محمود شاکار، وکیل عضو هیئت مدیره MAF-DAD، انزوای بی‌وقفه و مطلق علیه رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان به مدت ۲۵ سال و مبارزات قانونی انجام شده در برابر نهادهای بین‌المللی مربوطه را به خبرگزاری فرات (ANF) ارزیابی کرد.

شاکار با بیان اینکه جزیره امرالی که رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان در آن گروگان گرفته می‌شود، از روز اول جزیره‌ای عاری از قانون بود، گفت: «آقای اوجالان از روزی که به جزیره امرالی آورده شد، با انزوا مواجه شده است. از این رو، مطالعات درباره آقای اوجالان از نظر حقوق بین‌الملل و دیپلماسی بین‌المللی از روزی که او به جزیره امرالی آورده شد آغاز شده است. این روند جدیدی نیست. پروسه ۲۵ ساله امرالی از نظر حقوق داخلی و حقوق بین‌الملل نیز یک روند مبارزه است. از سال ۱۹۹۹، دعاوی مختلفی به ویژه در دادگاه حقوق بشر اروپا مطرح شده است. آن هم در مورد حقوق اساسی آنها در مورد شرایط انزوا.

علاوه بر این، سی‌پی‌تی، یک سازمان ضد شکنجه وابسته به شورای اروپا، بازدیدهایی داشت. گزارش‌های آنها منعکس شد. ما به عنوان وکلای او (رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان) مدت‌هاست که در مورد وضعیت آقای اوجالان بحث می‌کنیم. ما از قبل به صورت کتبی به آنها در مورد هر تحولی اطلاع داده‌ایم. ما هم با سی‌پی‌تی به عنوان نهاد مربوطه و هم با مجمع پارلمانی شورای اروپا به عنوان یک سازوکار سیاسی، با کمیسیون‌های مربوطه در شورای اروپا و با شورای وزیران جلسات و جلسات توجیهی زیادی داشتیم. تاکنون پرونده‌های زیادی در دادگاه حقوق بشر تشکیل شده است. اخیراً در سال ۲۰۲۱، رفقای ما در مورد وضعیت انزوای آقای اوجالان درخواستی به کمیته حقوق بشر سازمان ملل دادند. کمیته حقوق بشر سازمان ملل دستوری احتیاطی را علیه ترکیه صادر کرد. خواست که ملاقات با وکلا صورت بگیرند.»

ترکیه قوانین بین‌المللی را نادیده می‌گیرد

شاکار با اشاره به اینکه برخی از تصمیمات رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان در این دوره ۲۵ ساله در نتیجه مبارزات حقوقی بین‌المللی فاش شد، گفت: «در سال ۲۰۰۵ رای دادگاه مبنی بر ناعادلانه بودن محاکمه‌های امرالی صادر شد. در سال ۲۰۱۴ تصمیم گرفته شد که شرایط انزوا مغایر با ماده ۳ است، یعنی نقض ممنوعیت شکنجه. همچنین در همان سال تصمیمی مبنی بر اینکه حبس ابد تشدید شده نقض ممنوعیت شکنجه است، اتخاذ شد. در گزارش‌های سی‌پی‌تی خواسته‌هایی وجود دارد. دستور احتیاطی کمیته مردمی سازمان ملل در میان است. همچنین تصمیمات مثبتی از سوی سازوکارهای حقوقی بین‌المللی و نهادهای ذیربط علیه ترکیه در مورد آقای اوجالان اتخاذ شده است. ترکیه در برابر اجرای این تصمیمات مقاومت نشان می‌دهد. همچنین بر عدم اجرای تصمیمات و توصیه‌های این نهادها تاکید دارد.

باید تاکید کنم که تا به امروز حتی یک تصمیم مثبت در قوانین داخلی ترکیه گرفته نشده است. قوانین داخلی در ترکیه برای آقای اوجالان بسته است. در این مرحله امکان اخذ حق از طریق قوانین داخلی وجود ندارد. قوانین داخلی ترکیه بخشی از انزوا است. من می‌خواهم بگویم که وضعیت آقای اوجالان از نظر حقوق بین‌الملل و سازوکارهای بین‌المللی نیز یک حیطه‌ی (مکانیسم) مشکل‌ساز است. سی‌پی‌تی نمی‌تواند قویا در پشت تصمیمات خود بایستد. در واقع، حتی از مکانیسم‌هایی به اقتضای اساسنامه‌ی خود که می‌تواند فشار بیشتری را بر ترکیه وارد کند، استفاده نمی‌کند. کمیته وزیران شورای اروپا که مسئولیت اجرای تصمیمات ECHR را بر عهده دارد، ترکیه را تحت فشار قرار نمی دهد. موضع اتخاذ نمی‌کند.

