۴۵ سال از اعدام لیلا قاسم و رفقایش گذشت

امروز ۴۵ سال از اعدام زن مبارز کرد لیلا قاسم می‌گذرد. وی در روز ۱۲ مه سال ۱۹۷۴ توسط رژیم بعث عراق اعدام شد

۴۵ سال پیش در روز ۲٨ آوریل۱۹۷۴ / ٨ اردیبهشت لیلا قاسم به همراه تعدادی از رفقایش در بغداد دستگیر شد. تنها با گذشت دو هفته از دستگیرشدنشان در روز ۱۲ مه ۱۹۷۴ /۲۲ اردیبهشت به همراه رفقایش در بغداد اعدام شد.

 

زن مبارز کرد لیلا قاسم سال ۱۹۵۲ در روستای بامیل از توابع خانقین در استان دیاله متولد شد. پدر وی کارگر شرکت نفت الوند بود. پس از بازنشستگی پدرش در سال ۱۹۷۱ به بغداد رفتند. در همان سال لیلا در رشته‌ی جامعه شناسی کالج ادبیات دانشگاه بغداد قبول شد.

 

ظلم و ستم رژیم بعث عراق در آن زمان که فقط چند سالی بود به قدرت رسیده بودند و  همچنین قتل عام هزاران تن توسط این رژیم سبب شب حس آزادیخواهی و میهن دوستی عمیقی در لیلا ایجاد شود.

 

اینگونه افکار آزادیخواهانه در وی تقویت می‌شود و در سال ۱۹۷۰ توسط برادر بزرگش با نام سلام قاسم با مبارزان آزادیخواه آن زمان کردستان ارتباط برقرار می‌کند.

 

لیلا در میان دانشجویان کرد آن زمان دانشگاه بغداد جایگاه و نقش موثری داشته است و به آگاه ساختن و سازمان دهی آنها پرداخته است. هرچند آن زمان گفته می‌شد که زنان نمی‌توانند مبارزات سیاسی و میهن دوستانه انجام دهند، اما روح لیلا برعکس گفته‌های جامعه بود. به همین دلیل او ضد نابرابری زن و مرد در جامعه بود، به ویژه چون در رشته‌ی جامعه شناسی درس می‌خواند، توانسته بود تا حدودی حقایق جامعه‌ی کردستان را درک کند.

 

پس از بر هم خوردن و بی‌نتیجه ماندن مذاکرات آن زمان جنبش آزادیخواهانه‌ی کردها با رژیم بعث عراق، در مارس ۱۹۷۴ حملات رژیم بعث به کردستان آغاز شد. در روز ۲۴ آوریل همان سال بمباران هر دو شهرک قلادزه و هلبجه انجام شد و رژیم دست به دستگیری دانشجویان و روشنفکران و جوانان آزادیخواه زد.

 

همراه این تغییرات، دستگاههای اطلاعاتی رژیم بعث، جوانانی را که در شهرها مانده بودند و به همراه مردم کردستان به ایران و ترکیه فرار نکرده بودند، تحت نظر گرفت. پس از مدت کوتاهی در روز ۲٨ آوریل سال ۱۹۷۴ /۸ اردیبهشت لیلا قاسم به همراه ۴ تن از هم دانشگیهایش با نامهای جواد هموندی، نریمان فواد مستی، حسن حمه رشید و آزاد سلیمان میران که هر کدام اهل یکی از شهرهای باشور کردستان بودند، توسط نیروهای امنیتی رژیم بعث در بغداد دستگیر شدند.

 

روزنامه‌ی الثوره که روزنامه‌ی دولت بعث بود و همچنین رادیو و تلویزیون داخلی عراق، لیلا قاسم و رفقایش را تروریست نامیدند، اما آنها کوچکترین سندی برای اثبات این ادعای خود نداشتند.

 

لیلا در پاسخ سوالات رئیس دستگاه اطلاعاتی رژیم بعث، با شجاعت گفته بود: "با کشتن من هزاران کرد از خواب بیدار می‌شوند. بسیار خشنود و سربلند می‌شوم اگر در راه آزادی کردستان جانم را فدا کنم."

 

سبیحه خواهر لیلا در مورد یکی از دیدارهایش با وی می‌گوید:"قبل از اعدامش من و مادرم دو بار به دیدنش رفتیم. بار اول لیلا از ما خواست لباسهای کردی تازه‌اش را برایش ببریم. از وی پرسیدم لباس کردی را برای چه کاری می‌خواهی؟ در پاسخ با لبخندی به من گفت، "من تا چند روز دیگر به عروس کردستان تبدیل خواهم شد... خاک کردستان از من استقبال خواهد کرد. می‌خواهم در اوج زیبایی به آغوش خاکم بازگردم".

 

رژیم فاشیست بعث برای ترساندن دانشجویان و جوانان پس از دستگیری لیلا و دوستانش در یک دادگاه ناعادلانه و چند دقیقه‌ای حکم اعدام آنها را صادر کرد. در حالی که هنوز دو هفته از دستگیری آنها نگذشته بود، در ساعت ۷ صبح روز ۱۲ مه ۱۹۷۴ /۲۲ اردیبهشت آن ۵ جوان اعدام شدند.

 

تا آن زمان هیچ زن فعال سیاسی کرد اعدام نشده بود. لیلا به سمبل زنان مبارز و انقلابی در عصر خود تبدیل شد. خبر اعدام لیلا قاسم علاوه بر آنکه در کردستان پخش شد، در جهان نیز نیز منتشر شد. تعدادی از نشریه‌های جهانی آن زمان خبر اعدام لیلا قاسم را به عنوان اعدام اولین زن در تاریخ سیاسی عراق منتشر کردند.

 

به دلیل مبارزات خستگی ناپذیر لیلا قاسم و شهید شدنش، وی به درون مایه‌ی چندین شعر و داستان و موضوع ادبی و هنری و اشعار شاعران بزرگی چون جگرخوین و هیمن تبدیل شد.