مارک نِو، رئیس سابق سی‌پی‌تی با بیان اینکه امرالی به خودی خود یک مرکز انزوا است و بازداشت طولانی مدت رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان غیرقابل قبول است، گفت: «سکوت سی‌پی‌تی در مورد اوجالان نگران کننده است. سی‌پی‌تی باید دوباره به اِمرالی برود.»
از وضعیت رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان که بطور کلی ۲۵ سال و بالاخص حدود 3 سال است که در شرایط سخت انزوا در زندان جزیره امرالی به سر می‌برد، اطلاعی دریافت نمی‌شود. با هدف شکستن انزوا و تضمین آزادی رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان که به طور کامل از حق ملاقات با خانواده و وکیل خود محروم شده و در وضعیت عدم ارتباط مطلق قرار گرفته است، بیانیه مشترکی در ۷۴ مرکز در سراسر جهان در روز ۱۰ اکتبر منتشر شد، کمپین جهانی با خواسته «آزادی برای اوجالان، راه‌حل سیاسی برای مسئله کورد» راه‌اندازی شد.
در چارچوب این کمپین، یکی از نهادهای پیشرو که از آن خواسته شد تا برای پایان دادن به رژیم انزوا در امرالی اقدام کند، کمیته اروپایی پیشگیری از شکنجه (سی‌پی‌تی) است که تنها اختیار ورود به امرالی را دارد. به یک معنا، ابزار فشار اصلی سی‌پی‌تی که تا حد زیادی آینده و مسئولیت انزوا را بر عهده دارد، متاسفانه هنوز گزارش آخرین بازدید خود از امرالی در سپتامبر ۲۰۲۲ را اعلام نکرده است و همچنان خشم افزایش یافته از سوی همه علیه انزوا در سراسر جهان نادیده می‌گیرد.
از سوی دیگر، فراتر از گزارش‌های منتشر شده توسط سی‌پی‌تی در مورد بازدیدهایش از امرالی، آنچه در این دیدارها اتفاق افتاده است، به نوعی همیشه مخفی مانده است. ما در مورد همه اینها با وکیل بلژیکی مشهور جهان، مارک نِو، رئیس سابق سی‌پی‌تی، که در میان هیئت سی‌پی‌تی بود که در سال‌های ۲۰۰۱-۲۰۰۳ و ۲۰۱۰ از امرالی بازدید کرد و برخی از بازدیدها را نمایندگی کرد، صحبت کردیم.
رئیس سابق سی‌پی‌تی، مارک نِو، در پاسخ به سوالات مشترک خبرگزاری فرات (ANF) و برنامه چشم‌انداز اروپا ارائه شده توسط سرکان دمیرل، که از تلویزیون مدیا هابَر پخش می‌شود، با اشاره به اینکه امرالی یک مرکز انزوا است، گفت: «شرایطی که اوجالان در آن قرار دارد غیرقابل قبول است. راه‌حل در گفتگوی سیاسی است نه سرکوب و انزوا.»
وکیل دادگستری مارک نِو با تاکید بر اینکه سکوت سی‌پی‌تی در مورد رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان نگران‌کننده است از سی‌پی‌تی خواست دوباره به امرالی برود. همچنین با یادآوری تصمیمات نماینده دادگاه حقوق بشر اروپا در خصوص بازداشت طولانی مدت. مارک نِو گفت: «روشن است که در مورد زندانی نمادینی مانند اوجالان به راه‌حلی نیاز است. بازداشت طولانی مدت، نامحدود و نامعلوم غیرقابل قبول است.»
