قیام‌های توده‌ای موسوم به “بهار عربی” در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۷ از تونس آغاز شد و به چندین بخش از خاورمیانه مانند، الجزایر و لبنان و اردن و سودان و یکن و مصر و سوریه، رسید. در ۱۵ مارس ۲۰۱۱ در درعای سوریه آغاز شد، سپس به حمص و دمشق و سرتاسر سوریه را در بر گرفت و اعتراضات توده‌ای به درگیری نظامی انجامید. خلق کورد نه در کنار اسد و نه در کنار نیروهای شبهه نظامی تحت‌الامر بین‌المللی قرار نگرفت، بلکه جناح کورد را به رهبری پ.ی.د انتخاب کرد، یعنی همان راه سوم، همچنین تلاش کرد تا این پروسه را به “بهار خلق‌ها” تغییر دهد.

خلق‌های روژآوا به رهبری خلق کورد، اداره‌ی خودمدیریتی خود را تاسیس کردند ‌و در شکل کانتون و مجالس خود را سازمان دادند. به این ترتیب روژآوا شکل گرفت، ابتدا در قالب سازماندهی‌های کوچک خود را سازماندهی کرد و بعدها به دلیل پیروزی‌های پی در پی در تمامی عرصه‌ها به پارادایم حکومت دمکراتیک در خاورمیانه و جهان تبدیل شد.

روژآوا در کجا قرار می‌گیرد؟

منطقه‌ی روژآوای کوردستان که کوچکترین بخش از چهار بخش کوردستان است، روژآوای کوردستان نامیده می‌شود، همچنین به کوردستان سوریه نیز معروف است. با مساحتی در حدود ۷۰۰ کیلومتر در پایین باکور کوردستان بین شهرهای دیرک و عفرین قرار می‌گیرد، که بیشتر ساکنان آن کورد هستند، و به جز کوردها، ارمنی و سریانی و آشوری و عرب و ترکمن و ایزدی و دورزی آن‌ها نیز در روژآوا سکونت دارند. منطقه‌ی روژآوا که ساکنان آن حدود ۵ میلیون نفر است، به دلیل داشتن زمین‌های کشاورزی مناسب، مسیر مهاجرت فصلی کوردهای دیگر بخش‌های کوردستان بوده است. این منطقه، پس از اقدامات شوونیستی رژیم بعث تا سال ۲۰۱۱، از ماه جولای ۲۰۱۲  از طریق انقلاب روژآوا دارای خودمدیریتی است.

آغاز سیستم کانتون‌ها

۱۱ سال پیش، یعنی با آغاز انقلاب روژآوا به رهبری کورد در ۱۹ جولای ۲۰۱۲، خلق‌های منطقه خود را در کنار اداره‌ی خودمدیریتی، در میان کانتون‌ها نیز سازماندهی کردند. در ۲۱ دسامبر ۲۰۱۴ در جزیره، در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۴ در کوبانی و در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۴ در عفرین، اداره‌ی خودمدیریتی اعلام شد. کار بازسازی و آباد کردن در هر سه کانتون در سریع‌ترین زمان آغاز شد. کانتون جزیره بزرگترین کانتون است که از سه شهر مرکزی تشکیل شده است که شامل: دیرک، قامیشلو و حسکه، همراه با ۱۲ شهرک که آن‌ها نیز شامل: گرکی لاگی، رمیلان، تل کوچر، چیلاغا، ترپه‌سپی، عامودا، تل براک، درباسیه، تل تمر، تل حمیس، هول و شدادی است.

قامشلو پایتخت انقلاب است

قامشلو در جامعه‌ی‌ روژآوا به قامشلو رنگین، پایتخت انقلاب معروف است. گفته می‌شود این شهر نام خود را از نیزارهای (در زبان کوردی به نی‌های اطراف رود قامیش گفته می‌شود) اطراف رودخانه چق‌چق گرفته است که از مرکز شهر می‌گذرد. تا سال ۱۹۲۶ با شهرک نسبین واقع در مردین متحد بود، خویشاوندی ساکنان قامیشلو و نسبین با همدیگر این موضوع را ثابت می‌کند. محله‌های اصلی شهر شامل عنتریه و هلالیه و غربی و کورنیش و قنات سویس هستند. کوردها اکثریت جمعیت قامیشلو را تشکیل می‌دهند و همچنین اعراب، سریانی، آشوری و ارمنی‌ها نیز از ساکنین آن هستند. این شهر حدود یک میلیون نفر جمعیت دارد، که برای امرار معاش به کشاورزی و دامداری متکی هستند. این شهر همچنین مرکز اصلی تجاری منطقه است، بنابراین از دانشگاه روژآوا به عنوان پایتخت آموزش نام برده می‌شود.

درون شهر، نیروهای امنیت داخلی شمال و شرق سوریه، سازمان‌های امنیتی سریانی از این شهر محافظت می‌کنند. همچنین در این شهر فرودگاه و ساختمان‌های دولتی و پایگاه نظامی دولت دمشق وجود دارد، با وجود درگیری‌های گاه و بیگاه نیروها به دلیل تنش، اما به دلیل رویکرد حساس نیروهای انقلابی، منطقه آرام و با ثبات است.

