... در برآوردی منطقی و حساب شده هر چند نمی‌توان تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا منتظر رویارویی نظامی بود، اما تشکیل این ائتلاف و حضور کشتیهای اسرائیل در منطقه خلیج می‌تواند تنشهای منطقه‌ای را به نقطه انفجار نزدیک‌تر نماید ...
نگاهی به دور جدید تنشهای ایران و جامعه جهانی که از سال گذشته آغاز شده است حاکی از تغییر کانون تنشها از فضای سرزمینی ایران به فضای آبی مشترک این کشور با دیگر کشورهای عربی و به حاشیه رفتن برجام و مسائل هسته‌ای بوده است. این امر که تحت عنوان آزادی تجارت و کشتیرانی در منطقه خلیج و تنگه هرمز از آن یاد می‌شود را شاید بتوان بازی ایران با کارت نفت و امنیت و استراتژی تهاجمی قلمداد کرد که جهان غرب را در هر گونه تصمیم‌گیری دقیق برای نوع برخورد با رفتارهای بی‌ثبات کننده ایران در منطقه با تردید مواجه نموده و قدرت بازدارندگی غرب را ارتقا می‌بخشد. اما این سیاست ایران می‌تواند علیه خود این کشور نیز عمل کرده و مشروعیتهای بین‌المللی برای اعمال حاکمیت بر منطقه خلیج را نیز فراهم سازد. نخستین پیامدهای این رویه ایران تلاش برای تشکیل ائتلافی نظامی از کشورهای مختلف و دعوت از ۶۰ کشور برای حضور در این ائتلاف بوده است که با اعلام حضور اسرائیل در آن، تنشها ابعاد جدیدی به خود گرفته است.
آزادی کشتیرانی تجاری و امنیت دریانوردی
ایران بارها و صراحتا اعلام نموده است که خلیج و تنگه هرمز یا برای همه امن است یا برای هیچ کس. چنین اظهار نظری به معنای ممانعت از انتقال آزادانه انرژی به دیگر کشورهای جهان در صورت تداوم تحریمهای نفتی ایران است. جهان غرب انتظار گسترش پیامدهای تحریم بر حوزه دریانوردی را نداشت و اقدامات ایران نیز وضعیت خطرناکی را رقم زده است. سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در این رابطه با خطرناک خواندن وضعیت، همچنان اولویت را در پیشگیری از بالا گرفتن تنشها قلمداد کرده است. رژیم ایران دیگر توافق اتمی وین را رعایت نمی‌کند. ما باید برای گفتگوی جامع‌تر و نه فقط موضوع اتمی تلاش کنیم. خارج از برنامه اتمی، موضوع ثبات در منطقه هم هست. ما برای تقویت امنیت دریانوردی در خلیج بسیار تلاش می‌کنیم. ما خواهان آن هستیم که یک راه‌حل اروپایی برای این پیدا کنیم چرا که آزادی دریانوردی بسیار مهم است.
نپیوستن فرانسه به عنوان یکی از حامیان مهم برجام به ائتلاف نیروهای دریایی جهت تضمین امنیت در خلیج هر چند سبب بروز مشکلاتی با آمریکا شده است اما فلورنس بارلی، وزیر نیروهای مسلح فرانسه اظهار داشته است که این کشور به رغم نپیوستن به این ائتلاف بدون آنکه نیازی به استقرار نیروهای اضافی داشته باشند، اطلاعاتی را در رابطه با محافظت از امنیت دریانوردی در تنگه هرمز با یکدیگر مبادله می‌کنند. با این وجود انگلستان به عنوان یکی از کشورهای مهم دیگر در برجام، از اعمال فشار هماهنگ با آمریکا بر ایران حمایت می‌نماید.
دومینیک راب وزیر امور خارجه انگلستان که در آمریکا به سر می‌برد، شب گذشته در جریان مصاحبه‌ای با فاکس نیوز ضمن تاکید بر ارسال پیامی روشن به ایران و اشاره به جنگ‌افروزی این کشور از تشکیل ائتلاف فراگیری مرکب از تمامی کشورهای غربی برای حفاظت از کشتیها و آزادی کشتیرانی در منطقه خلیج خبر داد. راب در این باره صراحتا از قید اجبار برای اعمال فشاری هماهنگ بر رژیم ایران استفاده نموده و اظهار داشت که با کار کردن با شرکایمان پیامی متمرکز و روشن به رژیم ایران می‌فرستیم، زیرا هر نوع اختلافی میان ما تنها به رژیم ایران در فرار از مسئولیت‌هایش کمک خواهد کرد. اسکات موریسون نخست‌وزیر استرالیا نیز در این رابطه اعلام داشته است که این کشور با دقت در حال بررسی نقش خود در این ابتکار بین‌المللی و چند ملیتی می‌باشد.
