پناهندگانی که از لبنان به روژاوا میآیند
شیخموس احمد، رئیس مشترک دفتر امور پناهندگان اداره خودمدیریتی دموکراتیک شمال و شرق سوریه در مورد تصمیمات اخراج پناهجویان سوری توسط لبنان، ترکیه و سایر کشورهای منطقه صحبت کرد. وی همچنین اعلامیه اداره خودمدیریتی مبنی بر باز بودن درهای آن به روی این پناهجویان و وضعیت اسکان و وضعیت عمومی پناهندگانی را که تاکنون پشت سر گذاشتهاند، برای خبرگزاری فرات (ANF) ارزیابی کرد.
شیخموس احمد با اشاره به اینکه حملات نژادپرستانه علیه آوارگان سوری با توجه به سیاستهای ترکیه به ویژه در سالهای اخیر افزایش یافته است، گفت:
«مدتی است، حتی سالهاست، حملات نژادپرستانه زیادی علیه پناهجویان سوری که به کشورهای منطقه به ویژه ترکیه و لبنان مهاجرت میکنند، صورت میگیرد و به همین دلیل، اداره خودمدیریتی به عنوان یک وظیفه اخلاقی، اعلامیهای برای شهروندان خود صادر کرد که در آن سازمانهایی که از حقوق بشر بینالمللی و حقوق مهاجران دفاع میکنند را مورد خطاب قرار داد. بخشی از این بیانیه که در آوریل ۲۰۲۳ منتشر شد، پناهندگان سوری را که در معرض تهدید، تبعید، نژادپرستی و زندان در لبنان قرار داشتند، پوشش میدهد.
این اعلامیه منتشر شده توسط اداره خودمدیریتی بر این اصل منتشر شده است که در صورت حمایت بینالمللی از مهاجران توسط اداره خودمدیریتی استقبال میشود. اما از آن زمان تاکنون هیچ پاسخ مثبتی به این اعلامیه داده نشده است. به دلیل درگیریهای روزهای اخیر میان حزبالله و ارتش اسرائیل، پناهجویان زیادی که در جنوب لبنان حضور داشتند، برخی از این پناهندگان جان خود را از دست دادند و برخی از خانوادهها مجبور به مهاجرت شدند. نمایندگان ما در لبنان تلاش کردند تا اطمینان حاصل شود که این پناهندگان به مناطق اداره خودمدیریتی مهاجرت کردهاند. اداره خودمدیریتی قبلاً یک اتاق مدیریت بحران برای این وضعیت ایجاد و بیانیهای را برای مردم اعلام کرده بود.
دلیل این حملات نژادپرستانه علیه پناهندگان سوری به ویژه در ترکیه و لبنان چه بود؟ دولت ترکیه سیاست کثیفی را علیه پناهجویان سوری در داخل ترکیه و لبنان و عراق در پیش گرفته است. دولت ترکیه میخواهد کمکهای سازمان ملل و باز کردن دروازههای تجاری برای پناهجویان را تحت کنترل خود بگیرد. این دولت میخواهد این دروازهها را فقط بین خود و سوریه باز کند و اطمینان حاصل کند که کمکهای بشردوستانه از ترکیه عبور میکند. سالهاست که دولت ترکیه میلیاردها دلار کمک از اتحادیه اروپا برای پناهندگان سوری دریافت کرده است. همچنین از صدها جوان سوری به عنوان سرباز استفاده کرد. او از این جوانان در حملات تهاجم به لیبی، آذربایجان، باشور کوردستان و روژاوا استفاده کرد. علاوه بر این، عراق همچنین تصمیم به اخراج پناهجویان سوری گرفت. وقتی به طور کلی به این اقدامات نگاه کنیم، رویکردهای غیرانسانی هستند. این برخلاف قوانین حقوق بشر و پایمال شدن حقوق مهاجران است. سازمان ملل متحد، نهادهای وابسته به آن و سایر سازمانهای بینالمللی حقوق بشر باید موضعی روشن در برابر این موضوع اتخاذ کنند. با این حال، تا به امروز، نگرش و تصمیمات هیچ یک از این نهادها و دولتها در قبال مهاجران روشن نشده است.»