دیرکا حمکو: شهری که سه بخش کوردستان به هم می‌پیوندند

دیرک یا دیرکا حمکو، در ۹۰ کیلومتری شرق قامشلو، در مثلث باکور و باشور و روژآوای کوردستان قرار دارد، گفته می‌شود نام خود را از کلمه کوردی “دێر” یا کنیسه گرفته است. زمانی که دیرک تحت اشغال فرانسوی‌ها بود، آن را “شهر دجله” می‌نامیدند، زیرا رودخانه دجله در کنار آن جریان دارد. همچنین این شهر به دلیل مهاجرت فصلی بین باکور و روژآوای کوردستان به “شهر بَدو” نیز معروف است. در این شهر، کوردها اکثریت آن را تشکیل می‌دهند، همچنین سریانی و ارمنی و  آشوری و کلدانی و عرب در آن زندگی می‌کنند. اقتصاد این منطقه به شدت به محصولاتی مانند گندم، برنج، سیر، پنبه و گردو و همچنین دامداری متکی است. همچنین چند چاه نفت، چند پل و غار و سکونت‌گاه باستانی در آن وجود، بر روی رودخانه‌ی دجله مانند غار “زنبیل فروش” و گنبد حَموکر و پل رمانی و پل بافِ نیز از آثار آن است.

گَرکی لَگی _رَمیلان

این دو شهرک گَرکی لَگی _رَمیلان در ۲۰ کیلومتری دیرک قرار دارند، گفته می‌شود، که بین سال‌های ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۸ ساخته شده‌اند، در آن ابتدا حدود ۱۵ خانواده زندگی کردند. کورد و عرب و ایزدی و سریانی و ارمنی در هر دوی این منطقه زندگی می‌کنند، به دلیل این‌که منطقه، یک منطقه‌ی نفتی است، کارگران نفت از مناطق دیگر برای اسکان به آن‌جا می‌آیند، گفته می‌شود رَمیلان، از ابتدا برای کارگران نفت ساخته شده است. چندین بقایای تاریخی و فسیلی در آن‌جا پیدا شده است. گفته می‌شود که گرگی لگی، نام خود را از " لک‌لک‌های روی تپه" گرفته است، به معنای لک‌لک‌های که بر فراز تپه‌های شهر پرواز می‌کنند. این شهرک یا سکونت‌گاه در نزدیکی میدان نفتی رَمیلان قرار دارد و کشاورزی منبع اصلی امرار معاش در هر دو منطقه است و به خاک سرسبزشان‌ شهرت دارند.

چلاغا

چلاغا در ۵۰ کیلومتری قامیشلو قرار دارد، بین رمیلان و ترپه‌سپی، از شمال تا مرزهای باکور کوردستان امتداد دارد، این منطقه در دهه ۱۹۲۰ به عنوان کمپ مورد استفاده قرار گرفت، مکان تغییرات دایمی است، از همان زمان به مرکز اجرای پروژه‌های شوینیستی اشغال‌گری عثمانی و سپس رژیم بعث بوده است. به دلیل مسدود کردن آب از رودخانه گری دیر توسط دولت ترکیه در سال ۱۹۷۸، سطح کشاورزی به طور قابل توجهی کاهش یافت. اکثریت جمعیت این شهر را کورد و عرب تشکیل می‌دهند.

ترپه‌سپی

ترپه‌سپی در شرق قامیشلو و غرب چلاغا تا مرز بخش نسبین واقع در مردین در باکور کوردستان امتداد دارد. تپه‌ی لیلان که گفته می‌شود قدیمی‌ترین سکونت‌گاه تاریخی است که قدمت آن به ۴هزار سال قبل از میلاد می‌رسد، در ۹ کیلومتری جنوب ترپه‌سپی قرار دارد. گفته می‌شود نام آن از دو کلمه‌ی کوردی “Trib” به معنای قبر و “Spî” که به معنای سفید است، تشکیل شده است. حدود ۲۰ هزار نفر در این شهر زندگی می‌کنند، که نام خود را از ظاهر قبرهای سفید جامعه‌ی ایزدی گرفته است، ساکنان آن را کورد ایزدی و کورد سنی و عرب و سریان تشکیل می‌دهند.

پس از اشغال‌گری‌های عثمانی‌ها، نام آن را به “سَنجَق” تغییر دادند و از آن به عنوان یک منطقه‌ی نظامی استفاده کردند، سپس در سال ۱۹۷۰ توسط حکومت بعث اسم آن به “قحطانیه” تغییر دادند؛ با انقلاب روژآوا، به طور رسمی توسط ساکنان و خلق بومی آن ترپه‌سپی نام گرفت.

این شهر به عنوان یک مرکز تجاری و اقتصادی در اثر سیل ۲۸ ژوئن ۱۹۶۲ به شدت آسیب دید و ۳۰ نفر جان‌باختند. در ترپه‌سپی دو سد وجود دارد، سد مزگَفت و سد معشوق، که محل مناسبی برای کشاورزی و دامپروری است و همچنین مرکز جذاب زندگی روستایی است و حدود ۱۱۵ روستا به این شهر متعلق هستند.