۴۱ ماه است که از وضعیت رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان که بیش از ۲۵ سال است در شرایط انزوا شدید در زندان جزیره امرالی به سر میبرد، اطلاعی دریافت نمیشود. در شرایط عدم ارتباط مطلق، حق عبدالله اوجالان برای دیدن وکیل و خانواده اش به طور کلی غصب شده است. در حالی که دولت ترکیه بر انزوای امرالی اصرار دارد که کارشناسان این حوزه آن را «بیقانونی بیسابقه در جهان» تعریف میکنند، واکنشها به این غیرقانونی همچنان در محدوده کمپین «آزادی اوجالان، راهحل سیاسی مسئله کورد» که در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۳ در سطح جهانی آغاز شد افزایش مییابد.
اخیراً ۶۱ شخصیت فرانسوی از جمله سیاستمداران، هنرمندان، آکادمیسینها و مدافعان حقوق بشر نامهای به سیپیتی ارسال کرده و خواستار اقدام علیه انزوای در امرالی شدهاند. با دایلان بوتیفلات، دبیر روابط بینالملل حزب سوسیالیست فرانسه، یکی از امضاکنندگان نامه، درباره انزوای امرالی صحبت کردیم.
ما آشکار کردیم که عبدالله اوجالان فراموش نشده است
*هدف اصلی شما به عنوان چهرههای فرانسوی هم از نامهای که به سیپیتی و هم از فراخوان مشترکی که در روزنامه L'Humanité در مورد شرایط انزوای رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان داشتید، چه بود؟
ایده در نامهای که به سیپیتی فرستادیم این است که نشان دهیم اوجالان فراموش نشده است. و به عنوان بیش از ۶۰ شخصیت فرانسوی، از جمله آکادمیسینها، کنشگران، سیاستمداران و نمایندگان مجلس، ما توانستیم نشان دهیم که بازداشت اوجالان، که او را به مدت سه سال از هرگونه ارتباط با خانواده و دوستانش محروم کرده است، غیرقابل قبول است و همبستگی خود را با او اعلام کنیم.
آنچه واقعاً برای ما غیرقابل تحمل است این است که ترکیه به عنوان عضوی از شورای اروپا همه این کارها را انجام میدهد. ترکیه مرتباً به دلیل رعایت نکردن تعدادی از اصول حقوقی، حاکمیت قانون و حقوق بشر محکوم میشود.
ما خواستار برقراری مجدد گفتگو با تمامی نیروهای ذیربط چه در ترکیه و چه در سه کشور دیگر که کوردها در آن حضور دارند، در مورد شرایط حل مسئله کورد و بهویژه مطالبات کوردها هستیم.
اوجالان نماینده یک اپوزیسیون قوی علیه خودکامگی است
*شما همچنین در فراخوان خود اشاره کردید که بیش از ۳ سال است که هیچ ارتباطی با رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان وجود ندارد. بنابراین او در حالت عدم ارتباط مطلق نگه داشته میشود. این اقدامات علیه عبدالله اوجالان را چگونه ارزیابی میکنید؟
من فکر میکنم این انزوا با هدف سرکوب خواستههای مشروع کوردها است. من فکر میکنم که اوجالان بدون شک نقش یک رهبر را برای همه کوردها ایفا میکند. اوجالان کسی است که از نظر سیاسی دولت ترکیه، به ویژه اردوغان را که به تازگی سومین دوره ریاست جمهوری خود را آغاز کرده است، آشفته میکند. بنابراین اوجالان نماینده یک اپوزیسیون بسیار قوی علیه استبداد و خشونت سیاسی است. همه اتهامات علیه سیاستمداران کورد اغلب بیاساس است. ما میدانیم که در پشت اتهامات آسیب رساندن به امنیت دولتی و تروریسم، میل به خاموش کردن خواستههای کوردها نهفته است.
ما باید برای آزادی عبدالله اوجالان بسیج شویم
*یک کارزار جهانی برای آزادی رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان وجود دارد. در مورد اهمیت این کارزار و آزادی رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان چه میخواهید بگویید؟
آقای اوجالان ۷۵ سال سن دارد و یک سوم عمر خود را در زندان سپری کرده است. من نمیتوانم درک کنم که چگونه عبدالله اوجالان در چنین شرایطی میتواند یک تهدید باشد. اوجالان من را به یاد شخصیتهای بزرگی میاندازد که برای آزادی ملی مردم خود جنگیدند. من اوجالان را با نلسون ماندلا مقایسه میکنم. اوجالان مبارزه مردمش برای آزادی را رهبری کرد. با این حال، ۲۵ سال از زندگی او توسط 'نگرانیهای وجودی' ترکیه ربوده شد، که اردوغان امروز نیز به آن ادامه میدهد و برنامه سیاسی خود را دارد. ما امروز باید کاملا بسیج شویم تا موضوع آزادی اوجالان، دیدار مجدد او با عزیزانش و در مقطعی به رسمیت شناختن قدرت و مشروعیت کوردها برای تعیین آزادانه سرنوشت خود را مطرح کنیم.
