٧۴ سال پس از دار کشیدن شیخ سعید در همان تاریخ رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان نیز با صدور حکم اعدام روبرو شد. به گفته‌ی محمود شاکار از وکلای اوجالان ما وارد مرحله جدیدی شده‌ایم که اوجالان در زمان صدور حکم اعدامش گفته بود آزادی به پیروزی خواهد رسید.
یکی از مهمترین و تاریخی‌ترین لحظات که در ذهن و حافظه تاریخی و سیاسی خلق کورد جای گرفته است ۲۹ ژوئن است. در ۲۹ ژوئن سال ۱۹۲۵ شیخ سعید پیران و رفقای وی به دار کشیده شدند و در همان تاریخ در سال ۱۹۹۹ نیز رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان با صدور حکم اعدام روبرو شد.
بعد از آنکه جمهوری ترکیه با ذهنیت اتحاد و ترقی تاسیس شد، علیه خلق کورد، سیاست‌های انکار و نابوی مواجه شد. از آن زمان به بعد قیام‌های خلق کورد نیز آغاز شدند. بیشتر این قیام‌ها با قتلعام، تاراج و خشونتی بزرگ مواجه و سرکوب شدند. یکی از این عصیان‌ها که در تاریخ کورد جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است، قیام شیخ سعید پیران است از ۱۳ فوریه ۱۹۲۵ آغاز شد.
این قیام مانند قیام‌های دیگر کورد به نیروهای خارجی نسبت داده شد و در صفحات تاریخ به عنوان قیامی مرتجعانه از آن یاد گردید. شیخ سعید رهبر این عصیان که در اسناد رسمی از آن به عنوان شورش ملی کورد به رهبری شیخ سعید یاد شده است، نیز در هشتاد سالگی خود به دار کشیده شد. دولت ترک شیخ سعید را همراه با ۴۶ نفر از رفقا و همراهانش در ۲۹ ژوئن ۱۹۲۵ در میدان دروازه کوهستان در شهر آمَد به دار کشیده و در همان سال پروژه اصلاحات شرق را نیز به عنوان بخشی از پروژه قتلعام سفید علیه کورد به مرحله اجرا گذاشت. دولت ترک با اعدام شیخ سعید و گسترش موج حملات علیه کورد به این باور دست یافت که می‌تواند مسئله کورد را حل نماید. با این وجود عصیان‌های کورد همچنان ادامه یافتند. با آغاز فعالیت‌های حزب کارگران کوردستان با رهبری عبدالله اوجالان، دولت ترک این مبارزه جدید را به عنوان بیست و نهمین عصیان کوردی نامگذاری کرد و در ادامه مبارزات روی داده، سرانجام عبدالله اوجالان در جریان توطئه‌ای بین‌المللی در ۱۵ فوریه ۱۹۹۹ به دولت ترکیه مسترد شد. بعد از ۷۴ سال، در روز به دار کشیدن شیخ سعید، مجازت اعدام برای اوجالان نیز در نظر گرفته شد.
محمود شاکار از وکلای اوجالان استرداد موکلش را به ترکیه و صدور مجازات اعدام برای اوجالان را در همانروزی که شیخ سعید بدار کشیده شد، پیامی مهم برای کورد دانسته و در این رابطه اظهار داشت: امروز آقای اوجالان در شرایط انزوای سنگینی به سر می‌برد. نیروهای حاکم جهانی اجازه نمی‌دهند که اوجالان حتی در جایی مانند زندان خانگی نیز حضور داشته باشد. با هدف قرار دادن وی تلاش می‌کنند تا مطالبات ازادیخواهانه خلق کورد را با گلوله پاسخ دهند. در جریان محاکمه نیز وی صرفا تلاش نمود تا توطئه بین‌المللی را به رویه‌ای حقوقی تبدیل کرده و در مقابل آن از خود و خلق کورد دفاع کند. زعمای دولت با صدور حکم اعدام وی خواستند که این پیام را به کوردها انتقال دهند که تمامی آنچه را که بر سر رهبران قیام کوردها آمده است، بر سر اوجالان نیز می‌آوردند. به همین دلیل بود که در روز بدار کشیدن شیخ سعید و رفقای وی، مجازات اعدام را بر اوجالان نیز تحمیل کردند. در واقع این شیوه برخورد، وضعیت دولت ترک در آن برهه را نیز در مقابل ما قرار می‌دهد. در جریان جوی از پیروزی و سرخوشی ناشی از پیروزی قرار داشت. دولت در آن زمان تلاش می‌کرد که بگوید: مسئله کورد با صدور این حکم برای آن‌ها خاتمه پذیرفته است. همانگونه که بعد از بدار کشیدن شیخ سعید، قیام‌های کوردی تا اندازه‌ای فروکش نمودند، دولت نیز بر این باور بود که این تاریخ دوباره تکرار می‌شود. اما در واقع وضعیت بر این منوال نبود، پیروزی چندان نپایید و تاریخ تکرار نشد.