«اداره خودمدیریتی برای انتقال امن همه پناهندگان سوری تلاش میکند»
احمد با توجه به تلاشهای دولت ترکیه برای تغییر ساختار جمعیتی منطقه، ادامه داد:
«اداره خودمدیریتی پیوسته تحولات مربوط به وضعیت مهاجران را دنبال میکند. به ویژه مهاجران در ترکیه و لبنان را از نزدیک زیر نظر دارد. زیرا دولت ترکیه به زور بسیاری از پناهجویان سوری را به مناطقی که متعلق به آنها نیست فرستاده است. هدف دولت ترکیه در اینجا؛ ایجاد تغییرات جمعیتی در مناطقی که در شمال و شرق سوریه اشغال کرده است، میباشد. آنها به زور مردم محلی را به ویژه از مناطق عفرین، سرکانی و گریسپی بیرون کردند و افرادی را که از مناطق دیگر سوریه مانند دمشق، حما و حمص مهاجرت کرده بودند در اینجا اسکان دادند. این وضعیت خود نقض قوانین حقوق بشر است. زیرا طبق قوانین حقوق بشر باید شرایطی فراهم شود تا هر پناهندهای سالم و با حفظ حقوق خود به سرزمین خود بازگردد. پس از آن، اداره خودمدیریتی پروندهای هم از لحاظ دیپلماتیک و هم حقوقی تهیه و به نهادهایی مانند سازمان ملل متحد و عفو بینالملل ارسال کرد. علاوه بر این، دیدهبان حقوق بشر سوریه از این وضعیت آگاه است. پرونده آماده شده به کلیه نهادهای مربوطه مدافع حقوق بشر و حقوق مهاجرین ارسال و در اختیار عموم قرار گرفت.
هیئتی برای انتقال آوارگان سوری در لبنان به شمال و شرق سوریه تشکیل شده است. در تمامی کارها، گفتگوها و بحثهای این هیئت عنوان شد که درهای اداره خودمدیریتی به روی تمامی پناهجویان سوری که میخواهند به شمال و شرق سوریه بروند باز است. همه نهادهای ذیربط در تلاش هستند تا شرایط و فرصتهای لازم را برای انتقال این پناهندگان فراهم کنند. تاکنون تعداد معینی از پناهجویان وارد مناطق ما شدهاند. اما به نظر میرسد این تعداد در آینده افزایش خواهد یافت. آیا اداره خودمدیریتی قادر به پاسخگویی به این موارد خواهد بود؟ یا این فرصتها را دارد؟ این وضعیت به حمایت نهادها و سازمانهای حقوق بشری وابسته به سازمان ملل نیز بستگی دارد. زیرا فرصتهای موجود برای اداره خودمدیریتی محدود است. علاوه بر این، حملات دولت ترکیه علیه مناطق شمال و شرق سوریه متوقف نشده است. دولت ترکیه به زیرساختها، مخازن آب، ایستگاههای برق و فضاهای زندگی مردم ضربه زد. هواپیماهای ترکیه حتی به نقاطی نزدیک به کمپ پناهجویان در مناطق اداره خودمدیریتی حمله کردند. به همین دلیل، نهادهای بینالمللی نیز باید از اداره خودمدیریتی حمایت کنند. تنها از این طریق اداره خودمدیریتی میتواند فرصتی برای استقبال تعداد زیادی از پناهندگان ایجاد کند. اگر چنین حمایتی صورت نگیرد، اداره خودمدیریتی تنها میتواند از مردم شمال و شرق سوریه استقبال و حمایت کند. به همین دلیل انتظار ما این است که چنین کمکهایی انجام شود و به خصوص دروازه تل کوچر باز شود تا کمکها مستقیما به منطقه ما منتقل شود. زیرا بیشتر کمکهایی که از طریق دمشق وارد میشود مصادره میشود و تنها بخش بسیار کمی میتواند به این منطقه برسد.»
«دولت دمشق شرایط پولی را برای عبور پناهندگان وضع میکند»
شیخموس احمد در ادامه ارزیابیهای خود گفت:
«همه پناهجویان در لبنان، سوری هستند. بسیاری از افرادی که از جنگ و به ویژه اشغال دولت ترکیه فرار کرده بودند برای امرار معیشت در آنجا کار میکردند. بیشتر این پناهجویان افرادی بودند که از سوی نیروهای امنیتی وابسته به دمشق حکم بازداشت داشتند. اکنون بیشتر کسانی که وارد مناطق شمال و شرق سوریه شدهاند از این مناطق هستند. علاوه بر شمال و شرق سوریه، از دیگر مناطق سوریه نیز پناهندگانی هستند. همچنین افرادی که از مناطق تحت اشغال دولت ترکیه و تبهکارانش آمده نیز هستند.
