سفکان کوبانی با اشاره به اینکه دولت ترکیه در بحث‌های مربوط به حل مسئله کورد زمان‌کشی می‌کند، اظهار داشت که در سوریه، دولت ترکیه از طریق هیئت تحریر‌الشام (HTS) موضعی ضد کورد اتخاذ کرده است.
در روند جاری حول محور حل مسئله کورد در ترکیه، گام‌های مهمی از سوی طرف کورد برداشته شده است. تصمیم حزب کارگران کوردستان (پ‌ک‌ک) برای توقف جنگ و مصوبات کنگره، بار دیگر صداقت طرف کورد را در بحث‌های مربوط به حل مسئله نشان داد.
اما با وجود این، دولت حزب عدالت و توسعه (آک‌پ) هیچ گام قانونی و حقوقی برای حل مشکل برنداشته است.
سفکان کوبانی، نویسنده، به سؤالات خبرگزاری فرات (ANF) درباره تحولات این روند پاسخ داد.
*گام‌های مهمی از سوی پ‌ک‌ک در خصوص حل مسئله کورد و بحث‌های مربوط به گفتگو در ترکیه برداشته شده است. تصمیمات اتخاذ شده در دوازدهمین کنگره پ‌ک‌ک برای پایان دادن به فعالیت‌ها تحت عنوان پ‌ک‌ک، به اطلاع عموم رسید. در این تصمیمات بر لزوم فراهم آوردن شرایط کار و زندگی آزاد برای «رهبر آپو» تاکید شد. از سوی دیگر، به این نکته اشاره شد که هنوز سلاح‌ها زمین گذاشته نشده‌اند و برای فراهم شدن شرایط خلع سلاح، به یک بستر حقوقی و سیاسی گسترده نیاز است. شما چگونه این تصمیمات پ‌ک‌ک را ارزیابی می‌کنید؟
پ‌ک‌ک با تصمیمات اتخاذ شده در ایفای وظیفه تاریخی خود، مدیریت عملی روند آتی را به رهبر آپو واگذار کرد. با پایان دادن به فعالیت‌ها تحت عنوان پ‌ک‌ک، روند آتی را کاملا به شرط مدیریت رهبر آپو موکول کرد.
هدف از این کار تاکید بر این است که رهبر آپو، که قرار است تصمیمات کنگره را اجرا کند، هم شرایط کار و زندگی‌اش باید بهبود یابد و هم آزادی‌اش تامین شود. همچنین، برای اجرای تصمیمات مربوط به پایان دادن به فعالیت‌ها تحت عنوان پ‌ک‌ک و پایان مبارزه مسلحانه، تامین آزادی رهبر آپو بر اساس «حق امید» ضروری دانسته شد.
این مهم‌ترین تصمیم است. بدون این تصمیم، هیچ یک از تصمیمات دیگر قابل اجرا نیست؛ زیرا روندی آغاز شده که نشان می‌دهد مدیریت و اجرای امور از این پس بر عهده رهبر آپو خواهد بود. با این تصمیم تاریخی، روند به مذاکرات با ترکیه بستگی دارد.
*رویکرد دولت ترکیه در این زمینه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ رویکردی وجود دارد که مشکل را به خلع سلاح تقلیل می‌دهد. حتی شاهد موضعی هستیم که هیچ گامی برنمی‌دارد. شما چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دولت ترکیه در تلاش است تا زمان‌کشی کند و بازی کند. آنها به دنبال فرصتی هستند که اگر آمریکا از سوریه عقب‌نشینی کند، فرصت جدیدی برایشان پیش آید. اگر عقب‌نشینی صورت گیرد، آنها به دنبال فرصتی برای نابود کردن دستاوردهای کوردها در روژاوا و باشور هستند.
در چنین دوره‌هایی، یک رویکرد روزمره و تاکتیکی وجود دارد که استراتژیک نیست، با روند بازسازی همخوانی ندارد و به قول خودشان «اتحاد کورد-ترک را استراتژیک تلقی نمی‌کند». این وضعیت را می‌توان به عنوان عدم قاطعیت کافی و عدم برنامه‌ریزی خود بر اساس وضعیت جدید توصیف کرد.
آیا این درگیری بین جناح‌های درون قدرت است؟ در این زمینه، وضعیت دوگانه‌ای در داخل آک‌پ وجود دارد. این همچنین برای آنها هیچ دستاوردی نخواهد داشت. روند بسیار حساس است. زمان تاریخی به نقطه‌ای رسیده است که دیگر نمی‌توان به عقب بازگشت. نیروهایی که از جریان تاریخ عقب افتادند و با رویکردی متفاوت حرکت کردند، به زباله‌دان تاریخ پیوستند. سرنوشت کسانی که در ملی‌گرایی و دولت-ملت‌گرایی اینقدر اصرار می‌ورزند، مشخص است.