نِو در حال حاضر به عنوان رئیس شورای نظارت مرکزی زندان‌های ملی بلژیک فعالیت می‌کند. پاسخ مارک نِو به سوالات ما به شرح زیر است:
*شما به عنوان عضو و رئیس سی‌پی‌تی، سه بار در تاریخ‌های مختلف از زندان امرالی، جایی که رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان در آن نگهداری می‌شود، بازدید کردید و با اوجالان ملاقات داشتید. می‌خواهم با برداشت شما از این بازدیدها شروع کنم. می‌توانید این روند را کمی توضیح دهید؟
با وجود گذشت چندین سال، من نمی‌توانم بازدیدهایم از امرالی را فراموش کنم. ملاقات با یک زندانی که به تنهایی در زندان به سر می‌برد، به خودی خود تجربه‌ای بسیار استثنایی و خارق‌العاده است. در داخل سی‌پی‌تی ما مجبور بودیم در مورد تصمیم ملاقات با یک زندانی بحث کنیم. در آن زمان سی‌پی‌تی می‌بایست با زندان‌های ۴۷ کشور سر و کار داشته باشد. اگرچه ملاقات با یک زندانی که به تنهایی در یک زندان جزیره‌ای نگهداری می‌شود کاملاً ضروری به نظر می‌رسید، ما مجبور بودیم انرژی زیادی را برای انجام چنین ملاقاتی صرف کنیم.
وقتی برای اولین بار به دیدار اوجالان رفتم، برخی از دوستانم در هیئت قبلاً به ملاقات او رفته بودند. بنابراین، برای اولین بار، من در میان هیئت سی‌پی‌تی بودم که برای دومین بار از امرالی دیدن کرد. اوجالان مدتی تنها بود، منزوی و بدون تماس واقعی با دنیای بیرون. وقتی با او آشنا شدیم، خیلی ناراحت بود.
*می‌توانید کمی در مورد زندان امرالی، به عنوان مثال ساختار آن و مشکلات حمل و نقل بگویید؟
امرالی جزیره کوچکی در دریای مرمره است. در ابتدا تنها به عنوان یک پایگاه نظامی و زندان مورد استفاده قرار می‌گرفت و آن را به جزیره‌ای با گذشته بحث‌برانگیز تبدیل می‌کرد.
پایگاه نظامی در اینجا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا اوجالان، که در امرالی نگهداری می‌شود، در نهایت در بازداشت ارتش است، اگرچه باید تحت حاکمیت سیاسی ترکیه باشد. این یک زمینه استثنایی ایجاد می‌کند که نیاز به استفاده از هلی‌کوپترهای ارتش ترکیه برای دسترسی به جزیره دارد. دسترسی به جزیره با قایق یا کشتی به دلیل امواج بلند تقریبا غیرممکن است که اغلب بهانه‌ای برای محدود کردن دسترسی به جزیره می‌شود.
در بازدیدهایمان همیشه از هلی‌کوپترهای نظامی برای رسیدن به اِمرالی استفاده می‌کردیم. وقتی برای اولین بار با اوجالان ملاقات کردیم، او تنها و در انزوا بود. اولین دیدار را به خوبی به یاد دارم، ۳ جلسه با ایشان داشتم. در هر ملاقاتی که داشتیم، اوجالان همیشه کسی بود که می‌خواست صحبت کند، زیرا به دلیل انزوایی که تجربه می‌کرد، نیاز زیادی به صحبت و اشتراک‌گذاری احساس می‌کرد. او همیشه چیزهایی را در یک حلقه می‌گفت تا بسیاری از چیزهایی را که برای مدت طولانی در درون خود نگه داشته بود بیان کند.
'او به دلیل انزوا نیاز داشت با پرندگان صحبت کند'
*اوجالان چه برخوردی با شما یعنی هیأت داشت و درباره چه چیزی صحبت می‌کرد؟
اولین ویژگی بارز او شیوه بیان خود و تمایلش به صحبت کردن همیشه به تنهایی به دلیل نیازی بود که احساس می‌کرد. او به من گفت که با پرنده‌های کوچک حیاط صحبت می‌کند. او واقعاً سعی می‌کرد با آن پرندگان ارتباط برقرار کند. بنابراین، بازدیدهای ما از امرالی بیش از هر چیز فرصتی برای اوجالان برای ارتباط با جهان خارج بود. با توجه به شرایط محرومیت از انواع ارتباطات، تمایل به صحبت کردن همیشه قابل درک و مهم است.
"مرکز نگرانی او مردمش بودند، نه خودش"
او حرفهای زیادی برای گفتن داشت، اما محور حرف‌هایش و دغدغه‌هایش درباره مردمش بود، نه وضعیت خودش. این بارزترین ویژگی او بود. منظورم این است که خیلی کم در مورد وضعیت شخصی‌اش صحبت می‌کرد، بیشتر در مورد وضعیت کلی. او می‌خواست از وضعیت فردی خود فراتر برود و بیشتر در مورد وضعیت عمومی و اوضاع سیاسی صحبت کند. چون می‌دانست که زندانی است که در یک بافت خاص و سیاسی دیده می‌شود.
