«اخلاق دچار فروپاشی شده است»
هاتیجه کاوران عضو کنفرانس اسلام دموکراتیک، بیان داشت روند غیرانسانی‌سازی در عرصه آموزش‌های دینی در ترکیه وجود دارد که ارزش‌های اخلاقی جامعه را از بین می‌برد و باعث فروپاشی اخلاقی شده است.
آموزش و اخلاق
در ترکیه در دوره حاکمیت حزب عدالت و توسعه، افزایش و تعدد موسسات تعلیمات دینی تحت عنوان جماعت، منجر به خروج از آموزه‌های معنوی و اخلاقی اسلام شد. خصوصاً در ۲۰ سال اخیر همواره چگونگی آموزش و پرورش در این مؤسسات موضوع بحث بوده است؛ در این موسسات به جای ارزش‌های اخلاقی و اصیل اسلامی، تفکر متعصب دینی و سیاسی در بین جوانان رواج داده شده است. دین از کارکرد اصلی و معنوی خود خارج شده و با تغییر ایدئولوژی سیاسی، روند انحراف دین آغاز شده است. هاتیجه کاوران عضو کنفرانس اسلام دموکراتیک در گفتگو با خبرگزاری فرات (ANF) اظهار داشت در دوران حکومت حزب عدالت و توسعه ارزش‌های دینی از ماهیت خود منحرف شد و این روند به یک پوچی بزرگ در مفاهیم دینی منجر شد.
انحراف مکانیزمی است که از منافع سلطه‌گران محافظت می‌کند
کاوران با بیان اینکه در ترکیه فقدان آموزش درست دینی آسیب زیادی به جامعه وارد کرده است، از حذف ارزش‌های اخلاقی جامعه و فروپاشی اخلاقی خبر داد و گفت: «نهادهای دینی حافظ ارزش‌های اخلاقی هستند و اخلاق در حفظ یکپارچگی جامعه نقش مهمی دارد. اما حزب عدالت و توسعه این نهاد را به ابزاری سیاسی و ایدئولوژیک تبدیل کرد. به این ترتیب دین از وضعیتی که جامعه را به هم نزدیک می‌کند منحرف شده و به مکانیزمی تبدیل شده که صرفا حافظ منافع حکومت است.»
کاوران با بیان اینکه حزب عدالت و توسعه سعی در بازتعریف ارزش‌های اخلاقی و دینی با دستکاری نظام آموزشی بر اساس علایق خود کرد، ادامه داد: «این روند باعث شد تا نسل جوان از تفکر انتقادی دور شود، فرهنگ بیعت گسترش یابد و جامعه از یکدیگر دور شود. استفاده از دین در سیاست، اعتماد جامعه به ارزش‌های دینی را از بین برده است. دین اکنون از جایگاه وحدت‌گر خارج شده و به عنصر تفرقه و نفرت تبدیل شده است. این رویکرد حزب عدالت و توسعه، راهبردی را که به آرامش اجتماعی و گسترش ارزش‌های اخلاقی و معنوی توسط دین بود، از بین برد. این راهبرد باعث شد تا نظام آموزش دینی از ماهیت خود منحرف شود و تنها در چارچوب ایدئولوژیک نسل‌ها را پرورش دهد.»
کاوران با بیان اینکه حکومت عدالت و توسعه تحت عنوان تعلیم و تربیت دینی از طریق جماعات و گروه‌ها، نظام آموزشی را نابود کرد ادامه داد: «پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه با توجه به برنامه سیاسی خود، جماعات را گسترش داد و آموزش دینی را حول محور خود قرار داد. حزب عدالت و توسعه با این روش موسسات آموزشی را از معنا خالی کرد و نظام آموزشی علمی و انتقادی را تحت عنوان تربیت دینی حذف کرد.»
