23 روشنفکر کرد از جمله شیرکو بی‌کس, فرهاد شاکلی و ناصر رزازی از جنوب و شرق کردستان مخالف انتخاب الفبای لاتین برای زبان کردی هستند و در این زمینه هم کمپینی راه‌اندازی کردند. لذا بحث بر سر انتخاب الفبای کردی بالا گرفته است. گروهی به نام «محافظت از زبان کردی» در بیانیه خود می‌گوید:«الفبای لاتینی کردی الفبای کمالیست‌ها است» و «آنهایی که در کنفرانس زبان‌ کردی شرکت کرده‌اند, زبان‌شناس نیستند». این حقارت با نارضایتی 80 روشنفکر کرد روبرو شد.

در ماه سپتامبر 2011 در شهر هولیر و در مارس 2012 در شهر آمد دو کنفرانس زبان کردی برگزار شد و صدها نویسنده, روشنفکر و زبان‌شناس کرد از هر چهار بخش کردستان و خارج در این دو کنفرانس شرکت کردند و تصمیماتی جدی اتخاذ شد.

گروهی به نام «محافظت از زبان کردی» متشکل از 23 نفر علیه این تصمیمات و قرارات کنفرانس و انتخاب الفبای لاتینی کردی نارضایتی نشان دادند. این گروه می‌گوید «الفبای لاتینی کردی الفبای کمالیست‌هاست» و «آنهایی که در کنفرانس زبان کردی شرکت کرده‌اند, زبان شناس نیستند» لذا با این گفته‌های خود نسبت به عملکرد جلادت علی بدرخان که الفبای لاتینی کردی را انتخاب و در سال 1932 در مجله هاوار آن را مورد استفاده قرار داد, حقارت کردند. کسانی که علیه انتخاب الفبای لاتینی امضا کرده‌اند:

آسو گرمیانی, احمد باور, احمد قاضی , امجد شاکلی, بختیار امین, بدران احمد حبیب, پشکو نجم‌الدین, جوتیار توفیق هورامی, خبات عارف , رزگار شیخانی, رفیق صابر, سوداد رسول, سلام ناوخوش, شیخ عمر خریب (میر آکره‌ای ), شیرکو بی‌کس, آسی رباتی, فرهاد شاکلی, فهمی کاکه‌ای, پروفسور فواد حمه‌ خورشید, کاوه امین, لطیف هلمت, محسن جوامیری, ناصر رزازی و نریمان خوشناو.

80 نویسنده و زبان ‌شناس کرد هم نارضایتی شدید علیه این موضع این گروه نشان دادند و طی بیانیه‌ای برای جمع‌آوری امضا صادر کردند. تاکنون دهها نویسند و زبان‌شناس مشهور کرد از این بیانیه حمایت کرده‌اند. کمپین آنها تا 1 دسامبر 2012 برای جمع‌آوری امضا مهلت دارد.

در بیانیه مذکور آمده:«زبان کردی زبانی است که دارای لهجه‌های زیاد و الفباهای جداگانه است. که این وضعیت زبان کردی سالهاست توسط برخی‌ها بعنوان نوعی مانع بزرگ علیه اتحاد ملی محسوب می‌شود و حتی پیشنهاداتی ژاکوبنیستی و شونیستی هم برای حل مسئله ارایه می‌شوند. در تاریخ معاصر ما تلاش‌هایی در راستای تحمیل یک لهجه بر لهجه دیگر و و یا یک الفبا بر الفبای دیگر صورت گرفته است. باید بخوبی دانست که چنین تلاش‌هایی موجب ایجاد چالش‌هایی بسیار جدی سیاسی و بویژه فرهنگی در جامعه ما خواهد شد. درحالی که جامعه ما بسیار متنوع و بدون دولت است, لذا حل آن مشکلات بعدها دشوار خواهد بود».

زبان‌شناسان و نویسندگان کرد خاطرنشان ساختند که کشورهای و قدرت‌هایی که در قرن نوزده در سراسر جهان سعی کردند یک زبان, لهجه و الفبا را بر دیگر ملت‌ها که دارای غنای زبانی و لهجه‌ای هستند, تحمیل کنند, در اواخر قرن بیست از این سیاست خود پشیمان شدند و دست برداشتند. آنها تلاش می‌کنند که غنا و تکثر و تنوع زبانی که موجب غنای فرهنگی و تاریخی می‌شود, حفظ شود.

برای نزدیکی و حیاتی مشترک باید تلاش‌هایی جدی صورت گیرد

در ادامه بیانیه مذکور آمده:«در میان کردها, بخاطر تجزیه و تقسیم سرزمین کردستان, تصمیمات و سیاست‌های زبانی باید با محاسبات بسیار عمیق اخذ شوند. لذا نباید از یاد برد که در وضعیت حساس کنونی تنوع زبانی موجود که موجب غنا و نیرومندی ما هستند, می‌تواند علیه خود کردها بکار گرفته شود. به همین خاطر است که باید برای در پیش گرفتن سیاست‌های زبانی, به تلاش‌هایی معقول برای کردها دست زد و محافظت و حیات مشترک اساس کار قرار گرفته شود.

