روز گذشته جمعه (22 ژوئن) دقایقی قبل از ساعت 12 ظهر، دو جنگنده نیروی هوایی ترکیه وارد آب‌های منطقه‌ای سوریه شدند اما لحظاتی بعد فقط یکی از این دو موفق شد به ترکیه بازگردد.

منهدم ساختن یک اف ـ 4 فانتوم آمریکایی با یک موشک‌روسی گذشته از اینکه نشانه‌ها و سمبل نبرد دو قطب جهانی است, سمبل جنگی گسترده و قدرت‌طلبانه در خاورمیانه است. درواقع قطب «ایران, چین, روسیه و سوریه» از یک طرف و قطب ناتو از طرف دیگر در رویارویی‌های خود در روند رقابتی بسیار فشرده نظامی و اقتدارطلبانه قرار گرفته‌اند. واقعه انهدام هواپیمای ترکیه بسیار شبیه انهدام برج‌های دوقلوی جهانی در 11 سبتامبر 2001 می‌باشد که بهانه جنگ و حمله به افغانسان شد.

تاکنون آمریکا و دیگر کشورهای متفق او روسیه را متهم به فرستاندن هلیکوپتر و تسلیحات جنگی به سوریه کرده‌اند. اما روسیه در پاسخ آن را جهت منافع دوستانه و در ادامه روند روابط تجاری‌ای می‌داند که پیش‌تر با سوریه به توافق رسیده‌اند. از طرف دیگر هم روزنامه نیویورک تایمز طی گزارشی اعلام کرد که جاسوسان آمریکایی در ترکیه مشغول فعالیت و حمایت از مخالفان سوریه هستند و تسلیحاتی را با کمک مالی عربستان و قطر و حمایت سازمان استخباراتی ترکیه با استفاده از کامیون از مرز ترکیه وارد سوریه می‌کنند. ترکیه هم تاکنون سعی کرده در مرز سوریه منطقه‌ای حایل ایجاد کند با با استفاده از آن به عنوان یک کانال مطمئن هم از فعالیت‌کردها جلوگیری کند و هم براحتی بتواند در سوریه دخالت نماید, اما ترکیه تاکنون موفق به آن نشده و شکست خورده است. امروز هم در استانبول اعضای مدیریک مخالفان سوریه را گردهم آورده و پس از سقوط جنگنده‌ ارتش, اردوغان گفت:«ما قاطعانه اقدام خواهیم کرد» و اینگونه, برای سوریه برنامه‌هایی در دست اقدام دارد.

کماکان مسئله اتمی ایران هم تاحدی در مذاکرات مسکو به پایان خود نزدیک شد. در این دیدارها اثبات شد که طرفین حاضر به تسلیمیت نیستند و هریک شروطی را ارایه داده‌اند که محال است با هم کنار بیایند. چه‌بسا گفته شد که مذاکرات در استانبول ادامه می‌یابد و اینکه گفته شد این‌بار مسئله کارشناسی می‌شود, به این معنی است که مذاکرات استانبول می‌تواند نقطه پایانی سلسله مذاکرات ایران و گروه 5 + 1 باشد.

حال که این مذاکرات به پایان خود نزدیک می‌شود و چنانچه دیده می‌شود, ایران تسلیم غرب نمی‌شود, و حال که با سقوط هواپیمای ترکیه توسط پدافندهوایی سوریه منهدم شده است و از طرف دیگر هم طرح عنان شکست خورده‌است, می‌توان گفت که اولین جرقه‌های جنگی که بیش از دو سال است, برای آن تبلیغ می‌شود و زمینه‌های آن مهیا می‌گردد, زده شده است.

اگر عنان از طرح خود کاملا دست بشوید, مسلما جنگ داخلی سوریه به جنگ منطقه‌ای و قطب‌های قدرت که در رقابت با یکدیگر هستند, مبدل خواهد شد. جنگ سوریه همانند جنگ خلیج با عراق نیست, جنگی با ماهیت دوقطبی جهانی است.با سقوط سوریه, آمریکا می تواند یک گام دیگر به تصرف تمام خاورمیانه و آسیا نزدیک شود و این امر روسیه و چین را بسیار نگران ساخته است.

هرچند سرگی‌ لاوروف, وزیر امورخارجه روسیه دیروز پیشنهاد نمود که «دو طرف سوریه یعنی نیروهای رژیم اسد و ارتش مخالفان بصورت همزمان از شهرها عقب‌نشینی کرده و آتش‌بس اعلام کنند» اما این امر تنها تلاشی برای اتمام حجت است و فراتر از آن نخواهد رفت. زیرا هیچ تاکتیکی هم‌اکنون بر استراتژی طرفین و قطب‌های قدرت نمی‌تواند تأثیری عمیق و کارآمد داشته باشد.

نیروی سوم درخاورمیانه که «نیروی دموکراسی و ملت‌محور» است می‌تواند در کنار دو قطب هژمونی جهانی به دستاوردهایی برسد اما این امر هیچ‌ تضمینی ندارد جز مبارزات خلق‌ها که هم‌اکنون با طوفانی جهانی روبرو شده است, ولی همیشه شانس با عاملان قدرت نیست.