق روسیه با آنکارا در مورد ادلب راضی نیست.

علاوه بر این، روسیه تمرکز خود را بر سواحل دریای مدیترانه که علویان در آن زندگی می‌کنند، مانند لاذقیه و طرطوس گذاشته است و پایگاه‌های اصلی خود را در آنجا دایر کرده است، اما ایران بر مرز عراق و دیرالزور و غرب رودخانه فرات تمرکز کرده است.

البته باید ذکر کرد که رقابت بین دو کشور تنها در زمینه‌های سیاسی و آموزشی نیست، بلکه جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی نیز دارد.

اگرچه روسیه و ایران در چهارچوب اجلاس آستانه در مورد موضوعات زیادی توافق کرده و با هم هماهنگ و همپیمان بوده‌اند و دو کشور از نظر تاریخی روابط خوبی با رژیم سوریه داشته‌اند، اما در عمل هر یک از آنها از منافع کشورشان دفاع می‌کنند و این تعارضات زیادی با خود به همراه خواهد داشت.

منبع: xwebun