جستجوی عدالت در هزارمین هفته خود: با نسل سوم ادامه می‌یابد

کنش مادران شنبه که طولانی‌ترین اقدام نافرمانی مدنی ترکیه است، این هفته وارد هزارمین هفته خود شد. عدالتخواهی که ۲۹ سال است برای کسانی که بعد از بازداشت، ناپدید شده‌اند با نسل سوم ادامه دارد.

مادران شنبه

مبارزه ۲۹ ساله‌ای که در طی آن فاطما کربایر، آسیه کاراکوچ و برفو کربایر از نسل اول و دوم جان خود را از دست دادند، یکی از طولانی‌ترین مبارزات عدالت‌خواهی در جهان است.

تاریخ جمهوری ترکیه را می‌توان تاریخ ناپدیدشدگان دانست. در هر مرحله از جمهوری ۱۰۰ ساله ترکیه، دولت سعی در سرکوب مخالفان داشته است و این روند تا کنون ادامه دارد. مبارزه خانواده‌های ناپدیدشدگان بازداشت شده، با حسن اوجاک که در ۲۱ مارس ۱۹۹۵ بازداشت شد، آغاز شد.

پس از قتل‌عام و حمله ۱۲ مارس ۱۹۹۵ به قهوه خانه‌های علویان در محله گازی، حسن اوجاک یکی از سازمان دهندگان مقاومت در محله گازی بود که در ۲۱ مارس بازداشت شد. بازداشت اوجاک نقطه شروع کنشی بود که به نام مادران شنبه شناخته می‌شود. خانواده اوجاک و دوستان وی کنش‌هایی را برای آزادی او آغاز کردند. در طی مبارزات ۵۸ روزه، جسد حسن اوجاک در قبرستان بیکوز که مختص افراد بی‌کس و بی‌نام و نشان است به خاک سپرده شد. همچنین در جریان همین روند، جسد ریدوان کاراکوچ که او هم بازداشت شده بود، پیدا شد. ریدوان کاراکوچ به همراه موسی انتر در انستیتو کوردی کار می‌کرد. پس از پیدا شدن جسد حسن اوجاک، خانواده‌های بسیاری از افرادی که بازداشت شده بودند و هیچ اطلاعی از آنها نداشتند به این مبارزه پیوستند و از تاریخ ۲۷ می ۱۹۹۵ هر شنبه در میدان گالاتاسرای تقسیم دست به تحصن زدند.

با افزایش حمایت از کنش، حمله دولت نیز شدیدتر شد

ایده نشستن در میدان گالاتاسرای توسط گروهی با عنوان «به رفیقم دست نزن» ایجاد شد که در جریان کمپین حسن اوجاک تشکیل شده بود. هر شنبه تحصن بی سر و صدا و بدون هیچ بنر تشکلی آغاز می‌شد. سپس مردم این فعالان را به عنوان مادران شنبه شناختند. در ابتدا کنش با ۱۵ تا ۲۰ نفر شروع شد، اما همینکه تعداد فعالان بیشتر شد و حمایت‌های بیشتری از آن صورت گرفت، حملات حکومت هم شدیدتر شد. این حملات تا سال ۱۹۹۹ ادامه یافت. حتی تا پایان سال ۱۹۹۸ افرادی که هر شنبه جمع می‌شدند با خشونت و همراه با شکنجه، بازداشت می‌شدند. پس از این حملات در ۱۳ مارس ۱۹۹۹ کنش متوقف شد. تا اینکه در ۳۱ ژانویه ۲۰۰۹، مادران شنبه تصمیم گرفتند در همان مکان تجمع کنند و فعالیت مادران شنبه دوباره آغاز شد.

کنش‌های مادران شنبه تا ۲۵ آگوست ۲۰۱۸ ادامه داشت. در هفتصدمین هفته به دستور سلیمان سویلو وزیر کشور وقت، فعالیت مادران شنبه یک بار دیگر ممنوع شد و از شرکت آنها در میدان گالاتاسرای جلوگیری شد. صدها نفر از جمله امینه اوجاک بازداشت شدند. پس از تجمع هفتصدمین هفته در مقابل انجمن حقوق بشر، مادران شنبه به کنش خود ادامه دادند و پس از دریافت حکم نقض حقوق از سوی دادگاه قانون اساسی، تصمیم به ادامه این اقدام در میدان گالاتاسرای گرفتند.