حزب حیات آزاد کوردستان (پژاک) با انتشار تحلیلی سیاسی با احتوای ارزیابیهای گسترده‌ در مورد وضعیت موجود در شرق‌کوردستان و ایران، تغییر و تحولات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای محتمل در سال 2023 را مورد تحلیل قرار داده و انتظارات و خواستشان در این سال نو را بیان کرده است.

متن کامل تحلیل سیاسی پژاک به شرح زیر است:

«برای خلق کورد مهمترین وقایع سال ۲۰۲۲ مقاومت علیه دشمنان فاشیست، بویژه مقاومت رهبر آپو و خلقمان علیه سیاست انزوای مطلق در امرالی، نبرد هشت‌ماهه گریلا از مناطق متینا، زاب و آواشین گرفته تا قندیل، آسوس و پنجوین؛ وقوع انقلاب «ژن، ژیان، آزادی» در شرق کوردستان و ایران و مقاومت روژاوا و شنگال در برابر سناریوی نابودگرانه دشمن. در ایران، سال ۲۰۲۲ به سال قیام و شکل‌گیری جنبش عظیم مردمی مبدل گردید و در سایه جنبش انقلابی مردم در بیش از سه ماه گذشته، تحول ساختاری بعنوان تنها راه نجات جامعه از زنجیره بحران‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و غیره شد. این جنبش، در مسیر این تحول ساختاری، اساسا «انقلاب فرهنگی سده» در ایران را آغاز نموده و عزم اجتماعی قویا برای به نتیجه‌رساندن آن شکل گرفته. با آغاز خیزش سراسری، ایران و شرق کوردستان وارد دوره پیشتازی برای ایجاد تغییرات انقلابی در خاورمیانه شده‌اند لذا وظیفه سنگینی بر دوش این جامعه آگاه و بیدار قرارگرفته. بی‌تردید سال ۲۰۲۳ سال تحولات مدرنیته دمکراتیک از جانب خلق‌های کوردستان، ایران و خاورمیانه خواهدبود.

تداوم مصرانه بیش از سه ماه خیزش سراسری با بازگشت خلقمان به خیابان در شهر جوانرود در چهلم جانباختگان و آخرین روز سال ۲۰۲۲ اثباتی بر استمرار نیرومندانه قیام در سال ۲۰۲۳ شد. بیش از چهار دهه است رژیم جمهوری ولایی ایران با ادامه حاکمیت فاشیستی و اشغالگرانه‌اش همه خلقها را با تحمیل منافعش و حکومت مبتنی بر زور به تنگ آورده. گسترش بحران، فقر و گرسنگی، نابودی محیط‌‌زیست، بیکاری، منع آزادیهادی شهروندان، مذاهب و ملیت‌ها، فربه‌شدن فاشیسم و ملیتاریزه‌کردن بیشتر کوردستان، بلوچستان و خوزستان، درپیش گرفتن رویه ارعاب، اعدام و وحشت‌پراکنی علیه جامعه، نشان‌دهنده رسیدن وضعیت کنونی ایران به نقطه انفجار می‌باشد. جامعه نیز برای ایجاد تحولات ساختارین در چارچوب یک انقلاب عظیم سده، جنبش انقلابی «ژن، ژیان، آزادی» را آغاز نموده و به دلیل اینکه بازگشت از راه این انقلاب بخاطر افزایش خطر حاکمیت دیکتاتوری علیه خلق‌ها در حکم بروز یک فاجعه خواهدبود، جامعه مصمم به ادامه قیام تا پیروزی هستند. این امید، اراده و همت نیرومندانه در وجود همه خیزشگران و جامعه مدنی آشکارا دیده می‌شود.

با ورود به سال ۲۰۲۳ این انتظار می‌رود که جامعه کورد در شرق کوردستان همراه با جنبش آزادیخواهی خویش، ضمن وقوف بر حیاتی‌بودن سال نو برای آزادی خلق‌کورد، با انسجام و سازماندهی قوی‌تری، انقلاب خویش را به پیروزی برسانند. در چند ماه گذشته حملات هوایی ترکیه به مواضع گریلاهای پژاک در مناطق آسوس و پنجوین و شهادت رفیق پیشاهنگ‌مان «ریزان جاوید» که با هماهنگی ترکیه و خیانتکاران و مزدوران انجام گرفت، یکی از مهمترین وقایع سال بودند. بر همگان عیان است که مقاومت گریلاهای «نیروی مدافع خلق(ه.پ.گ)» طی ۸ ماه که می‌توان آن را جنگ شیمیایی و شدیدترین حملات بیش از چهار دهه گذشته دانست، به طرز پیروزمندانه‌ای ارتش ترکیه و حامی آن، ناتو را زمین‌گیر کرده. اگرچه رسانه‌های منطقه‌ای و جهانی سعی بر سرپوش‌گذاشتن بر شکست ارتش ترکیه و حامیانش در آن جنگ دارند، اما این جنگ همانا برای تثبیت قدرت مقاومت انقلابی خلق‌کورد در هر چهاربخش کوردستان به تنها ستون مبدل شده. اینکه بیش از صد سال جنگ و اشغالگری دشمن بخاطر جنگ هشت‌ماهه گریلا در زاب، متینا و آواشین، در مرحله نهایی خود با ناکامی روبرو شده، یک واقعه بی‌نظیر و پراهمیت در حد تضمین پیروزی کوردها در هر چهاربخش کوردستان است. این مقاومت و مبارزه تاریخی، حملات بی‌سابقه و شدید ترکیه و حامیانش از عفرین تا شنگال، قندیل، آسوس و پنجوین را دچار هزیمت مفتضحانه ساخت و موجب آسودگی خاطر خلقمان در عدم نابودی انقلاب کوردها از طریق جنگ شده. شیوه مبارزاتی و نظامی‌گری انقلابی در این جنگ هشت‌ماهه در نوع خود در سطح جهانی بی‌نظیر است و موجب خواهد شد دشمنان در سیاست‌ها و تاکتیک‌هایشان تجدیدنظر کنند. حتی غیر از پیروزی جنگ انقلابی جنش آزادیخواهی بر دشمن، پیروزی علیه خط خیانت در چهاربخش کوردستان هم محسوب می‌گردد و این، تحول کمی برای خلق کورد و جنبش آن نیست.