هویت نژادپرستی و حفاظت از دولت
کاوران با اشاره به اینکه دولت با بیان «ایجاد نسل‌های ملی‌گرای محافظه‌کار» هویت دولت‌محور و ایدئولوژیک ایجاد کرد، ادامه داد: «هدف از این سخنان تربیت دینی نیست. هدف همه مسئولان این است که افرادی را که ارزش‌های اخلاقی خود را از دست داده‌اند برای حفظ پول و مقام خود به کار بگیرند. در این زمینه با نام مذهبی‌ها، سعی در پذیرش این مفاهیم پوسیده در جامعه دارند. دین واقعی برای اکثریت جامعه معنای قوی و متحد‌کننده‌ای دارد.»
علما در مدارس آموزش می‌دیدند
کاوران ساده‌ترین راه برای کنترل جامعه را گسترش جهل و نادانی عنوان کرد و افزود: «در مطالعه تاریخ اسلام از روز اول به تربیت اهمیت داده و آیاتی از جمله «بخوان، به نام پروردگارت بخوان» بر اهمیت آموزش و یادگیری در اسلام تاکید کرد. در این آیه دو پیام است که مردم می‌توانند سرلوحه قرار دهند: فهمیدن حقیقت از طریق آموزش و درک خلقت. همچنین حضرت محمد می‌گوید من مبعوث شدم تا اخلاق نیکو را کامل کنم. این نیز نشان می‌دهد که تربیت و اخلاق در اسلام چقدر مهم است. در حالی که در اوایل اسلام تعلیم و تربیت در مساجد و خانه‌ها انجام می‌شد، بعدها مدارس این وظیفه را بر عهده گرفتند. بعدها مقاماتی که مدارس دینی را در راستای منافع خود نمی‌دیدند، علما را تحت فشار و ظلم قرار دادند، آنها را تبعید یا اعدام کردند. اما با وجود این فشارها، علمای بزرگی در سطح جهان در همین مدارس دینی تربیت شده‌اند. در این مدارس نه تنها تعلیمات دینی بلکه آموزش‌های هنری، ادبی، موسیقی و علوم اثباتی نیز داده می‌شد. علی کوشچو، ابن سینا، ملای جزیری، فقیه تیران، احمد خانی و صدها تن دیگر از نام‌های مهمی هستند که در این مدارس تحصیل کردند.»
افرادی که خود را مذهبی می‌دانند
کاوران گفت: «اکنون تنها هدف، ساختن جامعه‌ای است که در خدمت دولت باشد و تحت کنترل آنها باشد. این وضعیت به ۲۰ سال اخیر محدود نمی‌شود. در تاریخ جمهوری چند نفر در حوزه دین کار کرده‌اند یا از گروه‌های الهیات فارغ التحصیل شده‌اند و منافع آنها به جامعه رسیده است؟ متاسفانه نمونه‌ای وجود ندارد. افرادی ظاهر شده‌اند که از اخلاق و دین اطلاعی ندارند اما خود را متدین می‌دانند. این وضعیت به واکنش اجتماعی الحاد و بحران ایمان منجر شده است. به نام دین به چیزی دست یافتند که مخالفان دین نتوانستند به آن برسند. در دست دولت نادرست، دین می‌تواند مانند یک شستشوگر ذهنی باشد. سازمان‌هایی مانند داعش، بوکوحرام و طالبان بارزترین نمونه‌های آن هستند. پس حقیقت دین را جز با آموزش درست نمی‌توان آموخت.»
آنها از چهار طرف به کوردستان حمله می‌کنند
کاوران با بیان اینکه مقاماتی که نماینده دولت ترکیه هستند، به ویژه در چهار گوشه کوردستان، با انواع گروه‌ها و فرقه‌ها همکاری می‌کنند تا حساسیت‌های مذهبی کوردها را تحت کنترل داشته باشند و آنها را مدیریت کنند و گفت: «جوانانی که در داخل جماعات و مدارس دولتی تحصیل کرده‌اند، به سازمان‌های رادیکالی مانند داعش می‌پیوندند. در واقع بخش قابل توجهی از تبهکاران داعشی از اقلیم کوردستان بودند که نشان می‌دهد دلیل اصلی پیوستن به این سازمان تروریستی، روند غیرانسانی‌سازی است که تحت عنوان آموزش دینی انجام می‌شود. دولت در تلاش است تا آنها را از طریق مؤسسات آموزشی دینی تحت کنترل خود نگه دارد.»