*گفته می‌شود که تفاوت رویکردی بین اردوغان و باغچلی در این زمینه وجود دارد. مثلا باغچلی پیشنهاد تشکیل کمیسیون می‌دهد، اما اردوغان و اطرافیانش مخالفت می‌کنند. این به چه معناست، شما چگونه می‌بینید؟
بله، وضعیت موجود تا حدودی اینگونه است. این امر دائما با توضیحات مختلفی ظاهر می‌شود. بخش خاصی از دولت، بخش نرمال یا آنهایی که می‌خواهند این روند را در داخل دولت پیش ببرند و آنهایی که نمی‌خواهند؛ همچنین یک جناح خاص در داخل آک‌پ که از جنگ سود می‌برد و سایر بخش‌ها، دائما در حال تجربه یک دوگانگی هستند. از نظر دیپلماتیک و سیاسی، تضاد برای منافع حزب و کاخ وجود دارد.
در مورد این تضاد، اظهارات عمومی مداومی وجود دارد. از سوی حزب حرکت ملی‌گرا (م‌ه‌پ) بیانیه‌هایی در مورد بازگشت ترکیه به حقوق و هنجارهای دموکراتیک منتشر می‌شود، اما آک‌پ در تلاش است تا زمان را به تاخیر بیندازد و بازی کند.
*فراتر از زمان‌کشی، اقدامات ضد دموکراتیک عمیق‌تری وجود دارد. عملیات علیه حزب جمهوری‌خواه خلق (ج‌ه‌پ) ادامه دارد و از سوی جنبش آزادی‌بخش کورد، انتقاداتی مبنی بر اینکه «دولت می‌خواهد مخالفان را تقسیم کند» مطرح شده است. گفته می‌شود که دموکراسی در حل مسئله کورد یک عنصر اساسی و ضروری است. شما موضع دولت را چگونه می‌بینید؟
وضعیتی وجود دارد که بر اساس درگیری برای قدرت بین گروه‌هایی که می‌خواهند به قدرت برسند، شکل گرفته است. در نهایت، هر دو نیرو در داخل دولت، در مرکز، مهم‌ترین بال‌های دولت هستند. بین آنها درگیری وجود دارد، یعنی یک درگیری برای قدرت در داخل دولت.
این درگیری برای قدرت در داخل دولت، تا زمانی که به دموکراسی بازنگردیم؛ حرکت بر اساس منافع شخصی، حزبی، صرفا منافع خانوادگی یا گروهی، چیزی برای ترکیه به ارمغان نخواهد آورد. به همین دلیل، باید از کسانی که در اینجا بی‌طرف نیستند –به‌ویژه بخش‌هایی در داخل ج‌ه‌پ که از دموکراسی و صلح حمایت می‌کنند و از این روند پشتیبانی می‌کنند– تا انتها حمایت شود.
با این حملات علیه مخالفان، آنها می‌خواهند جلوی بخش حامی دموکراسی را بگیرند. حمایت از این روند تنها با مبارزه‌ای بر پایه دموکراسی امکان‌پذیر است. در غیر این صورت، نمی‌توان وارد درگیری قدرت شد یا به ج‌ه‌پ یا آک‌پ وابسته شد. بدیهی است که درگیری قدرت چیزی برای طرف کورد یا جبهه دموکراسی به ارمغان نخواهد آورد.
*خب، در گزارشی که رهبر آپو به کنگره ارسال کرد، چه چیزی درباره مبارزه آینده کوردها وجود دارد؟
سازماندهی یک زندگی آزاد جدید وجود دارد. ساخت یک جامعه دموکراتیک بر اساس آزادی زنان، متناسب با شرایط قرن بیست و یکم مدرنیته دموکراتیک. برای این ساخت و ساز، وظایفی بر عهده جامعه و نیروهای سیاسی است.
یک مبارزه چندوجهی وجود دارد که همه اقشار جامعه، از روستا تا محله، خیابان، زنان و جوانان را در بر می‌گیرد، با تمام نهادها و سازمان‌هایش. به همین دلیل، مبارزه تازه آغاز شده است: سازماندهی مجدد جامعه.
رهبر آپو این را سال‌ها پیش نیز بیان کرد. در سال ۲۰۱۰ نیز با «مانیفست ملت دموکراتیک» این را بیان کرد، اما این اجرا نشد و به اندازه کافی درک نشد. کاستی‌هایی ظاهر شد. جنبش آزادی‌بخش کورد به این موضوع با رویکرد خودانتقادی نزدیک شد.
اکنون، روند انجام کارهای ناتمام و ساخت ملت دموکراتیک در جریان است. ساخت ملت دموکراتیک، روندی است که همه باید برای آن به طور کامل بسیج شوند.