همه این مبارزه‌گری‌ها و مقاومت‌های انقلابی خلق کورد در بخش‌های دیگر کوردستان، هم بر شرق کوردستان و هم ایران تاثیر بسزا برجای گذاشته. چه‌بسا مدرنیته دمکراتیک جنبش آزادیخواهی خلق کورد از مجرای ذهن و عمل این تاثیرگذاری را به وجود آورده که شعار و فلسفه «ژن، ژیان، آزادی» ترسیم‌کننده همان اثرگذاری عمیق می‌باشد. بی‌جهت نیست که شرق کوردستان به پیشتاز جنبش انقلابی در سراسر ایران در سه‌ماه گذشته مبدل شده. آن خیزشگرانی که در نخستین روز در سقز شعار «ژن، ژیان، آزادی» را سردادند، همان نسلی‌بودند که سالهای متمادی، جنبش مبتنی بر مدرنیته دمکراتیک پرورده‌شان نموده. همانطور که کشورهای ترکیه، سوریه و عراق و بخش‌های دیگر کوردستان از انفجار انقلابی مدرنیته دمکراتیک در سایه زحمات رهبر آپو متاثر گشته‌اند، شرق کوردستان نیز با حفظ تفاوت‌مندی‌هایش از آن تاثیرات ژرف بدور نمانده و با سراسری‌شدن ذهنیت مدرنیته دمکراتیک، ایران هم در مسیر تحولات خاورمیانه قرارگرفته. این مدرنیته، حیاتی‌ترین شانس برای اپوزیسیون کوردی شرق کوردستان هم هست که می‌توانند به‌مثابه ریسمان آزادی به آن چنگ بزنند. به یمن رشد مبارزات جنبش مدرنیته دمکراتیک، این جنبش از کوردستانی‌بودن به ایرانی‌بودن و خاورمیانه‌بودن نیز ارتقاء یافته. آن هم مدرنیته‌ای که در چهارصدسال گذشته جنبش‌های مبارزاتی جهانی بویژه بزرگترین انقلاب سده یعنی انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ موفق به برساخت آن نگشتند، ولی جنبش کوردها نیرومندانه موفق بدان شده‌اند. این یک حقیقت تاریخی و انسانی برای خلق کورد است که کسی یارای کوچک‌شمردن آن را ندارد. امروز، ریشه‌های حیات‌بخش مدرنیته دمکراتیک در خاک کشورهای عربی، ترکیه و ایران دویده و قطعا ایران با آغاز انقلاب شکوهمند خود مهر پیروزی پایانی بر آن در خاورمیانه می‌زند. وضعیتی که هم‌اکنون ایران در آن قرارگرفته، یک وضعیت انقلابی عظیم جهت تحقق بنیادی‌ترین تحولات سده بیست‌ویکم در خاورمیانه است. لذا حاشاکردن از این واقعیت چه از سوی حاکمیت فاشیست ایران و چه اپوزیسیون، از جانب جنبش انقلابی خلق‌ها قابل تحمل نخواهدبود. بنابراین جنبش انقلابی‌ای که امروز در شرق کوردستان و ایران آغاز شده، محدود به درون مرزهای ایران نیست، به همین خاطر، ابعاد خارجی و منطقه‌ای هم به خود گرفته است. این روند انقلابی با کشتار در خیابان‌ها و اعدام در زندان‌ها سرکوب نخواهدشد. هکذا، قیام چهاربخش کوردستان هم محدود به مرزهای کوردستان و خلق‌کورد نیست. به دلیل اینکه اعراب، خلق‌های ایران و ترکیه‌ هم خواه‌ناخواه در این مسیر تحول‌ساز منطقه‌ای قرارگرفته‌اند، اوضاع سیاسی – نظامی حساس امروز به میان آمده.

ایران با انباشت خطرساز بحران‌های اجتماعی، اقتصادی، محیط‌زیستی و معیشتی که حیات فردفرد انسان‌ها را با فقر و گرسنگی و اعدام به مخاطره انداخته و قیمت دلار به مثابه نماد فشار خارجی افسار گسیخته‌ است، در کنار چهاربخش کوردستان، تعیین‌کننده نتایج انقلاب خلق‌های خاورمیانه در سال ۲۰۲۳ خواهدشد. پذیرش مدرنیته دمکراتیک با هدف قبول مطالبات خیزش‌گران از سوی ایران، دوره حل مسایل خاورمیانه و پایان جنگ و بحران را رقم خواهد زد، اما در صورت رد و انکار این حقیقت، خاورمیانه بی‌تردید در سال نو گرفتار یک دوره از جنگ‌ها و بحران‌های ویرانگرتر خواهدشد. بنابراین پیشتازی و پیشاهنگی شرق کوردستان برای هدایت جامعه ایران جهت قرارگرفتن در مسیر تحول، آن هم با پیشتازی زنان، بسیار تعیین‌کننده است. تنها مؤلفه تحولات نیز مقوله مبارزه با توسل به استراتژی، برنامه و تاکتیک مبارزاتی می‌باشد، غیر از این، جامعه و حاکمیت ایران از مخاطراتی که تهدیدشان می‌کند، نجات نخواهند یافت.