این واقعیت که این نهادها به طور جدی برخورد نمی‌کنند، پشت تصمیمات خود نمی‌ایستند، و موضعی نشان نمی‌دهند که ترکیه را قادر به اجرای این تصمیمات کند، به این معنی است که آنها در یک اجماع ضمنی یا صریح هستند. این یکی از شبکه‌های اصلی مشکل است. همانقدر که ترکیه مجری انزوا است، نهادهای بین‌المللی نیز در این امر سهیم هستند. می‌توان از رویکرد دوگانه و مشکل دوگانه صحبت کرد. ۲۵ سال است که نه تنها با نهادهای حقوقی بلکه با محافل مختلف سیاسی کار مشترکی صورت گرفته است. سال گذشته ۳۰۰ وکیل در اروپا به وزارت دادگستری مراجعه کردند و خواستند به ترکیه بروند و با آقای اوجالان ملاقات کنند و به عنوان وکیل او کار کنند. هر از چند گاهی هیئت‌های قانونی می‌رفتند. در محل مشاهده کردند. تلاش‌ها برای منزوی کردن آقای اوجالان در اروپا ادامه دارد. زیرا تا زمانی که این مشکل پابرجاست، این وضعیت ادامه خواهد داشت.»

آزادی عبدالله اوجالان مسئله افتخار محافل دموکراتیک است

شاکار با بیان اینکه نهادهای حقوقی بین‌المللی برای آزادی اوجالان ناکارآمد هستند، اما با افزایش فشار اجتماعی می‌توان این نهادها را بسیج کرد، سخنان خود را با این جملات به پایان رساند: «وضعیت آقای اوجالان نه تنها قانونی است، بلکه یک فرد جدی و بازیگر سیاسی موثر است. از این نظر، در صورت توسعه مبارزات سیاسی، اجتماعی و حقوقی، نهادهای بین‌المللی نیز نسبت به انزوا حساس می‌شوند. در این مبارزه، مبارزه مردم کورد و دوستانشان در عرصه‌های حقوقی، دیپلماسی، سیاسی و اجتماعی بسیار مهم است. کمپین گسترده‌ای با هدف «آزادی برای عبدالله اوجالان، راه‌حل سیاسی برای مسئله کوردها» راه‌اندازی شد. آنها حساسیتی را در بین حقوقدانان بین‌المللی در نزد شخصیت‌ها و نهادهای بین‌المللی ایجاد کردند.

وضعیت آقای اوجالان به دلیل بحران در مسئله کورد و اقتدارگرایی در ترکیه به طور فزاینده‌ای از نظر سیاسی برجسته می‌شود. یک فضای سیاسی وجود دارد که فقط آقای اوجالان می‌تواند آن را حل کند. گسترش روزافزون و پذیرش پارادایم او، همه این حقایق و توانایی وی در یافتن راه‌حل سیاسی، حساسیتی را نسبت به آقای اوجالان ایجاد می‌کند. تلاشی به ویژه در اروپا به رهبری سازمان‌های غیردولتی و شخصیت‌ها وجود دارد. کتاب‌های او به صورت جمعی خوانده می‌شود و پنل‌هایی برگزار می‌شود. یک مبارزه ضد انزوا که سیاستمداران، وکلا و آکادمیسین‌ها در آن شرکت دارند. مبارزه‌ای مبتنی بر آزادی اوجالان است. ما برای کنفرانسی در ماه مارس آماده می‌شویم. ما در حال کار روی جذب وکلا برای رفتن به ترکیه هستیم. ما با حقوقدانان در زمینه مبارزه اجتماعی جمعی در حال انجام فعالیت هستیم.

نگرش خانواده‌ها و زندانیان در ترکیه نیز حساسیت را افزایش داد. وکلا با شرکت در کارزارها و کمپین‌های گسترده به تقویت این مبارزه همه جانبه ادامه می‌دهند. شکستن انزوای مطلق تشدید شده که در ۳ سال گذشته هیچ اطلاعی از وضعیت آقای اوجالان و رفقایش دریافت نکرده‌ایم، نه تنها برای کوردها، بلکه برای محافل دموکراتیک بین‌المللی نیز به مایه افتخار تبدیل شده است. مبارزه‌ای که هم در بخش‌هایی از کوردستان و هم در سراسر اروپا و جهان انجام می‌شود نتیجه خواهد داد. این حساسیت برای نهادهای حقوقی بین‌المللی لازم است تا نقش خود را ایفا کنند و حساس شوند. مبارزه اجتماعی باید ادامه یابد. من معتقدم که این انزوا با مبارزه مستمر شکسته خواهد شد.»