زندانیان سیاسی کورد در زندانهای شمال کوردستان و ترکیه در اعتراض به نقض حقوق زندانیان دست به اعتصاب غذای بدون بازگشت و نامحدود زدهاند و این اعتصابها همچنان ادامه دارند. علیرغم گزراشهای پزشکی قانونی مبنی بر عدم سلامت برخی از زندانیان بیمار و ناتوانی از حضور در زندان، این زندانیان همچنان آزاد نشدهاند و خبر مرگ این زندانیان هر روز به گوش میرسد. در زندانها یک هزار و ۶۰۵ زندانی بیمار و ۶۰۴ زندانی با وضعیت وخیم در زندان هستند و وضعیت سلامتی آنها روز بروز رو به وخامت میرود. با این وجود این زندانیان از زندان آزاد نمیشوند. محمد علی چلبی هفتاد ساله که ۲۸ سال است با بیماری سرطان خود در زندان دست و پنجه نرم میکند، به دلیل وضعیت وخیم خود در ۲۵ اگوست از زندان آزاد شد. وی در زندان با خونریزی داخلی روبرو شده و به بخش سی.سی یو منتقل شد و سرانجام در چهارم سپتامبر جان خود را از دست داد. طبق اطلاعات سازمان حقوق بشر، تنها در سه ماه نخست سال ۲۰۲۱، ۱۳ زندانی بیمار در زندانها جان خود را از دست دادهاند. عدم توجه و مراقبت از زندانیان به دلیل مرگ زندانیان تبدیل شده است.
حاکمیت آ.ک.پ علیرغم تلاشهای حقوق بشری برای آزادی و مداوای زندانیان سیاسی به هیچ یک از وعدههای خود عمل نکرده است. برغم آنکه شرط نخست مذاکرات سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۵ بین هیات دولت و رهبر خلق کورد، در مورد زندانیان بیمار بود، این زندانیان آزاد نشده و برخلاف وعدههای آ.ک.پ، وضعیت آنها حادتر شد. علیرغم آنکه نیروهای مدافع خلق نظامیان و پلیسهای دستگیر شده را آزاد کرده و فرایند بعد از عقبنشینی آغاز شد، حاکمیت آ.ک.پ هیچگاه وعدههای خود را مبنی بر آزادی زندانیان بیمار عملی نکرد.
زندانیان بیمار مدت دو سال است که در اعتراض به عدم دیدار با اوجالان و اعمال ممنوعیتهای شدید در کانون توجه رسانهها قرار گرفتهاند. در دیدارهای هیات امرالی در ۳ آوریل سال ۲۰۱۳، اوجالان خواستار آزادی زندانیان بیماری شد که در آستانه مرگ قرار دارند و خواسته بود که در این باره با وزیر دادگستری گفتگو شود. رهبر آپو در آن دیدار گفته بود که نامههایی برای من ارسال میشود، در زندانهای شاکران و تکیر داغ مسئولانی هستند که میخواهند این فرایند را نابود کنند. در چارچوب قانونی موجود باید در رابطه با زندانیان بیمار، وزیر دادگستری سریعا عمل کند.
لزوم آزادی زندانیان بیمار
اوجالان در دیدار مورخ ۲۴ ژوئن ۲۰۱۳ به منظور ورود به دومین مرحله مذاکرات، درخواستی را متشکل از ۸ سر تیتر به هیات اعزامی از سوی دولت ارائه کرده و به منظور عملی شدن این تفاهمنامه اظهار داشت: لازم است که زندانیان بیمار سریعا آزاد شوند. همانگونه که زندانیان را آزاد کردیم، لازم است وزیر نیز به شیوهای مثبت با این مسئله برخورد کند.
رهبر آپو در دیدار خود در ۲۱ ژوئیهی ۲۰۱۳ بر اهمیت آزادی زندانیان سیاسی تاکید کرده و اظهار میدارد که به وزیر یادآوری کنید که [در این باره] قانون وجود دارد. چرا اجازه نمیدهید که آخرین نفسهایشان را در خارج از زندان بکشند؟ و در ادامه افزوده بود که منتظر پیگیری این موضوع خواهند بود.
اشتباه میکنند
رهبر آپو در دیدار خود در مورخ ۱۷ اگوست ۲۰۱۳ به هیات دیدار کننده اعلام کرده بود که در رابطه با زندانیان بیمار هیچگونه پیشرفتی صورت نگرفته است و در این باره اظهار داشته بود: چکار میکنند؟ من درک نمیکنم. جنازههای همه را از زندان خارج میکنند. بسیار اشتباه میکنند.