*چه چیزی در ملاقات با اوجالان بیشتر شما را تحت تأثیر قرار داد؟
چیزی که در دیدارهایمان بیشتر مرا تحت تأثیر قرار داد این بود که اوجالان زیاد در مورد شرایط بازداشت خود صحبت نکرد. او با صحبت در مورد مردم کورد به طور کلی و جنبشی که نمایندگی می‌کرد بحث را در این زمینه ترسیم می‌کرد که باعث شد او به زندان بیفتد. این نگرش کاملاً تأثیرگذار بود زیرا معمولاً یک زندانی قبل از شکایت از وضعیت سیاسی به طور کلی با صحبت در مورد مشکلات و زندگی روزمره خود شروع می‌کند. در دیدارهای ما با اوجالان وضعیت برعکس بود. این نگرش و رویکرد برای ما نیز بسیار مهم بود.
ما می‌خواستیم اوجالان به زندان دیگری منتقل شود، اما آنها قبول نکردند
*اسارت اوجالان در امرالی وارد بیست و پنجمین سال می‌شود. گذراندن این سالها در امرالی باید برای او سخت بوده باشد، درست است؟
قطعا آسان نیست. اجازه دهید صریح بگویم: در ابتدا، من و همکارانم فکر می‌کردیم به انزوا در این جزیره پایان می‌دهیم. بنابراین، ما معتقد بودیم که مقامات ترکیه احتمالا اوجالان را به یک زندان دیگر در خشکی (نه جزیره در دریا) منتقل خواهند کرد. با این حال، این اتفاق نیفتاد. بعد از مدتی دیدیم یا فراهم کردیم که زندان بزرگ شد و چند زندانی دیگر را به آنجا آوردند.
اما در ابتدا تصور می‌کردیم که اوجالان به یک زندان دیگر در خشکی منتقل شود. با این حال، این اتفاق نیفتاد. متاسفانه سی‌پی‌تی نتوانست در این موضوع مداخله کند. تنها چیزی که ما روی آن تمرکز کردیم این بود که منزوی کردن یک فرد و نگه داشتن آنها در جزیره، حتی اگر زندانیان دیگری در همان زندان وجود داشته باشند، مشکلات زیرساختی بزرگی را برای رساندن کارکنان، خانواده‌ها و بازدیدکنندگان به آنجا در شرایط عادی ایجاد می‌کند. این یکی از بزرگترین مشکلات بنیادین امرالی است.
"امرالی برای زندان به عنوان یک مکان مناسب نیست"
*قبل از هر چیز، آیا شما می‌گویید که امرالی برای یک زندان به عنوان یک مکان مسکونی مناسب نیست یا به خودی خود یک مرکز انزوا است؟
بله، این بسیار واضح است. به همین دلیل در ابتدا فکر کردیم و درخواست کردیم که اوجالان به جایی در زمین منتقل شود.
*آیا دولت ترکیه درخواست شما را نپذیرفت؟
خیر مقامات ترکیه نمی‌خواستند این کار را انجام دهند.
"تداوم بازداشت اوجالان، یک زندانی نمادین، یک مشکل غیرقابل انکار را تشکیل می‌دهد"
*در ۲۵ سال گذشته هیچ تغییری در شرایط انزوا در امرالی ایجاد نشده است. در سه سال گذشته هیچ اطلاعی از وضعیت رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان در دسترس نیست. رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان که حق ملاقات با خانواده و وکیلش کاملا سلب شده است، در انزوای مطلق قرار دارد. این وضعیت انزوایی که وی در آن به سر می‌برد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
من معتقدم باید دو موضوع را از هم تفکیک کنیم. از یک طرف همانطور که شما گفتید شرایط انزوا وجود دارد. صادقانه بگویم، من به اندازه شما تحولات را از نزدیک دنبال نکردم، سال‌هاست که آنها را از نزدیک دنبال نکرده‌ام. با این حال، شکی نیست که انزوا مسئله مهمی است که به طور فزاینده‌ای دشوار شده و همچنان ادامه دارد.
