چنگیز چاندار گفت: «روند حل مسئله کورد از این پس به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از مبارزه برای یک ترکیه دموکراتیک ادامه خواهد یافت و این مرحله‌ای کاملا جدید است. کوردها این فرصت را دارند که در ترکیه و منطقه به موقعیتی موثرتر دست یابند.»
پس از فراخوان اوجالان در ۲۷ فوریه، اعلامیه پایان فعالیت‌ها تحت نام حزب کارگران کوردستان (پ‌ک‌ک) که انتظار عمومی را برآورده کرد، در ۱۲ می منتشر شد. پ‌ک‌ک با دوازدهمین کنگره خود که از ۵ تا ۷ می برگزار شد، اعلام کرد که به موجودیت سازمانی خود پایان داده و به مبارزه مسلحانه خاتمه داده است.
پس از اعلامیه پ‌ک‌ک، به ویژه در افکار عمومی ترکیه، سوالاتی در مورد معنای این تصمیم، نحوه مبارزه در دوره آتی، سیاست جنبش آزادی‌بخش کوردستان که در خاورمیانه به نیرویی بزرگ تبدیل شده است در خارج از ترکیه، و سیاست آن در قبال ترکیه مطرح شد.
چنگیز چاندار، نماینده حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دم پارتی) و کارشناس مسائل خاورمیانه، که در مذاکرات بین پ‌ک‌ک و دولت در آتش‌بس‌های قبلی پ‌ک‌ک حضور داشت، اعلامیه پ‌ک‌ک و تحولات آتی را برای خبرگزاری فرات (ANF) ارزیابی کرد.
چنگیز چاندار با بیان اینکه «کوردها این فرصت را دارند که در ترکیه و منطقه به موقعیتی موثرتر و قابل قبول‌تر از آنچه تاکنون داشته‌اند دست یابند»، اظهار داشت که مذاکرات انجام شده بر اساس معامله نبوده، بلکه برای باز کردن دریچه‌ای برای حل مسئله کورد بوده است.
«اعلامیه پ‌ک‌ک اهمیت تاریخی دارد»
چاندار با بیان اینکه تصمیم پ‌ک‌ک در کنگره‌اش برای کنار گذاشتن سلاح و پایان دادن به موجودیت سازمانی خود دارای اهمیت تاریخی است، گفت: «تصمیم پ‌ک‌ک در دوازدهمین کنگره‌اش برای کنار گذاشتن سلاح و انحلال خود دارای اهمیت تاریخی است و نشان‌دهنده ورود به عصری کاملا جدید است. این به خودی خود یک پیشرفت هیجان‌انگیز است. نشان می‌دهد که برای حضور مردم کورد در صحنه تاریخ و کسب حقوق خود، دیگر نیازی به مبارزه مسلحانه نیست. از این منظر و با توجه به مرحله کنونی، واقعا فرصتی برای تحکیم مجدد خواهری-برادری دو ملت خواهر-برادر که هزار سال مانند گوشت و ناخن در هم تنیده شده‌اند، در قرن بیست و یکم فراهم شده است. من این روند را هیجان‌انگیز و بسیار ارزشمند می‌دانم.»
«برای اولین بار یک قیام کورد با تصمیم خود پایان می‌یابد»
چاندار با تاکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین جنبه‌های پایان دادن به موجودیت سازمانی پ‌ک‌ک این است که برای اولین بار یک قیام کورد بدون سرکوب و بدون اینکه نمایندگانش «نابود» شوند توسط خودشان پایان می‌یابد، با تاکید بر اینکه این روند نباید به عنوان حل مسئله کورد، بلکه به عنوان آغاز تلاش‌ها برای حل آن تلقی شود، به سخنان خود چنین ادامه داد:
«اعلامیه کنگره، طولانی‌ترین، گسترده‌ترین و قدرتمندترین قیام کورد در تاریخ جمهوری ترکیه را که ۴۰ سال به طول انجامید، به پایان می‌رساند. پس از 'فراخوان تاریخی صلح و جامعه دموکراتیک' عبدالله اوجالان در ۲۷ فوریه ۲۰۲۵، در مناسبت‌های مختلف این نکته را بیان کردم: برای اولین بار در تاریخ جمهوری ترکیه، یک قیام کورد بدون اینکه کاملا سرکوب شود، بدون اینکه نمایندگانش 'نابود' شوند، توسط خود کوردها پایان می‌یابد. کوردها برای اولین بار قیامی را که خودشان آغاز کرده‌اند، خودشان به پایان می‌رسانند.