همانطور که گفتم، اگر همه شهروندان سوریه بخواهند به مناطق ما نقل مکان کنند، درهای ما به روی آنها باز است. اما این امر مستلزم کمک دولتها و نهادهای بینالمللی است. کمیتهای وجود دارد که قبلاً توسط اداره خودمدیریتی در لبنان ایجاد شده بود. این کمیته مدتهاست که برای حل مشکلات پناهندگان سوری تلاش میکند. به ویژه، کمیته نوروزی رابطات کار خود را در بیروت تحت اداره خودمدیریتی انجام میدهد. این کمیته نیازهای پناهندگانی را که نمیتوانند اجاره خانه خود را پرداخت کنند، برآورده میکند. این کمیته با سازمانهای بشردوستانه در لبنان، موسسات وابسته به دولت لبنان و سایر سازمانهای کمکهای بشردوستانه همکاری میکند تا اطمینان حاصل شود که پناهندگانی که لبنان را ترک میکنند به مناطق خودمدیریتی منتقل میشوند. کمیته مدیریت بحران ایجاد شده در روژاوا و کمیته در لبنان در حال گفتگوی روزانه هستند.
دولت دمشق باید در عبور پناهجویان از لبنان کمک کند. این در واقع یک وظیفه انساندوستانه است. متأسفانه، در ابتدا، دولت دمشق برای هر پناهندهای که از آنجا میگذرد، مبلغ صد دلار را تعیین کرد. این امر کار را برای پناهندگانی که امکان بسیار محدود داشته و میخواستند عبور کنند، سخت میکرد. دولت دمشق اعلام کرده است که از هفته گذشته این عمل را متوقف کرده است. با این حال، مشخص نیست این وضعیت تا چه زمانی ادامه خواهد داشت یا اینکه آیا واقعاً متوقف شده است یا نه. دولت دمشق باید دروازههای عبور پناهجویان را باز کند. در واقع، در حالی که باید تمام نیازهای آوارگانی که میخواهند به منطقه ما بیایند، برآورده شود و حداقل شرایط انتقال ایجاد شود، برعکس، پناهندگان زیادی هستند که وارد سمت سوریه شدهاند یا در مرز گیر کردهاند.
این پناهندگان وسایل نقلیه لازم برای عبور به منطقه ما را ندارند. به همین دلیل، اداره خودمدیریتی تمام آمادگیها را در زمینه خود انجام داد. ما پناهندگانی را که امکانات ندارند به مناطقی که میخواهند منتقل میکنیم. اگر صاحب خانه یا زمین باشند، به هر حال به آنجا خواهند رفت. با این حال برای کسانی که این فرصتها را ندارند کمپهایی تدارک دیدهایم. ما سه کمپ برای پناهندگانی که جایی برای رفتن ندارند آماده کردیم. یکی از آنها، کمپ عدنانیه، در رقه واقع شده است. از آنجایی که مردم سرکانی و گریسپی سرزمینشان اشغال شدهاند، در کمپ نوروز مستقر خواهند شد. علاوه بر این، کمپ اَریشا نیز برای پناهندگان باز است. از این طریق میتوانیم از مردم خود حمایت کنیم و انتقال آنها به منطقه را تسهیل کنیم.
به همین دلیل، دولت دمشق نیز باید به این وظیفه عمل کند، زیرا آنها نیز مردمش هستند. تاکنون ۳۳۰۰ پناهجو وارد مناطق ما شدهاند. اکثریت آنها زن و کودک هستند. در میان آنها افراد مسن نیز وجود دارند. ۱۱ شهروند لبنانی نیز هستند. هفت جنازه را نیز به منطقه ما منتقل کردند. بیشتر پناهجویان از دروازه تبقا عبور میکنند، در حالی که برخی از کانتون منبج عبور میکنند. درهای ما روز و شب باز است تا مهاجران بتوانند از آنجا عبور کنند.»