به ویژه در رابطه با طول مدت بازداشت، رویه قضایی دادگاه حقوق بشر اروپا روشن کرده است که انزوا و حبس طولانی مدت باید معنایی داشته باشد.
آیا ماندن او برای این همه سال در زندان هنوز فایده‌ای دارد؟ این سوال موضوعی است که توسط دادگاه حقوق بشر اروپا در مورد بازداشت بسیار طولانی مطرح شده است. این وضعیت نه تنها در مورد اوجالان، بلکه در مورد سایر زندانیان در ترکیه یا جاهای دیگر نیز صدق می‌کند. در مورد اوجالان که اهمیت نمادین او به عنوان یک زندانی غیرقابل انکار است، طولانی بودن و تداوم دوره بازداشت او مشکلی غیرقابل انکار است. این یک وضعیت بسیار روشن است.
"انزوای طولانی مدت ممکن است به شکنجه تبدیل شود"
*آیا می‌توان گفت که اکنون چنین انزوا به شکنجه تبدیل شده است؟
هر چه انزوا بیشتر طول بکشد، رفتاری تحقیرآمیز با کرامت انسانی تلقی می‌شود. شکی نیست که رفتار تحقیرآمیزی که برای مدت طولانی ادامه یافت؛ می‌توان آن را به شکنجه تشبیه کرد و با آن مقایسه کرد.
"سکوت سی‌پی‌تی در رابطه با امرالی نگران‌کننده است"
*همانطور که می‌دانید تنها نهادی که صلاحیت ورود به امرالی را دارد سی‌پی‌تی است. سی‌پی‌تی که آخرین بار در سپتامبر ۲۰۲۲ از امرالی بازدید کرد، با وجود گذشت زمان و تمام خواسته‌های کوردها، هنوز گزارش امرالی خود را اعلام نکرده است. نگرش و نقش سی‌پی‌تی در امرالی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نقش سی‌پی‌تی ضروری و در عین حال دشوار است. این امری ضروری است زیرا وضعیت اوجالان باید از بیرون کنترل شود. خوشبختانه ما می‌توانیم به آنجا برویم. اوجالان کسی است که مسائل بسیار مهمی برای انتقال به جهان خارج دارد. بنابراین، با این حال، این وضعیت هم برای خود اوجالان و هم برای وکلای او و نزدیکانش که می‌خواهند از نتایج این دیدار مطلع شوند، دشوار است، چیزی که ما مشاهده کردیم.
آنچه من از گفته‌های شما متوجه شدم این است که آخرین بازدید در سال ۲۰۲۲ انجام شده و هنوز گزارشی در این زمینه منتشر نشده است. این یک واقعیت است که این وضعیت نگران‌کننده است زیرا این سکوت سی‌پی‌تی برخی ادغام‌ها را به خطر می‌اندازد.
*آیا بدون پاسخ ترکیه، سی‌پی‌تی نمی‌تواند گزارش خود را منتشر کند، درست است؟
خیر، به دلیل کنوانسیون‌ها این امکان وجود ندارد، مگر اینکه توافقی بین سی‌پی‌تی و ترکیه برای انتشار خودکار گزارش‌ها پس از تکمیل آنها وجود داشته باشد.
چنین توافقاتی با برخی کشورها بسته شده است. اما بسیاری از کشورها چنین توافقاتی را نمی‌پذیرند. چنین توافقی با بلژیک منعقد نشده است.
*آیا این رویکرد در مورد رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان نباید متفاوت باشد؟
وضعیت اوجالان از نظر دیدارهایی که بسیار هدفمندتر هستند کمی متفاوت است. البته بازدیدهای سی‌پی‌تی از امرالی زیاد طول نمی‌کشد. بازدیدهای سی‌پی‌تی گاهی ممکن است ۱۰ یا ۱۵ روز طول بکشد، اما در مورد اوجالان اینطور نیست. بازدید از امرالی بیشتر هدفمند است، یعنی دقیقاً می‌دانیم چه جلساتی برگزار می‌شود و چه بازدیدهایی در محل انجام می‌شود. در نتیجه تهیه گزارش نیز در این مورد سریعتر است. با این حال، همچنین مهم است که مسئولان در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخ دهند.