اوجالان در فراخوان ۲۷ فوریه خود از کلمات 'برای ادغام با دولت و جامعه، همانطور که هر جامعه و حزب مدرنی که موجودیتش به زور پایان نیافته است، داوطلبانه انجام می‌دهد' استفاده کرد و از پ‌ک‌ک دعوت کرد تا با برگزاری کنگره خود، سلاح را کنار بگذارد و به فعالیت‌های خود تحت نام پ‌ک‌ک پایان دهد. باید به ویژه به کلمات 'موجودیتی که به زور پایان نیافته است' و 'داوطلبانه' توجه کرد.
به همین دلیل، نقطه کنونی باید به عنوان پایان طولانی‌ترین، گسترده‌ترین و قدرتمندترین قیام کورد توسط خود کوردها تلقی شود. این بدان معناست که کوردها اکنون در موقعیتی هستند که برای کسب حقوق و موقعیت خود نیازی به قیام مسلحانه ندارند. دقیقا به همین دلیل، نقطه کنونی نباید به عنوان حل مسئله کورد، بلکه برعکس، به عنوان آغاز تلاش‌ها برای حل مسئله کورد تلقی شود. روند حل مسئله از این پس در فضایی مسالمت‌آمیز، به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از مبارزه برای یک ترکیه دموکراتیک ادامه خواهد یافت و این مرحله‌ای کاملا جدید است.
در کشورهای مختلف، معمولا با استقرا، از طریق مذاکرات و حتی معاملات، به کنار گذاشتن سلاح‌ها دست یافته‌اند. به نظر می‌رسد که روش استقرا در ترکیه برجسته شده است. ابتدا سلاح‌ها خاموش می‌شوند و سپس با استفاده از راه‌های مبارزه دموکراتیک، به حل مسئله کورد پرداخته می‌شود. این چیزی است که دیده می‌شود. راه ما طولانی و کار ما دشوار است.»
«اگر دوره پس از ۱۲ می تضمین شود، ترکیه می‌تواند نقش سازنده‌ای در سوریه ایفا کند»
چاندار با بیان اینکه خاورمیانه با جنگ غزه که در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد و انتخاب مجدد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا وارد مرحله‌ای با شکل‌گیری جدید می‌شود، گفت: «خاورمیانه با جنگ غزه که در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد و انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا وارد مرحله‌ای با شکل‌گیری جدید و پر از ابهام می‌شود. بخش مهمی از مردم فلسطین با نسل‌کشی روبرو هستند. محور جدیدی که ترامپ در خاورمیانه می‌خواهد، بر پایه ستون فقرات اسرائیل-عربستان سعودی طراحی شده است.
ترکیه در این میان کجا و چگونه قرار خواهد گرفت؟ عرصه آزمایش سوریه خواهد بود. اگر دوره پس از ۱۲ می در ترکیه تضمین شود، انتظار می‌رود که ترکیه نقش سازنده‌ای بین کوردها و احمد الشرع در سوریه ایفا کند. در غیر این صورت، وضعیت متلاطم سوریه به طور منفی بر ترکیه و مناطق کورد نیز تاثیر خواهد گذاشت. سوریه یک منطقه بحرانی و پرخطر بالقوه است.»
«پاسخ اجتماعی به فراخوان‌ها به سوسیالیست‌ها را به وضوح درک نمی‌کنم»
چاندار با اشاره به فراخوان پ‌ک‌ک به سوسیالیست‌های ترکیه، با انتقاد از اینکه پاسخ اجتماعی به فراخوان‌های سوسیالیسم در ترکیه را به وضوح نمی‌بیند، با بیان اینکه سوسیالیسم در سطح بین‌المللی در بحران است، گفت:
«من پاسخ اجتماعی به فراخوان‌های سوسیالیسم در ترکیه را به وضوح نمی‌بینم. جنبش سوسیالیستی و چپ در ترکیه پس از ۱۲ مارس ۱۹۷۱ و به ویژه در دوره ۱۲ سپتامبر ۱۹۸۰ ضربه‌های بسیار سنگینی خورد و بسیار تضعیف شد. به این، پایان جنگ سرد در اوایل دهه ۱۹۹۰ و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را نیز اضافه کنید.
یعنی مشکل یا بحران مربوط به سوسیالیسم مختص ترکیه نیست، بلکه ابعاد بین‌المللی دارد. به نظر نمی‌رسد که یک جنبش سوسیالیستی که جایگزین 'رئال سوسیالیسم' مورد انتقاد شود و توده‌های کارگران و مردم را به دنبال خود بکشاند، یک مدل سوسیالیستی جذاب برای توده‌ها وجود داشته باشد.»
