دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز یکشنبه سی‌ویکم اردیبهشت ۱۳۹۶، درحالی از هواپیمای خود در ریاض خارج شد که وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران یک روز قبل، پیروزی حسن روحانی، ریاست جمهوری کنونی ایران، در دوازدهمین...
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز یکشنبه سی‌ویکم اردیبهشت ۱۳۹۶، درحالی از هواپیمای خود در ریاض خارج شد که وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران یک روز قبل، پیروزی حسن روحانی، ریاست جمهوری کنونی ایران، در دوازدهمین دور از انتخابات ریاست‌جمهوری که روز جمعه برگزار شده بود را اعلام کرده بود.
رئیس‌جمهوری که پس از چهار سال سکان‌داری مدیریت اجرایی کشور و موفقیت در حصول قرارداد بین‌المللی برجام (برنامه اقدام جامع مشترک) این بار با وعده تعامل بیشتر با جهان و رفع آنچه از تحریم‌های جمهوری‌اسلامی ایران باقی‌مانده است، توانست رأی بیش از بیست‌وسه میلیون شهروند ایران را کسب کند. مهم‌ترین وعده روحانی اما در حالی که از اعلام پیروزی او یک روز هم نگذشته بود با خطری جدی مواجه شد.
دونالد ترامپ عصر یکشنبه در نشستی که به اهتمام پادشاه عربستان و با حضور سران بیش از ۵۰ کشور عرب و عمدتاً مسلمان در ریاض برگزار شده بود؛ از تشکیل ائتلاف ضدافراط‌گرایی گفت. ترامپ به‌روشنی ایران را مسئول بی‌ثباتی درمنطقه خواند و گفت: "بزرگترین قربانیان رژیم ایران، خود مردم ایران هستند. مردم ایران به خاطر حمایت رژیم ایران از افراط گرایی دچار زحمت شده‌اند. همه باید کمک کنند تا ایران منزوی شود".
این سخنان در نشستی ارائه شدند که بیشتر شرکت‌کنندگان در آن که رهبران کشورهایی با حکومت سنی هستند، ظرف سال‌های اخیر همواره خطر نفوذ ایران و پشتیبانی آن از گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در منطقه را هشدار داده و درصدد تشکیل ائتلافی قدرتمند علیه ایران هستند. رهبرانی که اکنون با روی کارآمدن ترامپ و مواضع متفاوت دولت او نسبت به حکومت ایران، امیدهای تازه‌ای یافته‌اند.
استقبال باشکوه پادشاهی عربستان که تلاش دارد خود را رهبر جهان سنی مذهب نشان دهد از رئیس جمهور آمریکا، دعوت از سران ۵۰ کشور اسلامی، سخنرانی ترامپ و قرارداد تسلیحاتی ۱۱۰ میلیارد دلاری خرید سلاح از آمریکا توسط عربستان، در واقع نمایشی در همین رابطه است که کشورهای سنی را به ماندن هرچه بیشتر در ائتلاف به رهبری عربستان علیه ایران ترغیب کند.
پیش از این نمایش قدرت عربستان سعودی و حمایت ضمنی آمریکا از آن، مجلس نمایندگان آمریکا هفته گذشته تحریم‌های جدیدی را علیه ایران به دلیل ادامه دادن برنامه موشکی اعلام کرد. تحریم‌هایی که اگرچه ربطی به پرونده برجام ندارند اما گفتگو میان ایران و قدرت‌های جهانی به ویژه آمریکا را سخت‌تر خواهند کرد.
با اینکه رییس جمهوری ایران، وعده رفع همه تحریم‌ها را داده و از تنش‌زدایی با جهان گفته است اما رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا روز شنبه در نشست خبری خود در ریاض، از همکاری با همتای سعودی خود برای بررسی میزان نفوذ ایران در منطقه گفت و همزمان بی‌میلی خود به گفتگو با ایران را نشان داد. تیلرسون تأکید کرد که تلفنش را بر روی کسانی که قصد تماس با او داشته باشند را نخواهد بست. اما قطعاً در زمان کنونی، هیچگونه برنامه‌ای برای تماس با همتای ایرانی خود ندارد.