*بنابراین، نقش شورای اروپا در شرایط بازداشت رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان چیست؟
من فکر می‌کنم که شورای اروپا نیز می‌تواند از گزارش‌های سی‌پی‌تی در رابطه با امرالی بهره‌مند شود. سی‌پی‌تی یکی از اعضای شورای اروپا است. شورای اروپا؛ این یک سازمان بزرگ متشکل از سی‌پی‌تی، و همچنین کمیته وزیران، مجمع پارلمانی و دادگاه حقوق بشر اروپا است. دفتر مرکزی همه ارگان‌ها در استراسبورگ است و با همکاری نزدیک کار می‌کنند.
سی‌پی‌تی یک نهاد فرعی شورا است. دادگاه به میدان نمی‌رود، این سی‌پی‌تی است که به میدان می‌رود. از این نظر، کار انجام شده توسط سی‌پی‌تی، به عنوان مثال، به کار دیوان و همچنین اقدامات کمیته وزیران شورای اروپا که می‌تواند بر اساس گزارش‌های ارائه شده توسط سی‌پی‌تی موضع‌گیری کند، تغذیه می‌شود. از این نظر، گزارش‌های سی‌پی‌تی باید توسط سایر نهادهای شورا نیز مورد توجه قرار گیرد.
" سی‌پی‌تی یک ارگان سیاسی است"
*به نظر شما موضع سی‌پی‌تی در قبال رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان سیاسی است یا می‌توان گفت در موضوع رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان فشار سیاسی بر سی‌پی‌تی وجود دارد؟
سی‌پی‌تی یک نهاد سیاسی است. ما توسط کمیته وزیران شورای اروپا منصوب شده‌ایم. بنابراین ما قطعا یک ارگان سیاسی هستیم.
در سطح شورای اروپا، یک سری اکترهایی هستند که در تسهیل یا پیچیده کردن کار نهادهایی مانند سی‌پی‌تی نقش دارند. این خیلی واضح است.
"این یک واقعیت است که سی‌پی‌تی به اندازه کافی سریع حرکت نمی‌کند"
*خوب آیا سی‌پی‌تی به اقتضای تأسیس خود نباید به بسیاری از مسائل مبتنی بر حقوق بشر احترام بگذارد؟
بله. به عنوان یکی از اعضای سابق سی‌پی‌تی، فشار زیادی از بیرون احساس نمی‌کردم. آنچه ما احساس می‌کنیم شکایت‌هایی است که به خصوص از وکلا و اعضای خانواده دریافت می‌کنیم و آنها را در نظر می‌گیریم. واضح است که شورای اروپا باید منابع لازم را برای سازماندهی و افزایش تعداد بازدیدهای سی‌پی‌تی فراهم کند. این یک خواسته کاملا موجه است. از بیرون به نظر می‌رسد که سی‌پی‌تی به اندازه کافی سریع حرکت نمی‌کند و باید بیشتر بازدید کند. این یک وضعیت غیرقابل انکار است.
سی‌پی‌تی باید دوباره به امرالی برود
*برای تغییر شرایط رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان و پایان دادن به انزوای او چه باید کرد؟
سی‌پی‌تی باید اجازه داشته باشد که به امرالی برود و بازدید جدیدی انجام دهد. و گزارش‌هایی که به وقتش منتشر می‌شود، اگر در سطحی باشد که انزوا و غیره را محکوم کند، این گزارش باید توسط اکترهای خارجی مانند شورای اروپا قابل استفاده باشد.
از سوی دیگر، در صورت تمایل این اتفاق می‌تواند رخ دهد. سی‌پی‌تی ابزاری به نام نظرات عمومی در اختیار دارد که می‌تواند در هر لحظه از آن استفاده کند. پیش از این نیز در مورد برخی از کشورها به ویژه ترکیه اظهارات علنی شده بود.
اگر موضوع به اندازه کافی مهم باشد، سی‌پی‌تی نیز ممکن است بیانیه عمومی بدهد. اما من به اندازه کافی نمی‌دانم، مدت زیادی است که در سی‌پی‌تی حضور نداشته‌ام. بنابراین من نمی‌توانم به شما بگویم که وضعیت بحث‌ها در سی‌پی‌تی در حال حاضر چگونه است.
