«موضع رسانهها برای راهحل مهم است»
دجله مفتیاوغلو، رئیس مشترک دفگ، گفت برای اینکه یک راهحل که مورد توجه کل جامعه باشد، ممکن و قابل بحث باشد، زبان رسانهها نیز باید با آن سازگار باشد.
دجله مفتیاوغلو، رئیس مشترک دفگ، گفت برای اینکه یک راهحل که مورد توجه کل جامعه باشد، ممکن و قابل بحث باشد، زبان رسانهها نیز باید با آن سازگار باشد.
دجله مفتیاوغلو، رئیس مشترک انجمن روزنامهنگاران دجله فرات (دفگ)، با اشاره به اینکه با ایجاد بحثهای بیاساس و سطح پایین در مورد رهبر آپو، موضوع به نقطه کاملاً متفاوتی کشیده شده است، گفت: «اینها از رسانههای خارج از قدرت نیز میآیند. وقتی مسئله، مسئله کورد میشود، یک 'پیمان ترک بودن' به اجرا درمیآید و طبیعتاً بر اساس آن صفآرایی میشود. هنوز ذهنیتی وجود دارد که کوردها را همیشه به عنوان یک دشمن میبیند.»
با دجله مفتیاوغلو، رئیس مشترک دفگ، در مورد زبان خصمانه، تحریکآمیز، دستکاریکننده و توهینآمیز رسانههای ترکیه در مورد دیدارهای هیئت دم پارتی با امرالی صحبت کردیم.
دجله مفتیاوغلو با یادآوری اینکه رسانهها به طور کلی یکی از مهمترین نیروهایی هستند که میتوانند در جامعه ایجاد ادراک کنند، گفت: «اگر در مورد مسئلهای ریشهدار مانند مسئله کورد صحبت میکنیم که کل جامعه و حتی کشورها را نیز در بر میگیرد، میتوانیم از بحث راهحلی صحبت کنیم که جامعه در آن دخیل باشد. با این حال، میتوانیم بگوییم که این مسئله میتواند به شکل صحیحتری حل شود. رسانهها نیز نقش بزرگی در اجتماعی شدن این مسئله خواهند داشت.»
«رسانهها هرگز آزاد نبودهاند»
دجله مفتیاوغلو با تأکید بر اینکه باید به رویکرد کلی رسانهها نیز نگاه کرد، زیرا رسانهها از زمان تأسیس ترکیه هرگز آزاد نبودهاند، ادامه داد: «سانسور و انحصار همیشه وجود داشته است. با روی کار آمدن آکپ، این مسئله به بعد بسیار متفاوتی تبدیل شد. ابتدا رسانهها توسط افراد نزدیک به آکپ خریداری شدند و بر این اساس، همیشه با یک صدا، تیترهای یکسانی منتشر میشد. دقیقاً در چارچوبی که قدرت میخواست، تیترها منتشر میشد و این نشان میدهد که آکپ چگونه به رسانهها 'اهمیت' میدهد. به ویژه با اعلام وضعیت اضطراری در سال ۲۰۱۶، این مسئله ابعاد کاملاً متفاوتی پیدا کرد. حکومت، تک تک تمام رسانههایی را که میتوانستند با آن مخالفت کنند، تعطیل کرد. در آن دوره، آکپ نزدیک به ۳۰۰ رسانه مانند روزنامه، مجله و رادیو را که در زمینه رسانه فعالیت میکردند، تعطیل کرد. بخشی از رسانهها که در روزنامهنگاری مقاومت میکنند، از نو شروع به تولید محتوا کردهاند و علیرغم آن فشارها، به بیان حرف خود ادامه دادهاند. حکومت با پر کردن تمام رسانهها با افراد نزدیک به خود، نوعی تلاش برای تبلیغات خود از این طریق انجام داد. همچنین، تأسیس دفتر ریاست ارتباطات در این دوره، و توسعه بسیاری از امور از طریق دفتر ریاست ارتباطات؛ به گونهای که تقریباً روزنامهنگاران حتی پیگیری خبری انجام نمیدادند و اظهارات حکومت به ویژه با متنهای منتشر شده از آنجا بررسی میشد و تلاشی برای ایجاد ادراک از آن طریق انجام میشد.»
«انگار جنبش کوردها تمام شده است…»
دجله مفتیاوغلو با بیان اینکه اکنون ترکیه، خاورمیانه و جهان در دوره بسیار حساسی قرار دارند و در این روند حساس، بحثهایی در مورد لزوم حل مسئله کورد توسط ترکیه آغاز شده است، افزود: «باید دید که در تلاش برای ایجاد چه نوع ادراکی هستند، زیرا به مسئلهای که سالها آن را 'وجود ندارد' تلقی میکردید، امروز میگویید 'وجود دارد'. برای ایجاد راهحل به درب شخصیتی رفتید که به او توهینهای بسیار بزرگی کرده بودید. ترکیه با عدم صحبت از وضعیت گرفتاری خود، سعی کرد قوی به نظر برسد و همچنان این کار را میکند. دقیقاً در همین نقطه، رسانهها را وارد عمل میکند و وانمود میکند که انگار جنبش کوردها تمام شده است، کوردها از نظر سیاسی نابود شدهاند، همه چیز تمام شده است، در حالی که مراجعه میشود و بحث راهحل انجام میشود. با نگاهی به وضعیت ترکیه میتوان دید که اینطور نیست. تلاش میشود با رسانهها، ادراک کاملاً متفاوتی در جامعه ایجاد شود.»