«معامله‌ای در کار نبود، دریچه‌ای برای حل مسئله کورد باز شد»
چاندار با بیان اینکه برخلاف آنچه در افکار عمومی گفته می‌شود، روند امرالی از ابتدا توسط ابراهیم کالن، رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه (میت) پیش رفت و ادعای عدم تمایل حزب عدالت و توسعه (آک‌پ) به این روند نادرست است، اشاره کرد که کالن با تایید اردوغان تماس‌های امرالی را انجام داده است. چاندار با بیان اینکه معامله‌ای در کار نبوده، بلکه دو طرف برای آغاز حل مسئله کورد گام برداشته‌اند، سخنان خود را چنین ادامه داد:
«روند را از ابتدا ابراهیم کالن با امرالی پیش برد. ابراهیم کالن نمی‌توانست بدون تایید و اطلاع رجب طیب اردوغان تماس‌های امرالی را ادامه دهد. عقب‌نشینی اردوغان و پیشروی باغچلی نیز برای پیشبرد روند بسیار مناسب بود. معامله‌ای واقعا در کار نبود. نیازی به معامله هم نبود، زیرا آنچه در حال رخ دادن است، روند حل مسئله نیست، بلکه پایان قیام مسلحانه ۴۰ ساله کوردها با تصمیم رهبرشان، یعنی عبدالله اوجالان، است. 'ترکیه بدون ترور' به تعبیر جناح حاکم، 'صلح' به تعبیر جنبش کورد.
این یک مرحله است، دریچه‌ای برای آغاز حل مسئله کورد و پیشرفت در مسیر دموکراتیزاسیون با این هدف باز شد. این چیزی است که رخ داده است.»
«خطر خرابکاری همیشه وجود دارد، کسانی هستند که اتحاد کورد-ترک را نمی‌خواهند»
چاندار با تاکید بر اینکه خطر خرابکاری در این روند همیشه وجود دارد، گفت کسانی هستند که اتحاد کورد-ترک را که باعث تقویت ترکیه می‌شود، نمی‌خواهند. چاندار چنین ادامه داد:
«البته خطر خرابکاری وجود دارد، ما در خاورمیانه هستیم. کشوری با اهمیت ژئوپلیتیکی غیرقابل انکار مانند ترکیه در میان است و کوردهای ترکیه نیمی از کوردهای جهان را تشکیل می‌دهند و در حال حاضر در صدر فعال‌ترین بازیگران خاورمیانه قرار دارند. کسانی که احساس می‌کنند باید از اتحاد تاریخی کورد-ترک که ترکیه را تقویت می‌کند جلوگیری کنند، ممکن است برای خرابکاری در این روند برنامه‌ریزی کنند. عبدالله اوجالان در صدر کسانی است که این را به وضوح می‌بیند.»
«کوردها این فرصت را دارند که در ترکیه و منطقه به موقعیتی موثرتر دست یابند»
چاندار با بیان اینکه کنار گذاشتن سلاح‌ها تاثیرات عظیمی خواهد داشت، اظهار داشت که دم پارتی باید به موقعیت جدیدی دست یابد و گفت:
«پ‌ک‌ک، از هر طرف که نگاه کنید، برای نیم قرن تمام، یک مرکز ثقل بسیار مهم بوده است که عرصه کوردها را پر کرده و تحت تاثیر قرار داده است. چهل سال نیز مبارزه مسلحانه انجام داد. کنار گذاشتن سلاح و پایان دادن به فعالیت‌های آن، تاثیرات عظیمی ایجاد خواهد کرد که پیش‌بینی آن از هم اکنون ممکن نیست. دم پارتی، که بر بستری که او ایجاد کرده است، فعالیت می‌کند، در راس قرار دارد.
دم پارتی باید به موقعیت جدیدی دست یابد، شرایطی که برای بیست و پنج سال در آن قرار داشته است، باید تغییر کند و با نقش جدیدی که عبدالله اوجالان ایفا خواهد کرد، هویت جدیدی در بستر دموکراتیک و مدنی کسب کند. چگونه، چه زمانی، به چه شکلی؟ ما اینها را به طور کامل نمی‌دانیم. اما می‌توانیم تصور کنیم که پویایی‌های کاملا جدید و غیرمنتظره‌ای می‌توانند فعال شوند و فضای سیاسی کوردها رنگارنگ‌تر و متنوع‌تر شود.
کوردها این فرصت را دارند که در ترکیه و منطقه به موقعیتی موثرتر و قابل قبول‌تر از آنچه تاکنون داشته‌اند دست یابند.»