اوجالان استراتژی خود را به نمایش کذاشت
شاکار خاطرنشان ساخت که موضع اوجالان در مقابل صدور حکم اعدام وی را متحیر کرده و گفت: اوجالان قبل از این نشست بسیار هیجان زده بود و تا اندازه‌ای نگران بود. آنچه که اوجالان را نگران می‌کرد نه صدور حکم اعدام بود. او به خوبی می‌دانست که از اشغالگران نباید منتظر هیچگونه اقدامی بود. اما آنچه که برای وی مهم بود استراتژی سیاسی بود. می‌خواست دادگاه را به پلتفرمی سیاسی تبدیل کند. اوجالان به مذاکره باور داشت و می‌خواست که از طریق مبارزه مسئله کورد را حل کند. در زمینه و شرایطی آنزمان، این زمینه برای وی مهیا بود. از یکطرف می‌خواست پروژه صلح را دنبال کند و از طرف دیگر زمینه برای مقاومت و مبارزه را ایجاد کند. از روز نخست اوجالان این دو مسئله را به عنوان استراتژی ادامه حضور خود در سیاست دنبال کرده بود.
عدالت پایان یافته بود، سیاست آغاز شد
شاکار با اشاره به روز اعدام اوجلان نیز کفت: بعد از صدور حکم اعدام وی، ما چهار وکیل قادر به سخن گفتن نبودیم، اما اوجالان بسیار خوشحال بود. ما بسیار متعجب بودیم. تنها بعد از آنکه شروع به سخن کرد ما چهار نفر دانستیم که از وضعیت روحی بسیار بدی برخوردار هستیم. سپس به من اشاره کرد و گفت: من که می‌دانستم چنین حکمی را صادر می‌کنند. من منتظر صدور حکم دیگری نبودم. گویا بار بزرگی از دوشش برداشته شده بود. از خاتمه دادرسی‌ها خوشحال بود؛ زیرا فرایند سیاسی شروع شده بود. اوجالان با اعتماد به نفس فراوان خنده‌ای سر داده و گفت: ما سیاست را به خوبی می‌دانیم. از این دوره به بعد ما چنان قدم‌هایی را بر می‌داریم که بندهای طناب دار را از گردن خلقمان برداشته و به دور بیندازیم. اوجالان این گفته را با «آزادی به پیروزی دست می‌یابد» خاتمه داد.
تغییرات بسیاری در این بیست سال روی داده‌اند
شاکار خاطرنشان ساخت که اوجالان ۲۱ سال است که دستگیر شده است. ترکیه در این ۲۱ سال تغییرات بسیاری را از سر گذرانده است، اما فقط در صحنه سیاسی شاهد هیچ دگرگونی نبوده است. به همین دلیل، در برهه‌های مختلفی در رابطه با اوجالان و مسئله کورد در ترکیه رهیافت‌های مختلفی را به کار برده است. در برخی از مقاطع محاکمه، برخی از برهه‌ها نیز ملاقات و خواست تسلیم شدن و در مواقعی نیز سیاست فریب را پیگیری کرده‌اند و در بسیاری از مواقع نیز با حملات نظامی خواسته‌اند که به اهداف خود دست پیدا کنند. اما هیچگاه نتوانستند با دستگیری اوجالان به نتایجی دست پیدا کنند.
اوجالان و اتخاذ پاردایمی نوین
شاکار در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت که امروز نگرش، مقاومت و حضور و موجودیت خلق کورد در سطح جهانی از خود تاثیر بسزایی برجای گذاشته است؛ مبارزه آزادی زنان، فرودستان و خلق‌ها با مبارزه بزرگ خلق کورد عجین شده است. این مبارزه و مقاومت برای تمامی جامعه بشری به الهامی بزرگ تبدیل شده و هم اکنون در بالاترین مرحله خود قرار دارد. در قفای این مقاومت، تفکر و اندیشه‌ای بزرگ و رنج‌هایی عظیم قرار دارند. کاراکتر و ویژگی توطئه بین‌المللی باعث شد که اوجالان پارادایمی جدید را اتخاذ کند. این پارادایم جدید نیز با صبر، باور و مقاومت و تصمیمی قاطع ایجاد شد. به خلق خود اطمینان یافت، این پاردایم را معرفی و گسترش داد. رژیم امروز تمامی سرمایه‌های خود را برای قتلعام کورد بسیج کرده است و برای این کار از سرمایه‌های خود در قرن بیستم استفاده می‌کرد.
اما خلق کورد اکنون در سال ۱۹۲۵ قرار ندارد، در سال ۱۹۹۹ نیز قرار ندارد. از طرف دیگر کورد همچنان با خطر نابودی روبرو است. با این وجود هیچگاه مقاومت و دستاوردهای کورد تا به حد امروز نبوده است. به جای آن نقشه راه و پارادایم جدیدی در عرصه سیاست قرار گرفته است. امروز میلیون‌ها نفر در این راستا مبارزه کرده و مقاومت می‌کنند. به همین دلیل امروز کورد و جنبش آزادیخواهی خلق کورد یکی از بازیگران صحنه سیاسی قرن بیست و یک است. ما همانند پرنده سیمرغ در مواجهه با خشونتی وحشیانه هستیم. ما اکنون در همان مرحله‌ای هستیم که اوجالان در مواجهه با صدرو حکم اعدام گفته بود آزادی به پیروزی خواهد رسید.
منبع: MA