*ساخت ملت دموکراتیک به چه معناست؟ یعنی مثبت دیدن یا پذیرفتن فراخوان رهبر آپو کافی است؟ یا جامعه برای اینکه سوژه این روند باشد، چه کارهایی باید انجام دهد؟
جامعه باید به طور کامل خود را سازماندهی کند. بر اساس کمون‌ها، از پایین به بالا؛ در زمینه اقتصادی، فکری، آموزشی؛ بر اساس تعاونی‌ها، از دیدگاه زنانه، در محله، در خیابان، باید بتواند خود را اداره کند. اکنون زمان سازماندهی است. قدرتی که اکنون سازماندهی شود، خود را پایدار نگه می‌دارد.
این سازماندهی جامعه علیه دولت است. در اینجا جامعه قوی خواهد شد، خود را ابراز خواهد کرد و خود را اداره خواهد کرد. باید از محله‌ها شروع کرد و شوراهایی برای تصمیم‌گیری و بحث و گفتگو برای خود تشکیل داد.
جامعه‌ای که سازماندهی شده باشد، جامعه‌ای است که به عمل می‌پردازد. البته در این روند باید مطالبات مطرح شود، جایگزین‌ها ایجاد شود. برای اینکه شهرداری‌ها بتوانند به شکلی دموکراتیک‌تر، آزادتر و با ابتکار عمل بیشتر، بر اساس اصول کمونال کار کنند؛ روندی باید طی شود که آنها را به یک نهاد همکار و همبسته تبدیل کند.
جامعه در اینجا سوژه است. این کار را برای خودش انجام می‌دهد. با انجام این کار، خود را ابراز می‌کند، سازماندهی می‌شود. سیاست دموکراتیک اینگونه تقویت می‌شود.
*در نهایت، گفته می‌شود که این مسئله با تحولات مربوط به روژاوا مرتبط است. شما چگونه می‌بینید؟ آیا دولت ترکیه هنوز در سوریه موضعی ضد کورد دارد؟
مشخص است که معادله در روژاوا هنوز به طور کامل حل نشده است. هنوز سردرگمی وجود دارد و مشخص نیست که سیستم به کدام سمت خواهد رفت. معادله سوریه، که بسیاری از نیروها در آن دخیل هستند و مداخلاتی در آن صورت می‌گیرد، هنوز به طور کامل حل نشده است.
اداره خودمدیریتی در شمال و شرق سوریه، در این روند تلاش می‌کند تا دولت سوریه را از محور اسلام سیاسی و ذهنیت بعثی راست‌گرا دور کرده و تغییر دهد. با آن مبارزه می‌کند و در عین حال مذاکرات نیز ادامه دارد؛ هیئت‌ها فعالانه اعزام می‌شوند. هم مبارزه دموکراتیک و هم مذاکره را پیش می‌برند. تلاش می‌شود تا گام‌های مختلفی برداشته شود.
درون هیئت تحریر‌الشام (HTS) نیز نیروهای مختلفی وجود دارند و این نیروها در حال حاضر نیروهای مخالف و متضاد با یکدیگر هستند. مثلا در دیرالزور، نیروهای وابسته به HTS یا تحت حمایت ترکیه وارد عمل می‌شوند. ترکیه در تلاش است تا منطقه را به هم بریزد.
* یعنی ترکیه موضعی ضد کورد دارد؟
بله، دقیقا. آنها می‌خواهند با تضعیف کوردها، آنها را در موقعیتی ضعیف قرار داده و سپس به میز مذاکره بکشانند. آنها در تلاشند تا مطالبات کوردها را کاهش دهند. آنها سعی می‌کنند از حضور قدرتمند نیروهای سوریه دموکراتیک (ق‌س‌د) در مذاکرات جلوگیری کنند و شوراهای خودمدیریتی و یکپارچگی آنها را تضعیف کنند. اگر بتوانند، نیروهای مختلف در دیرالزور – نیروهایی که با پول خریده‌اند – را وارد عمل می‌کنند. این کار را می‌توانند تحت نام HTS یا تحت نام قبایل انجام دهند.
ترکیه همچنان اصرار بر خلع سلاح دارد. چه کسی باید سلاح را زمین بگذارد؟ چگونه باید این کار را انجام دهد؟ چگونه می‌توان از کوردها خواست که در میان نیروهایی که تمام دنیا آنها را تروریست می‌دانند، سلاح‌هایشان را زمین بگذارند؟ در حالی که کسانی که باید سلاح را زمین بگذارند، HTS و نیروهای داخل آن هستند، برعکس، این اصرار علیه ق‌س‌د که از حقوق هویتی خود دفاع می‌کند و برای آزادی‌اش مبارزه می‌کند، اعمال می‌شود. این نشان‌دهنده ذهنیت آنهاست.
در اینجا یک جنگ ویژه و روانی اعمال می‌شود. تلاش می‌شود فشار وارد شود. اما برای پیشبرد این روند، باید رهبر آپو این روند را مستقیما با مذاکرات مرتبط کند. وحدت سوریه تنها با یک سوریه دموکراتیک امکان‌پذیر است. برای یک سوریه دموکراتیک که وحدت مردم دروزی، علوی، ارمنی و همه مردم منطقه را تضمین کند، مبارزه در جریان است.