*در مورد نقش رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان در حل مسئله کورد چه می‌گویید، آیا انزوا بخشی از جنگ علیه مردم کورد است؟
بله، انزوا و موضع اوجالان ارتباط مستقیمی با هم دارند. بسیار واضح است که بین نقش اوجالان به عنوان رهبر و نماینده پ‌ک‌ک و شرایط بازداشت او که سال‌هاست با آن مواجه بوده است رابطه‌ای وجود دارد.
ما قبل از دوره گفتگو برای مذاکرات صلح آنجا بودیم. پس از آن، مذاکرات علنی آغاز شد. در آن زمان ترکیه نیز کاندیدای قوی برای پیوستن به اتحادیه اروپا بود. بنابراین، گزارش‌های امرالی ما ممکن است بر نگرش مقامات ترکیه در مسیر درست آن زمان تأثیر گذاشته باشد. پس از آن، کل این روند سقوط کرد زیرا ترکیه؛ به اتحادیه اروپا و اتحادیه اروپا به ترکیه پشت کرد. مذاکرات با پ‌ک‌ک به پایان رسید.
"جامعه بین‌المللی می‌تواند برای آزادی اوجالان نقش داشته باشد"
*نلسون ماندلا رهبر آفریقای جنوبی پس از ۲۷ سال اسارت آزاد شد. جامعه جهانی نقش مهمی در سفر ماندلا به سوی آزادی داشت. آیا همین جامعه بین‌المللی می‌تواند در آزادی رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان نقشی داشته باشد؟
بله، کاملاً، زیرا با وجود زندانی نمادین مانند او، روشن است که راه‌حل سیاسی راه‌حل معتبر و مهمی است. این راه چاره است، اما باز هم باید شرایط برای بحث مناسب باشد.
شما مقایسه‌ای با آفریقای جنوبی کردید. در مقطعی در آفریقای جنوبی، فردریک دکلرک، رئیس دولت وقت، مذاکرات و راه‌حل را تایید کرد. او موافقت کرد که راه‌حل را بررسی کند. در ترکیه اینطور نیست.
'اوجالان همچنان نقطه تمرکز سیاسی است'
همکار شما مائورو پالما، یکی از روسای سابق سی‌پی‌تی، گفت که مسئله رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان یک مسئله سیاسی است و راه‌حل باید سیاسی باشد. آیا شما با این موافق هستید؟
بله قطعا. من فکر می‌کنم شرایطی که اوجالان امروز در آن قرار دارد و شرایط در امرالی این وضعیت را بیشتر روشن می‌کند. به عبارت دیگر، هیچ زندانی در شرایطی که اوجالان در آن قرار دارد، قرار نمی‌گیرد و اوجالان تنها کسی است که مدت‌هاست در معرض این شرایط بوده است. اگر این وضعیت برای مدت طولانی ادامه داشته است، به این دلیل است که اوجالان یک نقطه کانونی سیاسی باقی مانده است.
'کمپین آزادی برای اوجالان مهم است'
*با بیانیه ای مشترک در ۱۰ اکتبر در ۷۴ مرکز در سراسر جهان، یک کمپین جهانی با مطالبه "آزادی برای اوجالان و راه‌حل سیاسی برای مسئله کورد" آغاز شد. در مورد این کمپین چه می‌خواهید بگویید و آیا پیامی برای آزادی رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان دارید؟
من معتقدم که چنین کمپینی مهم است و باید انجام شود، زیرا همانطور که قبلاً گفتم و سایر همکاران نیز بیان کردند، روشن است که راه‌حل سیاسی برای مسئله اوجالان ممکن و مهم است.
'حبس طولانی‌مدت نامشخص قابل قبول نیست'
همانطور که قبلاً گفتم، دادگاه حقوق بشر اروپا می‌گوید که بازداشت نامحدود راه‌حل نیست. دادگاه به صراحت اعلام کرد که در چنین شرایطی باید راه‌حلی پیدا کرد. از این نظر، روشن است که در وضعیت اوجالان به راه‌حلی نیاز است. بازداشت طولانی مدت، نامحدود و نامعلوم غیرقابل قبول است.
