اوکراین-سوریه: میزانسن پوتین و اردوغان

ائتلاف و همکاری بین ترکیه و روسیه روز بروز ضعیف‌تر می‌شود. حکومت اردوغان که به اوکراین سلاح می‌فروشد، در روسیه با انتقادات و حملات بسیاری مواجه شده است.

مدتی پیش ترکیه پیمانی را با اوکراین در خصوص فروش هواپیماهای بدون سرنشین SIHA امضا کرد. فروش این هواپیماها به اوکراین باعث ایجاد واکنش‌های فراوانی علیه ترکیه شده است. تا جایی که اقدامات نظامی حکومت پوتین در سوریه، سطح ارتباطات بین روسیه و ترکیه را به نمایش می‌گذارد.

هدف قرار دادن هواپیمای سوخو-۲۴ ارتش روسیه در ۲۴  نوامبر ۲۰۱۵، در روابط پوتین و اردوغان نقطه عطفی را با برتری کرملین آغاز کرد. در واقع هر دو کشور در عین حال که دشمنی عمیقی با هم داشتند در ظاهر از در دوستی درآمدند. مسئله‌ای که آنها را ناگزیر به این دوستی ظاهری می‌کند، منافع مشترک این دو هستند. دولت پوتین پروژه‌های  مرکز انرژی هسته‌ای آککویو و ترک آکیم را در نظر می‌گیرد و  بر اساس آن با ترکیه ارتباط برقرار می‌کند. دولت اردوغان هم در اندیشه تداوم قدرت خود بوده و بر اساس آن عمل می‌کند. اما در نهایت ابتکار عمل در تداوم این روابط در دست کرملین است. زمانی که لازم باشد، می‌تواند بر دولت اردوغان اعمال فشار کند. دم دستی‌ترین نمونه در این رابطه قتل ۳۳ نفر از نظامیان ترک در فوریه ۲۰۲۰ در ادلب بود. همه به یاد دارند که حتی بعد از این اقدام زمانیکه اردوغان به کرملین رفت، با نقض رویه‌های دیپلماتیک از سوی کرملین هم مواجه شد.

آموزش نظامیان اوکراین از سوی ترکیه

در روزهای اخیر نشانه‌های ارتباطات غیر جدی بین دو کشور مشاهده می‌شوند. هواپیماهای بدون سرنشین SIHA که به اوکراین فروخته می‌شوند، باعث خشم فراوان روسیه شده‌اند. طبق اخبار منتشر شده در روزنامه نازاویسما‌ی روسی، یکی ار درون‌های خریداری شده از ترکیه، در دونباس مورد استفاده قرار گرفته است. اوکراین پیش از این ۶ درون SIHA را از ترکیه خریداری کرده بود. همچنین این روزنامه اعلام کرده است که هر دو کشور در سپتامبر جاری در رابطه با فروش ۴۸ درون دیگر به توافق رسیده‌اند. در همین خبر اشاره شده است که ترکیه نه فقط هواپیماهای بدون سرنشین را به اوکراین فروخته است، بلکه همزمان نظامیان اوکراینی را هم اموزش می‌دهد. از طرف دیگر اعلام شده است که در آینده نزدیک در  منطقه دونباس برخوردهای شدیدی روی داده و بازی موش-گربه بین روسیه و ترکیه وارد مرحله دیگری می‌شود.

تعویض رنگ مانند آفتاب پرست

دولتهای روسیه و ترکیه که در اوکراین با هم دشمنی دارند، در سوریه هم دچار اختلافات بسیاری هستند. هر ماه مانند یک آفتاب پرست رنگ عوض کرده و موضع متفاوتی نسبت به ماه قبل می‌گیرند. روسیه که بعد از نشست سوچی در ۲۹ سپتامبر در ادلب عملیاتی را برگزار کرده بود و از تبهکاران جهادیستی منطقه‌ای ترک درخواست کرده بود که عقب‌نشینی کنند، همزمان با آن حرکت خود را به سوی مناطق مرزی آغاز کرد. حتی اشاره شد که در سوچی بین هر دو طرف نوعی توافق هم ایجاد شده است. بعد از این نشست مشخص شد که ترکیه در شمال-شرق سوریه دست به تجمیع نیرو می‌زند. بعد از این نشست بود که اظهارات اردوغان برای دست زدن به حمله نظامی بیشتر از پیش شنیده شد. این مجموعه از تحولات باعث ایجاد وضعیت کنونی شده است.

چند هفته بود که آنکارا مرتبا بر روح نشست سوچی تاکید می‌کرد. روژآوا را تهدید می‌کرد، درصدد برآمده بود که تل رفعت، منبج و عین عیسی را به اشغال در بیاورد. اما مشخص است که مانورهای روسیه در سوریه، عرصه را بر ترکیه تنگ کرده است. طبق اطلاعات منتشر شده، هواپیماهای جنگی سوخو ۳۴ و سوخو ۳۵ در قامشلو مستقر شده‌اند. همچنین نیروهای روسی حضور نظامی خود را در سارینا، در روستاهای شمال حلب با هلیکوپترهای کی ۵۲ و ۲۸ هر چه بیشتر تقویت کرده‌اند. در عفرین و و برخی از روستاهای ادلب عملیات محدودی علیه گروه‌های وابسته به دولت ترک ادامه دارد. به طور خلاصه می‌توان گفت که دوستی ترک-روس‌ها بیشتر به یک نمایش شباهت دارد.