شبکه حقوق بشر کوردستان اعلام کرد که در سال ۲۰۲۱ دست‌کم ۳۲ مورد زن‌کشی در روژهلات کوردستان به ثبت رسیده است. بنابر گزارش این مرکز طی سال گذشته در مجموع ١۶٨ کولبر جانباخته و یا زخمی شدهاند.
شبکه حقوق بشر کوردستان گزارشی را در رابطه با موارد نقض حقوق بشر سال ٢٠٢١ در روژهلات کوردستان و ایران منتشر کرده است. با این حال شبکه حقوق بشر کوردستان خاطرنشان کرده است که به دلیل جو ارعاب و فشار نهادهای امنیتی رژیم ایران بر افراد و خانواده‌هایی که در مورد آنان اطلاع‌رسانی نشده است این گزارش شامل تمامی موارد نقض حقوق بشر نمی‌باشد.
در گزارش سالانه شبکه حقوق بشر کوردستان آمده است که در سال ۲۰۲۱ میلادی دست‌کم ۴۶ کولبر کورد در مناطق مرزی استان‌های اورمیه، سنه و کرماشان در نتیجه تیراندازی نیروهای مرزبانی، سوانح طبیعی و… جان باختند و ۱۲۲ نفر نیز مجروح شدند. از این تعداد ۱۷ کولبر توسط نیروهای نظامی ایران و ۴ کولبر از سوی نیروهای مرزبانی ترکیه کشته شدند. یک کودک کولبر پس از توقیف احشام باربرش توسط ماموران مرزبانی ایران اقدام به خودکشی کرد و جان باخت. ۵ کولبر بر اثر سقوط بهمن، ۳ کولبر بر اثر سرمازدگی، ۳ کولبر بر اثر سقوط از ارتفاع، ۳ کولبر بر اثر سکته قلبی در حین حمل بار، ۱ کولبر بر اثر غرق‌شدگی در رودخانه و ۹ کولبر در نتیجه تصادفات جاده‌ایی جان خود را از دست دادند.
در این سال ۷۴ کولبر در نتیجه تیراندازی و شکنجه توسط نیروهای مرزبانی ایران، ۳ کولبر در نتیجه تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران، ۳ کولبر در نتیجه تیراندازی و شکنجه توسط نیروهای مرزبانی ترکیه، یک کولبر در نتیجه تیراندازی نیروهای مرزبانی عراق و ۱۲ کولبر بر اثر سقوط از ارتفاع و ۳ نفر بر اثر انفجار مین مجروح شدند. ۲۶ کولبر نیز در سوانح مختلف دیگر دچار مصدومیت شدهاند.
همچنین در سال ۲۰۲۱ دست‌کم ۵ کاسبکار کورد در اثر تیراندازی نیروهای نظامی ایران جان خود را از دست دادند و یک نفر بر اثر اصابت گلوله نیروهای نظامی ایران مجروح شده است.
ـ قتل شهروندان
در سال ۲۰۲۱ میلادی حداقل ۴ شهروند کورد به نام‌های یاسر محمدی با تیراندازی نیروهای یگان ویژه به بهانه مشکوک بودن سرنشین خودرو در شهر کرماشان، بهزاد حاتمی‌اصل و فرهاد زندی با تیراندازی نیروهای انتظامی به بهانه حمل کالای قاچاق در جاده‌های شهرهای خوی استان اورمیه و دهگلان استان سنه و حبیب (حقمراد) رستمی در نزدیکی مرز «پرویزخان» شهرستان قصرشیرین توسط ماموران ارتش ایران کشته شدند.
ـ اعدام‌ها
بر اساس آمار گردآوری شده توسط شبکه حقوق بشر کوردستان در سال ۲۰۲۱ میلادی دست‌کم ۳۰ زندانی در زندان‌های مختلف استان‌های اورمیه، سنه، کرماشان و ایلام اعدام شدهاند. اتهام ۱۵ نفر از این افراد «قتل» و ۱۴ نفر دیگر «مواد مخدر» اعلام شده است. حیدر قربانی، زندانی سیاسی کورد در تاریخ ۱۹ دسامبر (۲۸ آذر) به اتهام «بغی» در زندان سنه اعدام شد. اجرای این حکم که بدون اطلاع وکیل و خانواده صورت گرفت مورد اعتراض گسترده افکار عمومی در کوردستان و سازمان‌های حقوق بشری قرار گرفت.
ـ قتل و مرگ شهروندان در بازداشتگاه و زندان
در سال ۲۰۲۱ میلادی ۶ زندانی کورد به نام‌های دانیال زین‌العادبدینی در زندان مهاباد، ناصر کریمی در زندان بوکان، امیر رضایی در زندان اورمیه، رحمان احمدی در بازداشتگاه پلیس امنیت اورمیه، مهرداد طالشی در بازداشتگاه اداره آگاهی تهران، امیرحسین حاتمی در زندان فشافویه تهران و خسرو جمالی‌فر در زندان مرکزی سنه در اثر شکنجه در بازداشتگاه یا زندان کشته شدهاند.
