امروز پنجشنبه، ٩ شهریور (٣٠ آگوست)، شانزدهمین اجلاس سران کشورهای جنبش غیرمتعهدها با حضور رهبران، مقامات ارشد و نمایندگان تعدادی از کشورهای عضو جنبش و چند سازمان و نهاد بین المللی، از جمله دبیرکل سازمان ملل متحد، با سخنرانی علی خامنه ای، رهبر، و محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران, کار خود را در تهران آغاز کرده است.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایران - ایرنا - خامنه ای همراه با محمود احمدی نژاد، علی لاریحانی، رئیس مجلس، صادق لاریجانی، رئیس قوه قضاییه، اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت در سالن اجلاس حضور یافت.
جنبش غیرمتعهدها یکصد و بیست عضو کامل و هفده عضو ناظر دارد و شماری از کشورهای غیر عضو نیز به عنوان میهمان به اجلاس تهران دعوت شده اند.
به گزارش خبرگزاری فارس، انتظار می رود در این اجلاس، 3 پادشاه، 24 رئیس جمهوری، 8 نخست وزیر، 9 معاون رئیس جمهوری، 2 رئیس مجلس و 9 نماینده ویژه از کشورهای عضو جنبش حضور یابند و کشورهای دیگری نیز در سطوح پائین تر در اجلاس شرکت کنند.
اعضای جنبش غیرمتعهدها عموما از کشورهای توسعه نیافته و درحال توسعه جهان هستند که بعضی از آنها، مانند هند (عضو دایم و از اعضای پایه گذار) و برزیل (عضو ناظر)، در سال های اخیر از رشد اقتصادی قابل توجهی برخوردار بوده و امیدوارند در آینده به قطب های عمده اقتصادی تبدیل شوند.
چرا ایران به هند اهمیت میدهد؟
بخاطر اینکه هند یک کشور پرجمعیت بوده و یک قدرت بزرگ بینالمللی محسوب میشود و نقشی مشابه و نزدیک به کشور چین در سطح جهان دارد و همچنین بخاطر این که این کشور یکی از بنیانگذاران «جنبش غیرمتعهدها» است و از پیشینه تاریخی مبارزه با استعمار غرب برخوردار میباشد, برای ایران از اهمیت زیادی برخوردار است. حتی در دوران تحریمهای کنونی ایران سعی کرده روابط تجاری خوبی با هند داشته باشد و هند هم تاحدودی به این خواستههای ایران پاسخ داده است. هند هم بخوبی بر موجودیت خطرناک و استعمارگرانه غرب در منطقه واقف است. لذا ایران که سعی میکند در مقابل سازمان ملل که استقلال رأی ندارد و بازیچه دست آمریکا و قدرتهای هژمونی جهانی است, نوعی سازمان مخالف آن را به جانب خود جذب کند که چه سازمانی بهتر از جنبش غیرمتعهدها. هرچند که این سازمان سستبنیانتر از سازمان ملل است, اما ایران بازهم به آن امیدوار است و حداقل میتواند به تبلیغاتی برای خود با استفاده از آن , دست زند. این است که رسانه های رژیم ایران به خصوص برای سفر بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل، و مقامات ارشد برخی دیگر از کشورها، از جمله نخست وزیر هند، اهمیت ویژه ای قایل شده و اخبار و تصاویر دیدارهای آنان با رهبر و رئیس جمهوری ایران را به طور وسیع پوشش داده اند. ولی بسیار بعید است که هند جوابگوی خواستههای ایران در حد انتظار باشد. چراکه هند نمیخواهد باردیگر غرب را در مقابل خود ببیند و مجددا کمپانی هندشرقی که قریب دویست سال است به جنگ در خاورمیانه و خاور دور دست میزند, فرصتی برای فعالیت پیدا کند و مهمتر از آن انگلیسیها انتقام خود را از هند و جنبش گاندی بگیرند.