رهبر آپو بعد از این مرحله، در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۳ بعد از عقبنشینی که به فرمان وی صورت گرفت، در رابطه با وضعیت زندانیان بیمار اظهار داشت: میگویند افراد بیمار از هوالان ارزشمند هستند. بعد از آنکه این مسئله را از نزدیک مشاهده کردم، عقبنشینی را معنادار و مهم ارزیابی نکردم. برخوردهایی از نوع استثمار و سوء استفاده را که حتی در خواب هم اگر مشاهده میکردم نمیتوانستم باور کنم. آ.ک.پ دچار اشتباه شده و فرصت ممکن را ارزیابی نکرده و بدینگونه به آن پاسخ داد.
هشدار نسبت به اقدامات تحریک کننده
در دیدار مورخ ۹ نوامبر ۲۰۱۳، رهبر خلق کورد اظهار داشت: عدم آزادی زندانیان بیمار و نمایندگان مجلس- نمایندگان حزب دمکراتیک خلقها- یک اقدام کاملا تحریک کننده است. به وزیر دادگستری میگویند که ما در زمان روزه مرگ هم در این باره حرف زده بودیم. این یک اقدام تحریک کننده است، یا کسانی که آنها را آزاد نمیکنند، علیه ما و شما دست به اقدامات تحریک کننده میزنند. لازم است که در این باره گام برداشته شود. باید وعدههای داده شده را عملی کنند.
اوجالان در این دیدار خاطرنشان میکند که همزمان علیه زندانیان بیمار هم اقدامات تحریک کننده در جریان بوده و در این باره اظهار داشت: زمانیکه در این رابطه با آ.ک.پ سخن گفته میشود، بسیار کم در این باره تاکید میشود، شما نمیتوانید به نحوی خوب در مورد اقدامات تحریک کننده و خطرات آن سخن بگویید. من سخن میگویم. من حرف میزنم. به آنها بگویید، کسانی با نام مدیریت پلیس میخواهند آنها را به سوی مرگ سوق دهند و کسانی که میخواهند دست به اقدامات تحریک کننده بزنند، یکی هستند. کودتای ۷ فوریه را هر کسی که انجام داده باشد همانها هستند که علیه کودکان، زنان و بیماران در زندانها دست به اقدامات تحریک برانگیز میزنند. مگر شما آنها را نمیبینید؟ از زمان ترور اوزال تا کنون تحریک کنندگان هستند که ایفای نقش میکنند.
برای یک نظامی هزار زندانی فلسطینی آزاد شدند
رهبر آپو در دیدار ۷ فوریه ۲۰۱۴ هم اعلام نمود که در سال گذشته هیچ یک از وعدههای داده شده عملی نشدهاند و در ادامه افزود: باید در درجه نخست زندانیان بیمار آزاد میشدند. آنها به وعدههای خود پایبند نیستند. زمانی که من دست از اعتصاب غذا برداشتم، لازم بود که به وعدههای خود عمل میکردند. ما سربازان اسیری را که در دست داشتیم آزاد کردیم، اما آنها حتی زندانیان بیمار را هم آزاد نکردند. اسرائیل برای یک سرباز خود هزار زندانی فلسطینی را آزاد کرد. آنها [ترکیه] بیماران و دیگر زندانیان را هم مانند اسرا نگاه میدارند. این اقدام عین بیاخلاقی است.
چگونه میتوانم اعتماد داشته باشم؟
رهبر آپو در دیداری که در مورخ ۱۵ اگوست با هیات اعزامی به امرالی به عمل آورد اظهار داشت که با عدم آزادی زندانیان بیمار، گونهای از بیاعتمادی شکل گرفته است و در این باره افزوده بود: آنها هنوز هم زندانیان بیمار را آزاد نکردهاند. شرایط آزادی را برای زندانیان مبتلا به سرطان، برای آنکه بتوانند در آخرین لحظات در آزادی بسر ببرند را مهیا نکردهاند. اگر اینگونه برخورد کنند من چگونه میتوانم به آنها اعتماد داشته باشم؟
رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان در دیدار ۴ فوریه ۲۰۱۵ نیز اعلام کرده بود که: من در رابطه با این مسئله بیش از هر چیزی ناراحت میشوم. زمانی که فرایند [آشتی] آغاز شد، هاکان بیگ- هاکان فیدان مسئول میت- خواهشی کرد. گفت که آزادی نظامیان و پلیسها در دست شماست، برای آنکه این فرایند بهتر به پیش برود [آنها را آزاد کنید]، من در این باره هیچگاه وارد جزئیات نشدم و من هم گفتم که درست است و درخواست آزادی آنها را کردم. اسرائیل برای آزادی یک سرباز اسیر خود هزار فلسطینی را آزاد کرد. در این دیدار مشاور امنيتی جامعه (در قوهی قضائیه) (KGM) اعلام نمود که آزادی نظامیان و نیروهای پلیس تاثیر مثبتی را بر فرایند آشتی داشته و در رابطه با رهبر آپو هم اظهار داشت که: موضع وی در این باره بسیار خوب و گامی موثر بوده است.
