«جمیل بایک» عضو شورای رهبری «کنفدرالیسم جوامع کردستان, ک.ج.ک» اذعان داشت که روند چاره‌یابی دموکراتیک از سوی گریلاها, تدوین قانون اساسی نوین و مرحله دموکراتیزه کردن فرصتی برای پیشبرد جامعه‌گرایی و آراستن آن. بایک در مقاله خود در این هفته اذعان داشته که سفر کمیسیون عقلا در شمال کردستان اساسا نوعی رفراندم می‌باشد.

بایک در ادامه مقاله تحلیلی خود اذعان می‌دارد که بهترین فعالیتی که کمیسیون عقلا در مدت جاری انجام دادند, سفر به شهرهای کردستان و توجه نسبت به مطالبات کردها بود. بایک در ادامه گفت:

«کمسیون عقلا نتایج مشاهدات یک ماهه خود را به نخست‌وزیر گفتند. هریک از این کمیسیون‌ها نتایج مشاهدات خود در مناطق مختلف را برزبان راند. بویژه گروه‌های این کمیسیون در مناطق کردستان, و توجه به مطالبات کردها, جالب توجه بود. بدون شک باید مسایل و مشکلات را از ساکنان هریک از مناطق پرسید و شنید. لذا سفر گروه‌های وابسته به کمیسیون عقلا به شهرها و شهرستان‌ها اساسا به نوعی رفراندوم مبدل شده است.

کردها نخست می‌خواهند که هویت آنها در قانون اساسی تضمین گردد. آزادی زبان و فرهنگ خود را خواستارند. می‌خواهند زبان کردی زبان رسمی ـ آموزشی شود. می‌خواهند این مطالباتشان را با توسل به سیستم خودمدیریتی دموکراتیک عملی سازند. در کنار این مطالبات, یکی از اساسی‌ترین مطالباتشان, آزادی رهبر ملت‌کرد, عبدالله اوجالان است. اینکه کردها چه می خواهند, به این مهم بستگی دارد. این موضوع در نشست با نخست‌وزیر هم خود را نمایاند. اثبات شد که باید چه گام‌هایی عملی برداشته شود. »

بایک در ادامه گفت که دموکراتیزه شدن تنها با بجای آوردن مطالبات مردم ممکن می‌گردد. وی افزود که باید به مطالبات خلق‌هایی از قبیل کردها, ارامنه, سریانی‌ها, چرکز‌ها و غیره و همچنین آئین‌های مذهبی از قبیل ایزدیان, مسیحیان و اقشاری همچو کارگران, هنرمندان و غیره , توجه کرد تا دموکراتیزه شدن تحقق یابد.

مطالبات کردها در قانون اساسی نوین

بایک در ادامه افزود:«در قانون اساسی نوین کردها چه می‌خواهند؟ این مسئله باید در کردستانات بصورت گسترده مورد بحث و گفتگو قرار گیرد. شاید پیشنهادات حزب ب.د.پ برای قانون اساسی و حقوق کردها کم باشد. بدون‌شک حزب ب.د.پ نظرات نمایندگان عضو خود را منعکس می سازد. اما اگر با مردم نشست‌هایی گسترده انجام دهد و دیدگاه‌هایشان را درک کند, مسلما سیستم دموکراتیک‌تری به میان خواهد آمد. چنین نشست‌هایی در مرحله‌ای که مسئله قانون اساسی نوین مطرح شد, بسیار مهم است. فرصت بیشتری فراهم آمده. هم‌اکنون که از برگزاری یک کنفرانس بحث می‌شود, پس باید در روستاها, محلات و خیابان‌های شهرها, شهرستان‌ها و مناطق مختلف نشست‌هایی برای مردم برگزار کرد که بسیار حیاتی است. بویژه این موضوع که کردها خواهان چگونه چاره‌یابی‌ای هستند و یا چگونه قانونی را قبول دارند, باید مورد بحث قرار گیرد. اگر نه تنها در برخی نشست‌ها بگویند که کردها این مطالبات و فلان خواسته را دارند, کافی نخواهد بود. شرط اساسی این است که قانون انعکاس مطالبات مردمی باشد».

بایک می‌گوید:«بدون‌شک هر فعالیتی منعکس کننده صدای مردم باشد. باید مردم مستقیما در فعالیت‌ها شرکت داشته و نظر بدهند. دموکراسی‌ای رادیکال که ما از آن بحث می‌کنیم همان است. سازماندهی از سطوح کوچک و زیرین جامعه آغاز می‌شود, لذا مردم مطالباتشان را مطرح و خود هم مدیریتشان را برعهده می‌گیرند. بطور قطع سیاست حقیقی این نیست که مقامات در سطوح بالای حاکمیت بنشینند و به نام مردم سخن بگویند و سیاستگذاری بکنند. اینچنین سیاستگذاری‌ای کافی نیست. در غیر اینصورت نه می‌توان قانون اساسی‌ای نوین تدوین کرد و نه دموکراسی رادیکال و مستقیم را پیاده نمود».

بایک در ادامه گفت که در کردستان باید در چارچوب اتحاد ملی کردها کنفرانسی برگزار شود و طی آن در خصوص این مسایل که مسئله کرد باید چگونه حل شده و یا ترکیه چگونه دموکراتیزه خواهد شد, بحث و گفتگو کرد».