تلاش برای تشکیل این اجماع بین‌المللی علیه ایران با برگزاری کنفرانس منامه بخش دیگری از این اقدامات را تشکیل می‌دهد. این کنفرانس که در روزهای ٢١ و ٢٢ اکتبر سالجاری با موضوع امنیت هوانوردی و دریایی برگزار می‌شود، گام دیگری در جهت تلاش برای تعدیل رفتارهای ایران و ارتقای قدرت بازدارندگی کشورهای غربی و عربی در مقابله با اقدامات ایران در منطقه خلیج ارزیابی می‌شود. برگزاری این کنفرانس در حالیست که این کشور اعلام نموده است که این نشست با هدف تأمین امنیت و صلح از طریق اقدام جمعی و همکاری مشترک با متحدان و شرکای بین‌المللی است.
واکنش‌های ایران
همکاریهای غرب با کشورهای عربی جهت تضمین امنیت و صلح در منطقه خلیج واکنش شدید ایران را به دنبال داشته است. این واکنش شدید با اعلام پیوستن اسرائیل به آن ائتلاف با حساسیتهای شدید ایران همراه بوده است. عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه، با مشکوک و تحریک آمیز خواندن این اقدامات خواستار توقف این تحرکات و اقدامات نابخردانه شده است. موسوی در ارتباط حضور اسرائیل در این ائتلاف را تهدیدی آشکار علیه ایران خوانده و اظهار داشت که مقابله با این تهدید حق ایران است. موسوی حضور اسرائیل را در خلیج تهدیدی آشکار علیه امنیت، حاکمیت و تمامیت ارضی ایران و عاملی بحران‌آفرین و بی‌ثبات‌ساز در منطقه خلیج تلقی کرده و نسبت به آن هشدار داد. وزیر دفاع ایران نیز طی گفتگویی تلفنی با وزرای دفاع کویت، قطر و عمان، اظهار داشته بود که این اقدام بسیار تحریک کننده بوده و برای منطقه می‌تواند عواقب فاجعه بار به دنبال بیاورد.
حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران نیز در واکنشی شدید در این رابطه گفته است که ائتلافی از شیاطین عالم در قالب‌های کوچک و بزرگ بهم پیوسته‌اند و ما را تحت حداکثر فشارهای سیاسی، اقتصادی، عملیات روانی، تهاجمات فرهنگی، حصر اقتصادی و حتی فشارهای امنیتی و تهدید و ارعاب نظامی قرار می‌دهند. سلامی در بخشی دیگری از سخنانش با تاکید بر استراتژی ایران در مقابله با فشارها گفته است که دشمن نمی‌تواند بر ایران تمرکز کند زیرا ایران به مفهوم جنگ جغرافیایی وسیع است و همه جا فورانی از جنگ و آتش و خطر در مقابل دشمن است.
تحولات بطنی اما بسیار مهم روی داده در منطقه خلیج طی ماه‌های آینده پیامدهای مهمی را در حوزه امنیتی و سیاسی به دنبال خواهند داشت. در برآوردی منطقی و حساب شده هر چند نمی‌توان تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا منتظر رویارویی نظامی بود، اما تشکیل این ائتلاف و حضور کشتیهای اسرائیل در منطقه خلیج می‌تواند تنشهای منطقه‌ای را به نقطه انفجار نزدیک‌تر نماید. این تحولات باعث شده است تا طی چند هفته اخیر منطقه خلیج و تحولات آن، مساله دیگری تحت عنوان حق حاکمیت بر آبهای خلیج در دستور کار قرار گیرد. اما آنچه که حایز اهمیت است گشایش جبهه دیگری علیه ایران است که در مواجهه با ایران و اعمال فشار هر چه بیشتر بر آن، رفته رفته مشروعیت جهانی کسب می‌نماید.
