در سال ۲۰۲۵ نیز جمهوری اسلامی ایران به نقض منظم حقوق بشر علیه زنان ادامه داد. به‌ویژه زنان کورد در روژهلات کوردستان، هم به دلیل هویت اتنیکی و هم به دلیل نقش جنسیتی اجتماعی خود، دو برابر مورد تبعیض قرار گرفتند.

سیاست‌های رژیم ایران برای کنترل زنان با قوانین حجاب اجباری، بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه، شلاق و مجازات‌های اعدام خود را نشان داد. در سال ۲۰۲۵ در ایران و به‌ویژه در روژهلات کوردستان، ما نقض حقوق زنان را به طور گسترده‌ای افشا کردیم و بدین ترتیب، ظلم منظم دولت ایران را به نمایش گذاشتیم.

قوانین حجاب اجباری و خشونت علیه زنان

در ایران، قوانین حجاب اجباری در سال ۲۰۲۵ نیز به طور منظم حقوق اساسی زنان و دختران را نقض کرد. این قوانین نه تنها زنان، بلکه دختران ۷ ساله را نیز هدف قرار داد و حقوق آزادی عقیده، دین و آزادی بیان را نقض کرد.

بر اساس گزارش‌های سال ۲۰۲۵ سازمان عفو بین‌الملل، این قوانین زنان و دختران خردسال را به شدت آزار داده و اقداماتی خشونت‌آمیز در حد شکنجه علیه آن‌ها انجام داده‌اند. به عنوان مثال:

در مارس ۲۰۲۵ در شهر کرمانشاه ایران، آسو رحیمی هفت‌ساله به دلیل اینکه هنگام رفتن به مدرسه نخواست سر خود را بپوشاند، توسط مدیریت مدرسه مجازات شد. به آسو رحیمی یک هفته اجازه رفتن به مدرسه داده نشد و نامه‌ای هشدارآمیز «برای تربیت اخلاقی کودک» برای خانواده‌اش ارسال شد.

شیلان رحیمی، مادر آسو رحیمی، به اتهام «تبلیغ علیه رژیم» در ۱۵ مارس ۲۰۲۵ به دلیل انتقاد از این وضعیت بازداشت شد. در طول بازداشت، فشار روانی به او وارد شد و برای ضبط ویدیوی «اعتراف» تحت فشار قرار گرفت.

شیلان رحیمی پس از ۱۰ روز با قرار وثیقه آزاد شد، اما برای بازگشت آسو رحیمی به مدرسه، شرط پوشیدن سر اجباری شد.

خشونت «پلیس اخلاق» علیه دانشجوی دانشگاه لیلا حسینی

در ماه مه ۲۰۲۵ در دانشگاه تهران، لیلا حسینی، دانشجوی ۲۲ ساله جامعه‌شناسی، در ورودی پردیس توسط «پلیس اخلاق» متوقف شد. شال سر لیلا حسینی از سوی پلیس به این دلیل که «مطابق با معیارهای اسلامی نیست» مشکل‌ساز تشخیص داده شد؛ شال او بخشی از موهایش را نپوشانده بود و بسیار رنگارنگ بود.

«پلیس اخلاق» لیلا حسینی را به زور سوار مینی‌بوسی کرد و به بازداشتگاهی در تهران برد. لیلا حسینی چهار ساعت در بازداشت نگه داشته شد و مورد خشونت فیزیکی قرار گرفت. به گفته لیلا حسینی، یک پلیس زن به او سیلی زد، موهایش را کشید و او را به زمین انداخت. با گفتن «کسانی مثل تو بی‌اخلاقی را گسترش می‌دهند» به لیلا حسینی توهین کردند.

لیلا حسینی به پرداخت جریمه‌ای معادل ۵۰۰ هزار تومان (حدود ۱۰ دلار) محکوم شد و تهدید شد که اگر دوباره «مطابق با معیارها رفتار نکند» بازداشت خواهد شد.

خشونت علیه زنانی که به کمپین «چهارشنبه‌های سفید» پیوستند

در ایران از سال ۲۰۱۰ کمپین «چهارشنبه‌های سفید» ادامه دارد و به عنوان جنبشی برای نافرمانی مدنی در برابر قوانین حجاب اجباری زنان تلقی می‌شود. زنان هر چهارشنبه لباس‌های سفید می‌پوشند یا تصاویر بدون حجاب خود را در رسانه‌های مجازی به اشتراک می‌گذارند و بدین ترتیب این قوانین را محکوم می‌کنند.

در آوریل ۲۰۲۵ در شیراز، آزاده محمدی، معلم ۳۰ ساله، به کمپین «چهارشنبه‌های سفید» پیوست و ویدیوی بدون حجاب خود را منتشر کرد. در این ویدیو، آزاده محمدی گفت: «این بدن من است، تصمیم من است» و علیه قانون حجاب اجباری موضع گرفت.