چرا به مصر اهمیت میدهد؟
همانطور که میدانیم مصر از جمله کشورهای پیشاهنگ اعراب در رویارویی تاریخی با اسرائیل بود و شدیدترین جنگ را با اسرائیل پیشبرد داده بود. ایران که خود هلال شیعی ضداسرائیل متشکل از «ایران ـ عراق ـ سوریه و لبنان» را تشکیل داده درصدد است دولت و نظام جدید مصر را متفق خود سازند تا بتواند بیشتر اسرائیل را در تنگنا قرار دهد و جنگ با آن کشور را در خارج از خاک ایران گسترش دهد در در داخل. لذا نقش مصر بسیار حیاتی است. روابط ایران و مصر بخاطر دستنشاندگی مصر به آمریکا و غرب, پس از مدت کوتاهی از پیروزی انقلاب در ایران به دستور روحالله خمینی قطع شد و هنوز هم این وضعیت پابرجا است. با انتقال ریاست جنبش بطور نوبتی از مصر به ایران, میتواند فرصت را برای ایران دوچندان کند تا در مقابل شورای امنیت , جبههای جهانی تشکیل دهد.
اهداف ایران چیست؟
ایران سه هدف اساسی را دنبال میکند: نخست, میخواهد در مقابل سازمان ملل و شورای امنیت, سازمانی جایگزین برای خود ایجاد کند. دوم, هدف اقتصادی آن است. ایران میخواهد با ایجاد شبکهای گسترده اقتصادی و روابط تجاری میان کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها, بتواند تحریمها را دور بزند و نقشه غرب را نقش برآب سازد. سوم اینکه, ایجاد جبههای سیاسی ـ نظامی و برقراری روابطی نظامی و تسلیحاتی است که این تلاشهای غرب به سرکردگی آمریکا و شرق با تلاشهای بیامان ایران برای جذب متفقین و متحدین بیشتر جهانی, بسیار شبیه جبههگیریهای کشورها در زمان جنگهای دوم جهانی است و این امر خطر بروز جنگی فراگیر را در کنه خود دارد. البته اینها صرفا یک هدف است و ممکن است که هیچگاه بخاطر توازنات منطقهای و جهانی چنین اهدافی برای ایران حاصل نشوند و حتی غرب هم نتواند به میل خود به جولان در خاورمیانه بپردازد و حتی احتمال آن وجود دارد که در این میان خلقهای ستمدیده نفعی ببرند, زیرا همیشه قرار نیست که دولتها و ارتشها پیروز میدان باشند.
اجلاس برای کشورهای عضو غیرمتعهدها چه نفعی دربردارد؟
پس از اجرای تحریمها, کماکان برخی از کشورهای دیگر جهان بویژه اعضای جنبش غیرمتعهدها هم از تأثیرات منفی تحریمها علیه ایران درامان نماندهاند و مصوبات شورای امنیت بر روابط اقتصادی آنها با ایران و حتی بر بروز نوعی رکود اقتصادی آن کشورها تأثیرات منفی برجای گذاشته است. چراکه تحریمها توسط اکثر کشورها از جمله بسیاری از اعضای جنبش غیرمتعهدها هم رعایت میشود.
دستور کار و پیش نویس قطعنامه اجلاس دو روزه سران پیشتر توسط کارشناسان و وزیران امور خارجه کشورهای عضو تهیه و تصویب شده و انتظار می رود به تایید اجلاس سران برسد.
محتوای این قطعنامه هنوز به طور کامل انتشار نیافته اما از اظهارنظرهای برخی مقامات و رسانه های دولتی در جمهوری اسلامی چنین بر می آید که علاوه بر موضوعات متعارف مورد علاقه جنبش، مانند توجه بیشتر به وضعیت اقتصادی کشورهای توسعه نیافته و مشارکت بیشتر آنها در صحنه روابط بین المللی، حل مشکلات جهانی از راه های مسالمت آمیز و مقابله با تهدیدهای بین المللی، بحران سیاسی سوریه نیز در این قطعنامه گنجانده شده است.
نتیجه
هویداست که اکثر کشورهای شرکتکننده در اجلاس غیرمتعهدها با برنامه ایران برای حمایت قاطع و کامل از سوریه و ابقای اسد بر قدرت, مخالف هستند و امکان اینکه ایران در این زمینه بتواند به موفقیتی دست یابد بسیار بسیار قلیل است. لذا این مهم حتی میتواند بر ایجاد روابط اقتصادی و نظامی محکم ایران با همان کشورها تأثیرگذار باشد و شکست اجلاس را بدنبال داشت باشد. پس شانس ایجاد جبههای سیاسی و نظامی از این کشورها برای ایران به حد صفر میرسد.