برای این مهم دو کنفرانس برگزار شدند

به همین منظور در سال‌های اخیر در جنوب و شمال کردستان دو کنفرانس گسترده برگزار شدند و بیش از 400 آکادمیسین, محقق , متخصص و معلمان زبان در آنها شرکت کردند. مباحثی گسترده در این کنفرانس‌ها صورت گرفت. برای حفظ اتحاد ملی جستجوهایی برای یافتن راهی جهت داشتن الفباها و لهجه‌هایی مشترک صورت گرفت. همچنین پیشنهاداتی واقع‌بینانه ارایه گردید.

در راستای برخی تلاشها, برخی‌ها با در پیش گرفتن موضعی سیاسی عمل می‌کند و مدام اصرار می‌ورزند که تنها الفبای عربی ـ آرامی در جنوب کردستان رسمیت یافته و مورد استفاده قرار گیرد و حتی تحت نام «اتحاد زبانی» یک لهجه را بر دیگر لهجه‌ها تحمیل می‌کنند.

نسبت به بیش از 400 محقق, نویسنده و زبان شناس کرد حقارت شد

هفته گذشته بیانیه‌ای تحت نام برخی از نویسندگان و روشنفکران کرد صادر شد که طی آن خود را «گروه محافظت از زبان کردی » معرفی کرده‌اند. در آن بیانیه بصورت شدیدالحن علیه لهجه‌ها و الفباهای دیگر با استفاده از اصطلاحات مختلف اخلال گرانه, حقارت کرده‌اند. در بیانیه مذکور به بیش از 400 محقق , نویسند, و زبان‌شناس کرد هم حقارت شده که هر کدام از بخش‌های مختلف کردستان و جامعه کردی در کنفرانس‌های هولیر و آمد شرکت کرده‌اند. در بیانیه این گروه از نوعی راه‌حل برای هر یک از بخش‌های کردستان با توجه به ویژگی‌های آن بخش‌ها, بحث می‌شود که این امر تلاشی جهت تجزیه کردها و تحمیل یک لهجه بر کردها است.

روشنفکران و نویسندگان دیگر کرد هم نسبت به بیانیه این گروه نارضایتی شدید نشان دادند و ابراز داشتند که با چنین حقارت‌هایی چگونه می‌توانند از زبان کردی محافظت به عمل آورند.

الفبای کردی ـ عربی نمونه‌ای از آن است

بدون شک, الفبا یک هدف نیست, وسیله‌ای است برای رسیدن به هدف و رسم‌الخط و کتابت صحیح . به همین خاطر, یک الفبا می‌تواند در مرحله پیشرفت خود می‌تواند مورد تغییر قرار گیرد تا زبان مربوطه پیشرفت کند. الفبای کردی عربی خود نمونه‌ای از آن است و بارها هم تغییر کرده است. گذشته از آن, در جهان کنونی الفبایی جامع وجود ندارد که بتواند تمامی لفظ‌های یک زبان را در خود بگنجاند. هریک از بخش‌های ملت کرد یک الفبا را انتخاب و با آن کتابت کرده است. لذا جدال‌هایی اینچنینی برسر الفبای کردی ـ لاتینی قابل قبول نخواهد بود.

تنوع لهجه‌ای, فرهنگی و الفبایی در تضاد با اتحاد ملی نیست

از نظر ما, تنوع لهجه‌ای, فرهنگی و زبانی با اتحاد ملی کردها در تضاد نیست و مانعی برای آن بوجود نمی‌آورد. باید این تنوع جامعه کردی را بعنوان نوعی غنای فرهنگی نگریست و آن را منشأ نیرومندی دانست و از آن محافظت به عمل آورد. گروه‌ها, اقوام و ملت‌ها با توسل به تصمیمات, امیدها و نیازهای مشترک است که ایجاد می‌شوند و اجباری در این نیست که همگان یک لباس یک رنگ را برتن کنند.

ما تصمیمات کنفرانسهای آمد و هولیر را معقول می‌دانیم

به خاطر وجود حساس بودن مسئله در جامعه کردی, ما از همه طرف‌ها, محافل و احزاب می‌خواهیم که تمامی هم‌و غم‌مان در راستای یکپارچگی و سازش جامعه کردی باشد نه تجزیه و تقسیم آن.

ما تصمیمات هر دو کنفرانس شهرهای آمد و هولیر در مورد زبان کردی را مناسب تشخیص داده و می‌گوییم که بجای شدت لحن و برخوردهای هجومی, باید در جوی صمیمی گفتگوهایی عملی صورت گیرد تا به تفاهم رسید. باید قرارها و نظریات خود را بخوبی به دیگران شناساند و برای «همه کردها» نه تنها «بخشی از کردها» تلاش کرد. باید به روش‌های علمی از طرق معقول برای حل و چاره‌یابی متوسل شد.

کمپین زبان تا 01/10/2012 ادامه دارد. کسانی که مایل به حمایت از این بیانیه هستند می‌توانند به آدرس زیر مراجعه کنند:

[email protected]