ممانعت داوود اوغلو
اعضای هیات امرالی نیز در رابطه با این موضوع و دیدار با نخست وزیر وقت، داوود اوغلو اعلام کردند: نخستوزیر اعلام کرده است که در رابطه با موضوع زندانیان بیمار به بهانه رویدادهای ۶-۸ اکتبر، او به اعمال ممنوعیت و محدودیت دست زده است و اعلام کردند که وی به وزیر دادگستری اعلام کرده است تا زماینکه امنیت اجتماعی تحقق پیدا نکند، دست به چنین اقدامی نزنند.
KGM؛ این مسئله حل شده است
KGM در رابطه با موضوعات مورد بحث اعلام کرد که موضوع زندانیان بیمار و کمیسیون نظارت و پیگیری هر دو حل شدهاند. مشکلی نیست. اما با این اوصاف نیز هیچ گامی در راستای مشکل زندانیان بیمار برداشته نشد.
بعد از آن هیات خاطرنشان ساخت که زندانی بیماری با نام عبدالمجید آرسلان که به سرطان کبد مبتلا شده بود، دو روز بعد از آزادی از زندان در ۸ ژانوبه ۲۰۱۵ در زمانی که مشغول مداوا بود، جان خود را از دست داده است. رهبر آپو در این باره خاطرنشان ساخته بود که لطفی تاش از اعضای هیات صلح که بر اساس درخواست وی در سال ۲۰۰۹ از قندیل به ترکیه بازگشته بود، در سال ۲۰۱۰ دستگیر شده و در نتیجه حمله قلبی، در زندان جان خود را از دست داد. رهبر آپو در این باره گفت: به منظور گشودن مسیری برای راه حل، بر اساس درخواست من بازگشت. دستگیر شد و در زندان درگذشت.
من به صورت اخلاقی به مسئله برخورد میکنم
رهبر آپو در دیدار مورخ ۱۴ مارس ۲۰۱۵ در رابطه با موضوع زندانیان بیمار این بحث و گفتگو بین وی و مشاور امنيتی افکار عمومی رد و بدل شده بود:
عبدالله اوجالان: من اخیرا گروه صلح را دعوت کردم. لطفی تاش بر اساس درخواست من بازگشت. در زندان جان خود را از دست داد. برخی دیگر از هوالان زندانی نیز در چنین وضعیتی هستند. کسانی که دست به ایجاد ممنوعیت میزنند، وابسته به جماعت [گولن] هستند. بازیهای جماعت در این باره آشکار است. من وضعیت مخاطب بودن را در نظر داشته و برای آنکه اسرایی که در دست ما هستند آزاد شود، دستوراتی را صادر کرده بودم. من در این باره به صورت اخلاقی با مسئله برخورد میکنم. اما آنها هنوز هوالان بیمار را آزاد نکردهاند.
KGM: برای اطلاع رسانی موضوعی را بگویم.
عبدالله اوجالان: مهم نیست، اجازه بدهید سخنانم را به پایان برسانم.
KGM: برای آنکه این مسائل به پایان برسند به وزیر دادگستری اطلاعاتی داده شده است. گفتهاند که تا کنون ۱۷ نفر پ.ک.کای را آزاد کرده است.
عبدالله اوجالان: من نمیگویم پ.ک.ک ای. وضعیت افراد بیمار مسلهای انسانی است. سزر (احمد نجدت سزر) حتی این مسئله را که قبول هم نداشت، در زمان ریاست جمهوری خود، ۶۰ نفر را آزاد کرد. عبدالله گل عدهای از زندانیان را آزاد کرد. اما در این دوره هیچ زندانی ازاد نشد. این اقدام علیه من، حرکتی انتقامجویانه است.
منبع: MA