درحالی که مقامات آمریکایی و عربستانی به‌طور مشترک خواهان قطع حمایت ایران از گروه‌های تروریستی، پایان دادن به برنامه موشکی بالستیک و عدم دامن زدن به تنش‌های موجود در سوریه، عراق و یمن توسط ایران شدند؛ تیلرسون ابراز امیدواری کرد که حسن روحانی یک روش جدید اتخاذ کند و با این روش، شبکه تروریستی ایران را منحل، پشتیبانی مالی از سازمان‌های تروریستی را متوقف و آماده سازی و پشتیبانی نیروهایی که منطقه را بی‌ثبات می‌کنند را پایان دهد.
پیروزی روحانی در انتخابات با وجود این شرایط می‌تواند شکست همزمان او در به انجام رساندن مهم‌ترین وعده انتخاباتی‌اش یعنی رفع کلیه تحریم‌ها در چهارسال دوم ریاست‌جمهوری وی باشد؛ اگر تغییر عمده‌ای در سیاست خارجی آمریکا نسبت به ایران در سال‌های روبه‌رو به وقوع نپیوندد.
آنچه وزیر امور خارجه آمریکا برای انجام آن توسط روحانی، ابراز امیدواری کرده است به تمامی از میزان قدرت و اختیارات رئیس جمهوری ایران خارج و در حوزه اختیار فرمانده کل نیروهای مسلح یعنی رهبر جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.
وزن کشی قدرت و ورود به این حوزه توسط روحانی دردسرهای فراوانی را برای او به ارمغان خواهد آورد و آیت‌الله خامنه‌ای که تاکنون مهم‌ترین دغدغه‌اش کنترل قلمرو قدرت ولایت فقیه و مقاومت شدید در برابر دست‌درازی به آن بوده است را به تقابل آشکار با دولت خواهد کشاند. تقابلی که می‌تواند پیشبرد برنامه‌های حداقلی دولت را با مشکل مواجه کرده و به ویژه در زمینه روابط خارجی کابینه روحانی را با مشکل مواجه کند.
ابراز امیدواری تیلرسون اما تنها یک رفتار دیپلماتیک برای مشروعیت بخشیدن به سیاست بردن ایران در انزوای کامل است. ایالات متحده از حسن روحانی چیزی را می‌خواهد که او از انجام آن ناتوان است، پس منزوی کردن دولت و حکومت ایران از سوی آمریکا امری مشروع و سیاستی چاره جویانه جلوه خواهد کرد.
این اما تنها سیاستی نیست که دولت جمهوری‌خواه ایالات متحده در برابر حکومت ایران خواهد گذاشت. چرا که این سیاست به تنهایی نمی‌تواند از نقش ایران در منطقه بکاهد. بلکه ممکن است، رهبر جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران را به قدرت‌نمایی بیشتر در منطقه و محدود‌کردن بیشتر وزارت خارجه روحانی سوق دهد. به‌همین دلیل تجهیز نظامی کشورهای عربی پیش‌زمینه‌ای است تا برگ دوم تضعیف حکومت ایران را ائتلاف به رهبری عربستان سعودی بازی کند.
یک بازی متقابل در زمینه نا‌امن‌سازی‌های موضعی و نامتمرکز می‌تواند نیروهای نظامی ایران را در مرزهای این کشور مشغول کرده و هشدار عمده‌ای برای عقب‌نشینی ایران از مواضع منطقه‌ای باشد. این روند از ماه‌ها قبل توسط کشورهای عربی به ویژه عربستان آغاز شده است. تجهیز گروه‌های مسلح مخالف که بیشتر گروه‌های قومی و اکثراً سنی مذهب هستند. نمونه‌های کوچک این هشدار در بلوچستان و خوزستان در روزهای قبل رخ نموده‌اند و انتقال نیروهای مسلح برخی احزاب کرد از کمپ‌ها به مرزهای ایران ادامه همین روند را نشان می‌دهد.
نبرد این دوجبهه و موفقیت هرکدام از این سیاست‌ها به‌دلیل پیش‌بینی ناپذیر بودن رخدادهای سیاسی مشخص نیست، اما آنچه مشخص است شکست دولت آینده روحانی در انجام مهم‌ترین وعده‌اش یعنی برداشتن کل تحریم‌هاست. امری که نشان می‌دهد رأی عمده بیشتر شهروندان ایرانی به حسن روحانی، حتی اگر او اراده ای برای تغییر داشته باشد همچنان در گروی تغییر سیاست هسته سخت‌تر حکومت یعنی ولی فقیه و سپاه پاسداران است