'راه‌حل در گفتگوی سیاسی است نه فشار و انزوا'
من معتقدم که راه‌حل در گفتگوی سیاسی است نه در فشار و انزوا. راه‌حلی باید در چارچوب گفتگوی سیاسی ایجاد شود. سی‌پی‌تی یکی از اعضای شورای اروپا است. شورای اروپا می‌تواند به چنین راه‌حلی کمک کند.
'سازمان ملل و شورای اروپا می‌توانند پویایی برای راه‌حل ایجاد کنند'
شاید مشکل از اینجا نشات می‌گیرد. شورای اروپا به دلایلی نامعلوم، علیرغم تمام خواسته‌های کوردها، اقدامی در برابر شرایط انزوای اوجالان نمی‌کند و سکوت می‌کند.
من فکر می‌کنم ایجاد یک هم‌افزایی راه‌حل محور در سطح سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد و شورای اروپا در یک دوره زمانی مشخص مهم خواهد بود. وقتی سازمان‌های بین‌المللی یکی پس از دیگری آماده مداخله هستند، این رویکرد می‌تواند پویایی مثبتی ایجاد کند که می‌تواند به راه‌حل سیاسی منجر شود.
برعکس، ترکیه همچنان از این نهادها می‌خواهد که اوجالان را "تروریست" بدانند.
نگاهی به تاریخ لازم است. شما به نلسون ماندلا اشاره کردید. جنبش ANC به رهبری ماندلا نیز در آن زمان به عنوان یک جنبش تروریستی تلقی می‌شد. اما حالا هیچ کس این را به یاد نمی‌آورد. ما فراموش کردیم، زیرا تاریخ چنین چیزهایی را فراموش می‌کند. جنبش‌های استقلال‌طلب اغلب در ابتدا توسط برخی به عنوان یک جنبش تروریستی در نظر گرفته می‌شود و به عنوان نگران‌کننده تلقی می‌شود. اما این تعاریف ممکن است در طول زمان تغییر کنند.
'حمایت از اوجالان اهمیتی ضروری است'
*در پایان آیا چیزی هست که بخواهید اضافه کنید؟
نکته دیگری که به نظر من بسیار تأثیرگذار است، مشارکت همه‌جانبه و صیانت‌مداری است که در این مدت طولانی ادامه داشته است. این یک قدرت خارق‌العاده است. من خیلی تحت تاثیر این مشارکت همه‌جانبه هستم.
*آیا منظور شما از مشارکت همه‌جانبه برای آزادی رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان می‌باشد؟ آیا فکر می‌کنید که مطالبات و اقدامات برای آزادی وی باید ادامه یابد؟
بله، از آنجایی که من معتقدم راه‌حل سیاسی است، وجود یک جنبش پشت سر اوجالان اهمیتی ضروری دارد. اگر هیچ حرکتی پشت آن نباشد، شانس موفقیت یک راه‌حل سیاسی بسیار کمتر است.
مارک نِو کیست؟
وکیل دادگستری مارک نِو، که در حال حاضر به عنوان رئیس شورای نظارت مرکزی زندان‌های ملی بلژیک فعالیت می‌کند، به دلیل فعالیت‌هایش در زمینه حقوق کیفری، زندان و حقوق بشر، که حوزه تخصصی او است، نامی جهانی است. مارک نِو، که به عنوان وکیل در دادگاه کیفری بین‌المللی نیز خدمت می‌کرد، به عنوان رئیس کمیسیون زندان‌های وکلای بدون مرز و اتحادیه حقوق بشر نیز خدمت کرده است. وکیل مارک نِو در بسیاری از دانشگاه‌ها، به ویژه دانشگاه لیژ در بلژیک، در مورد زمینه تخصصی خود سخنرانی کرد.
وکیل مارک نِو بیشتر دوران حرفهای خود را به عنوان عضو کمیته اروپایی برای پیشگیری از شکنجه (سی‌پی‌تی) بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۱ گذراند. در این دوره، مارک نِو، که به عنوان رئیس سی‌پی‌تی نیز خدمت می‌کرد، از صدها زندان در جهان از جمله زندان امرالی و زندان‌های ترکیه بازدید کرد.