«اروپا تمایل دارد نقش خودکامه اردوغان را فراموش کند»
*همانطور که گفتید، دولت ترکیه تمام اعمال غیرقانونی را که علیه مردم کورد و نمایندگان آنها به عنوان یک کشور عضو شورای اروپا مرتکب میشود، انجام میدهد. نگرش اروپا را که ترجیح میدهد در برابر هر بیقانونی در ترکیه سکوت کند، چگونه ارزیابی میکنید؟
من به عنوان دبیر روابط بینالملل حزب سوسیالیست و یک فعال اروپایی و انترناسیونالیست، معتقدم سیاستهای عمومی اتحادیه اروپا در جایی ریاکارانه است، بهویژه در مورد ترکیه.
چرا این را میگویم؟ زیرا اخیرا شاهد نقش دیپلماتیک اردوغان در مورد تعدادی از مسائل و مشکلات روابط و گفتگو با روسیه بودهایم. ما همچنین میتوانیم این نگرش اردوغان را در مورد تعدادی از مسائل که ما به عنوان کشورهای مدیترانه دارای منافع مشترک هستیم، مشاهده کنیم. واضح است که ترکیه، مانند سایر کشورهای خودکامه، یک شریک مشکلساز است.
آنچه در واقع اتفاق میافتد این است که مقامات دولتی در اروپا تمایل دارند نقش اردوغان را در جامعه بینالمللی مستبدان به دست فراموشی بسپارند. ارتباط اردوغان با تعدادی از کشورها به ویژه دولتهای تروریستی، دولتهای سرکش و به ویژه ایران آشکار است.
روابط اردوغان به عنوان رهبر ترکیه با شبکهها و سازمانهای تروریستی مانند حماس آشکار است. بنابراین، امروز باید به مسئولیت خود در بیان ماهیت رژیم ترکیه و نامشخص بودن روابط با اروپا آگاه باشیم.
اردوغان خطری برای ارزشهای دموکراتیک است
*آیا فکر میکنید رژیم اردوغان تهدیدی برای اروپا است؟
صادقانه بگویم، از نظر ما، ترکیه اردوغان یک دولت دموکراتیک نیست، بلکه یک دولت استبدادی و حتی با توجه به نگرش آکپ در بهرهبرداری از دین اسلام یک دولت تئوکراتیک است. من فکر میکنم این وضعیت خطری برای ارزشهای دموکراتیک در اتحادیه اروپا نیز هست. اردوغان از زمانی که رئیس جمهور شد، از اصول حقوقی، به ویژه قوانین اروپایی فاصله گرفت. این وضعیت تا حدی باعث شد که ترکیه از اروپا دور شود و به برخی رژیمها نزدیک شود، همانطور که اشاره کردم.
«اروپا شریک جنایت است»
*نگرش کشورهای اروپایی در قبال جنگ دولت ترکیه، مانند مورد رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان، به نوعی بنبست مسئله کورد را عمیقتر میکند. بسیاری از کارشناسان میگویند که ماندن پکک در لیست سازمانهای تروریستی برای اروپا بیمعنی است و این مانعی در راهحل مسئله کورد است. در این مرحله چه میخواهید بگویید؟
صادقانه بگویم، در ۱۰-۱۵ سال گذشته اتحادیه اروپا نسبت به آرمان کوردها بیتفاوت مانده است. همانطور که قبلاً گفتم، ما و همه احزاب چپ برای یک راهحل دموکراتیک و مسالمتآمیز برای مسئله کورد بسیج شدهایم. اما ما کمی احساس تنهایی میکنیم. ما تنها هستیم زیرا احساس میکنیم که سران کشورهای اروپایی، به ویژه امانوئل ماکرون، اهمیت حمایت از کوردهایی را که علیه دولت اردوغان که توضیح دادم، داعش در سوریه و انواع ارتجاعی در عراق، میجنگند، قدردانی نمیکنند.
اگرچه هنوز فرصت نکردهام با عنوان سیاسی خود به ترکیه بروم، اما چندین بار عراق بودهام، سوریه بودهام، آنچه در اینجا دیدم موید همدستی و سکوت مقامات اروپایی در قبال اتفاقاتی است که در حال رخ دادن است. این سکوت سوالاتی را ایجاد میکند.
کوردها خودشان را فدا میکنند، به قیمت جانشان میجنگند و فرهنگ، زبان و حتی وجود خلقهایش انکار میشود. بنابراین، ما باید سهم اتحادیه اروپا در انکار مطالبات حقوقی کوردها را زیر سوال ببریم.
«ما باید از شر ریاکاری در مورد مسئله پکک خلاص شویم»
ما باید از شر این دورویی در رابطه با پکک و رابطه نه چندان صادقانه اتحادیه اروپا با رژیم اردوغان خلاص شویم. ما باید از این منطق دور شویم و پکک را از لیست سازمانهای تروریستی حذف کنیم. این باید به روشی مدبرانه و شفاف و بر اساس معیارهایی انجام شود که بخشی از حقوق بینالملل است و بسته به اینکه مثلاً در مورد یک سازمان تروریستی در خاورمیانه صحبت میکنیم یا پکک.
ما باید در مورد پکک به شدت روشنفکر باشیم. اردوغان با نگرش متناقض اروپا بازی میکند. به همین دلیل است که ما باید در کنار دموکراتهای اروپایی نقش مهمی ایفا کنیم. در آخرین مذاکرات برای پیوستن دو کشور جدید به ناتو، اردوغان در مورد عدم قطعیتها، به عنوان مثال، در مورد حمایت سوئد از آرمان کوردها بازی کرد. ما باید به شدت مصمم باشیم که از اصول و خواستههای خود عقب ننشینیم.