همچنین ۶ شهروند کورد به نام‌های احمد رسن در روستای «مولیک» ماکو، یاسر منگوری، عثمان نادری و عبدالله نادری در پیرانشار، اسعد رامین و داوود رحیمی در روستای «قارنا» نقده در حین بازداشت از سوی نیروهای سازمان اطلاعات سپاه پاسداران هدف تیراندازی قرار گرفتند. این نهاد امنیتی-نظامی به خانوده‌ها اعلام کرده که این افراد در حین بازداشت کشته شدهاند، اما به دلیل عدم تحویل جسد و صدور گواهی فوت، نحوه مرگ این افراد برای خانواده‌ها روشن نیست.
۴ زندانی کورد دیگر نیز به نام‌های شهاب درون‌پر، ۳۵ ساله در زندان اسلام‌آباد غرب، ایرج علیزاده، ۵۰ ساله در زندان خوی، شمس‌الدین تاتایی، ۵۵ ساله در زندان مرکزی اورمیه و روح‌الله ملکی، ۳۰ ساله در زندان مرکزی ایلام به دلیل محرومیت از دسترسی به خدمات درمانی یا قصور پزشکی جان خود را از دست داده‌اند.
ـ ترور فعالان سیاسی در خارج از کشور
در سال ۲۰۲۱ میلادی ۴ فعال سیاسی عضو حزب حیات آزاد کوردستان (پژاک) و حزب دمکرات کوردستان (حدک) به نام‌های مهدی رضایی (زاگرس مانی)، آکو فتحی (شَفگَر چیا)، بهروز (ریبین) رحیمی و موسی باباخانی در شهرهای پنجوین، سلیمانیه و اربیل اقلیم کوردستان عراق توسط نیروهای برون مرزی جمهوری اسلامی ایران ترور شدند. هرچند جمهوری اسلامی ایران مانند موارد مشابه مسئولیت هیچ یک از این قتل‌های سیاسی را برعهده نگرفته است اما احزاب متبوع این افراد حکومت ایران را مسئول این تروها معرفی کرده‌اند.
ـ زن‌کشی
در سال ۲۰۲۱ دست‌کم ۳۲ مورد زن‌کشی در کوردستان به ثبت رسیده است. این قتل‌ها به دلایل مختلف عموما توسط مردان خانواده صورت گرفته است.
ـ انفجار مین
در سال ۲۰۲۱ در نتیجه انفجار مین و مهمات جنگی دست‌کم ۱۴ نفر کشته و ۲۵ نفر مجروح شدند. در بین قربانیان حداقل دو کودک و دو کولبر وجود دارد.
ـ کارگران
در سال ۲۰۲۱ حداقل ۴۲ کارگر کورد در حوادث حین کار جان خود را از دست دادند. ۸ مورد از مرگ کارگران در اقلیم کوردستان عراق و بقیه عمدتاً در کوردستان ایران اتفاق افتاده است.
ـ پناهجویان
در سال ۲۰۲۱ دست‌کم شش پناهجوی کورد که قصد پناهندگی در کشورهای اروپایی را داشتند در خارج از کشور جان خود را از دست دادند. مرگ ۴ پناهجو در یونان و یک پناهجو در آلمان ثبت شده است. یک پناهجوی دیگر نیز در اعتراض به بلاتکلیفی پرونده پناهندگی‌اش در مقابل دفتر سازمان ملل متحد در شهر اربیل اقلیم کوردستان دست به خودسوزی زد و جان باخت. همچنین یک پناهجو مریوانی به نام فرهاد آداک نیز از مرداد ماه ۱۴۰۰ در ترکیه مفقود شده است.
ـ بازداشت‌ها
در سال ۲۰۲۱ دست‌کم ۴۲۱ شهر و کنشگر کورد به دلایل سیاسی توسط نهادهای امنیتی، انتظامی و قضایی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شدند. ۲۹۶ نفر از این افراد شهروند مدنی، ۸۱ نفر فعال، ۱۰ نفر کودک، ۸ نفر زندانی سیاسی سابق، ۵ نفر از اعضای سابق احزاب اپوزیسیون کورد و ۸ نفر روزنامه نگار، هنرمند و نویسنده بودند.
از بین این افراد ۴۴ نفر برای اجرای احکام مختلف روانه زندان شدند. حداقل ۷۴ نفر به بازداشتگاه‌های وزارت اطلاعات و ۳۰ نفر به بازداشتگاه‌های سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منتقل شدند.
ـ احکام زندان
در سال ۲۰۲۱ دادگاه‌های عمومی و انقلاب اسلامی در کوردستان دست‌کم ۹۸ شهروند و فعال کورد را به اتهامات سیاسی به احکام دو ماه حبس تا اعدام محکوم کردند.
