استاد ادبیات کوردی صالح حَیدو با بیان اینکه اگر فردی می‌خواهد زندگی علمی داشته باشد باید به زبان خود بخواند، گفت: «انقلاب روژاوا به ما روحیه داد و اکنون با سربلندی به زبان خود می‌نویسیم.»
صالح حَیدو در سال ۱۹۵۶ در روستای حَسه اوسو از توابع شهرستان عاموده به دنیا آمد. دوران کودکی خود را در روستا می‌گذراند. او از کودکی علاقه داشت که زبانش را خوب بشناسد و درباره آن بنویسد. صالح حَیدو اولین شعر خود به نام «کِفَتات» را در سن ۱۲ سالگی سروده و از آن زمان به نوشتن ادامه می‌دهد. او کتاب‌ها و اشعاری در ادبیات کوردی دارد. او با آرزوی انتقال میراث خود به نسل‌های جدید، در حال حاضر در دانشگاه روژاوا به تدریس ادبیات کوردی می‌پردازد. همچنین با وجود اینکه او سن بالایی دارد، اما همچنان لباس‌های محلی و فرهنگ پدربزرگ و مادربزرگش را حفظ کرده و ۸۶ کتاب دارد.
صالح حَیدو درباره تجربه و علاقه خود به زبان با آژانس ما خبرگزاری فرات (ANF) صحبت کرد.
«خانواده من از نظر لهجه‌های زبان کوردی غنی بود»
صالح حَیدو در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه از کودکی عاشق زبان کوردی بوده است، گفت: «از دوران کودکی همیشه به زبان کوردی علاقه داشتم. در آن زمان زبان کوردی ممنوع بود. اما به یاد دارم که در آن زمان سه رادیو بود که به زبان کوردی هم پخش می‌کردند که رادیوهای ایروان، بغداد و تهران بودند. از آنجایی که زبانش کاملا به کوردی بود، من بیشتر به رادیو ایروان گوش می‌دادم. در خانواده من لهجه‌های مختلفی وجود داشت. مادرم اهل دشت خَرزا بود. پدرم اهل شنگال و ما از شهرستان عاموده بودیم. بنابراین در خانواده ما به گویش‌های مختلفی صحبت می‌شد. می‌توانم بگویم خانواده ما از نظر لهجه‌های کرمانجی بسیار غنی بودند.»
تاکید بر زبان مادری و هنر کوردی
صالح در ادامه سخنانش گفت که زمانیکه کتاب‌های کوردی را دیده از خود پرسیده که چرا به زبان خود نمی‌خوانند و مجبور می‌شوند زبان ملت دیگری را بخوانند و ادامه داد: «برای اولین بار کتاب‌هایی به زبان کوردی از احمد جزیری، فقیه طَیران، احمد خانی را یافتم و بعد کتاب‌های جگرخون و عثمان صبری را هم پیدا کردم. بطور مخفیانه توزیع می‌شدند. منتها وقتی می‌خواندیم تمام هوش خود را به کار می‌بردیم و با علاقه می‌خواندیم. در سال ۱۹۶۶ تحت تأثیر زبان، فرهنگ و هنر کوردی بودم. اولین بار در سال ۱۹۷۱ نوشتن به زبان کوردی را شروع کردم. تا سال ۱۹۷۶، ۶ کتاب نوشتم. در مورد موسیقی و آهنگ‌های کوردی هم تمرکز کردم.»
او بارها به دلیل فشار رژیم دستگیر شد
صالح حَیدو در ادامه سخنان خود با بیان اینکه با سرودن شعر و کتاب می‌توان درد و حقیقت جامعه خود را بیان کرد، اظهار داشت: «در آن زمان مجله کوردی به نام 'گلستان' در سال ۱۹۶۸ که از سوی سیدای جگرخون چاپ و منتشر می‌شد. مجلات 'گلاویژ' (Gelawêj)، 'استِر' (Stêr) و 'زانین' (Zanin) نیز وجود داشت. من مقالاتم را در این مجلات چاپ می‌کردم. تاکنون ۸۶ اثر من منتشر شده است. ۱۴ تا از آنها دیوان شعر هستند. به دلیل ممنوعیت زبان کوردی، اغلب توسط رژیم دستگیر و از خانه‌ام تبعید می‌شدم.»
«به یمن انقلاب روژاوا، رویاهای ما به حقیقت پیوست»
صالح حَیدو در پایان سخنان خود به فرصت‌هایی که با انقلاب روژاوا به وجود آمد، پرداخت و سخنان خود را با این جملات به پایان رساند: «با انقلاب روژاوا از فشارهای رژیم رهایی یافتیم. ما اکنون کتاب‌های خود را با سربلندی در انتشارات خود منتشر می‌کنیم. یعنی به یمن انقلاب روژاوا، رویاهای ما محقق شد و انقلاب روحیه ما را زنده کرد. با اینکه زبان‌های زیادی بلدم اما جز کوردی به هیچ زبان دیگری ننوشته‌ام. زبان اساس انسان و انسانیت است، ما باید حق زبان خود را ادا کنیم. هدف اصلی من این بود که روزی به زبان خودم درس بخوانم. من به هدفم رسیده‌ام و اکنون وظیفه‌ام این است که به این نسل‌های جدید نیز آموزش دهم.»