تلاش برای طراحی جامعه
این رسانهها همیشه نقشهای مشابهی را بر عهده داشتهاند، اما اکنون به چیز متفاوتی منجر میشود. از آنجا که این، رویکردی برای تصفیه کوردها فراتر از یک راهحل است، آکپ از رسانهها بر این اساس استفاده میکند و در این نقطه تلاش میکند جامعه را نیز طراحی کند. رویکرد امروز رسانهها، به ویژه در زمینه حملات به روژاوا، شمال و شرق سوریه، بسیار تهاجمی است. روزنامهنگاری به گونهای انجام میشود که با SNA در جبهه حرکت میکند، به آن ستایش میبارد و به طرز وحشتناکی به آن جنگ دامن میزند و تلاشی برای ایجاد ادراک صورت میگیرد. همچنین، تلاش میکند بحثهای انجام شده در نقطه راهحل را به نفع خود دستکاری کند. موارد مشابهی در مورد بحث خلع سلاح نیز انجام میشود؛ مانند اینکه خلع سلاح امروز انجام میشود، فردا انجام میشود.»
«پیمان ترک بودن به اجرا درمیآید»
دجله مفتیاوغلو با جلب توجه به بحثهایی که به ویژه در حین ادامه روند، آن را دستکاری و تبدیل به موضوعی برای مجلات میکنند، یادآوری کرد که محافل مخالف آکپ نیز در آن شرکت میکنند. دجله مفتیاوغلو موارد زیر را بیان کرد: «تلاش میشود با ایجاد بحثهای بیاساس و سطح پایین در مورد رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان، موضوع به نقطه کاملاً متفاوتی کشیده شود. به عنوان مثال، اینها از رسانههای خارج از قدرت نیز میآیند. وقتی مسئله، مسئله کورد میشود، یک 'پیمان ترک بودن' به اجرا درمیآید و طبیعتاً بر اساس آن صفآرایی میشود. هنوز ذهنیتی وجود دارد که کوردها را همیشه به عنوان یک دشمن میبیند. تا جایی که میتوانیم ببینیم، آنها در نقطهای قرار دارند که نمیتوانند عبدالله اوجالان را به خوبی درک کنند، بنابراین به جای ارزیابی اظهارات، بحثی جالب و سطح پایین انجام میشود.»
«به راهحل احتمالی آسیب وارد میشود»
واضح است که همه اینها به راهحل احتمالی آسیب میرساند و عمیقاً بر جامعه تأثیر میگذارد و رسانهها نیز در واقع این نقش خود را آگاهانه انجام میدهند. آنها میتوانند به جای دمیدن در شیپور جنگ در چنین وضعیتی که این همه درد در آن وجود دارد، طرفدار راهحل باشند. در غیر این صورت، این امر منجر به قطبی شدن بیشتر جامعه به تدریج خواهد شد. موارد مشابه زیادی در دورههای گذشته رخ داده است. اگر حملات به یونانیها در دهه ۵۰ را در نظر بگیریم؛ واقعیتی وجود دارد که با یک تیتر روزنامه، مغازهها و خانههای افرادی که به یک باورداشت و یک اتینک تعلق داشتند، غارت شد، این افراد به قتل رسیدند و از این سرزمینها رانده شدند. مطبوعات در ترکیه چنین نقشهای بدی ایفا کردهاند. بنابراین، در واقع، برای اینکه جامعه دوباره بتواند در مورد یک روند، یک راهحل صحبت کند، رسانهها باید بر این اساس موضع بگیرند.»
«از زبان تحریکآمیز باید دست برداشت»
دجله مفتیاوغلو با تأکید بر اهمیت فراخوان رهبر آپو مبنی بر خواهری-برادری ترک و کورد و اهمیت آن، افزود: «رسانهها تلاش میکنند خلاف آن فراخوان را به ما القا کنند. تلاش میکنند جامعه را به جهت دیگری سوق دهند. کوردها نمیخواهند با مردمی که اینقدر آنها را تحقیر میکنند -زیرا چیزی که آنها به عنوان ترک در مقابل خود میبینند این است- اینقدر توهین میکنند، صلح کنند. به همین ترتیب، ترکها نیز در برابر این رسانهها که احساسات ملیگرایانه آنها را تحریک میکنند، نمیخواهند صلحی با کوردها برقرار کنند یا در نقطه مشترکی به هم برسند. از آنجا که مسئله، مسئلهای اجتماعی است، این زبان رسانهها، در نقطهای که کل جامعه در روند دخیل نیست، منجر به تحریکات زیادی خواهد شد. باید از این زبان دست برداشت.»