در مدت کوتاهی هزاران نفر این ویدیو را تماشا کردند و حمایت خود را نشان دادند. اما در ۵ آوریل ۲۰۲۵، آزاده محمدی با حمله به خانه‌اش بازداشت شد. مأموران وزارت اطلاعات با ادعای «تخریب اخلاق عمومی» و «تبلیغ علیه رژیم» آزاده محمدی را دستگیر کردند.

در طول بازداشت، خشونت فیزیکی و روانی علیه او اعمال شد، یکی از بازوهایش شکست، مأموران موهایش را کشیدند و او را به زمین انداختند.

آزاده محمدی ۱۰ روز در بازداشتگاه شیراز ماند و از حقوق وکیل محروم شد، تلفن‌های تهدیدآمیز به خانواده‌اش ارسال شد. او به ۵۰ ضربه شلاق و یک سال حبس محکوم شد. پس از اجرای حکم شلاق، او را به زندان عادل‌آباد در شیراز فرستادند. در شرایط زندان، سلامت آزاده محمدی وخیم شد، بازوی شکسته‌اش درمان نشد و عفونت جدی پیدا کرد.

دخالت خشونت‌آمیز در اعتراضات به حجاب

در اوایل سال ۲۰۲۵، به‌ویژه پیش از ۸ مارس، روز جهانی زنان، مقامات ایرانی زنان را تهدید کردند که تجمع نکنند و بدین ترتیب مانع از تجمع شوند. در یک ویدیو دیده شد که پلیس اخلاق به زنی بی‌حجاب حمله می‌کند، اما زنان اطراف دخالت کرده و از آن زن حمایت می‌کنند. این حادثه نمونه‌ای از مبارزه زنان در برابر خشونت دولتی و فشار اجتماعی شد.

فشار بر فعالان و خوانندگان زن

در فوریه ۲۰۲۵، شیرین بهرامی، خواننده کورد ۲۹ ساله و فعال حقوق زنان، آهنگی مرتبط با اعتراضات را در پلتفرم دیجیتال منتشر کرد. در این آهنگ، قوانین حجاب اجباری مورد انتقاد قرار گرفت، شعار «ژن، ژیان، آزادی» مطرح شد و بر مبارزه برای آزادی زنان تأکید شد.

شیرین بهرامی بدون حجاب آواز خواند و در موزیک ویدیو، صحنه‌هایی مربوط به فشارهای رژیم علیه زنان را گنجاند. در مدت کوتاهی هزاران نفر این کلیپ را تماشا کردند. آهنگ شیرین توجه «گشت ارشاد» را که به «پلیس اخلاق» معروف است، جلب کرد.

در ۷ فوریه ۲۰۲۵، شیرین بهرامی در خانه‌اش در تهران بازداشت شد و با اتهام «تبلیغ علیه رژیم» و «توهین به اسلام» دستگیر شد. همچنین خانواده شیرین تحت فشار قرار گرفتند و تهدید شدند.

شیرین بهرامی به مدت ۱۰ روز در سلول انفرادی زندان اوین تهران نگهداری شد و مورد آزار روانی و فیزیکی قرار گرفت. برای ضبط ویدیوی «اعتراف»، تحت فشار قرار گرفت، اما شیرین بهرامی در برابر این فشار مقاومت کرد.

در نهایت نیز به ۷۴ ضربه شلاق، یک سال حبس و ممنوعیت دائمی استفاده از رسانه‌های دیجیتال محکوم شد.

شیرین بهرامی در زندان اوین محبوس است و به دلیل شرایط زندان، وضعیت سلامتی‌اش وخیم شده است.

در همین حال، در ایران، حساب‌های رسانه‌های دیجیتال ۱۵ روزنامه‌نگار و فعال زن مسدود شد و سه خواننده زن نیز به اتهام «ایجاد محتوای غیراخلاقی» بازداشت شدند.

فشارهای علیه فعالان زن کورد در روژهلات کوردستان

زنان کورد در روژهلات کوردستان هم به دلیل هویت اتنیکی خود و هم به دلیل دفاع از حقوق زنان، هدف رژیم ایران قرار گرفتند. در سال ۲۰۲۵، بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه و مجازات‌های اعدام علیه فعالان زن در این منطقه بی‌وقفه ادامه یافت.

بازداشت‌های خودسرانه و شکنجه

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۵ سازمان عفو بین‌الملل، چهار زن کورد که در روز جهانی کارگر زن شرکت کرده بودند، شامل فعالان حقوق زنان کورد، لیلا پاشایی، باران ساعدی، سهیلا مطاعی و سوما محمدرضایی، دستگیر شدند. این زنان در یک بازداشتگاه در سنندج نگهداری شدند و از حق وکیل محروم شده و بدون حضور وکیل مورد بازجویی قرار گرفتند.

باران ساعدی پیش از این در سال ۲۰۲۲ در جریان اعتراضات «ژن، ژیان، آزادی» بازداشت و با قرار وثیقه آزاد شده بود.

سهیلا مطاعی نیز در ژانویه ۲۰۲۵ به دلیل محکوم کردن احکام اعدام علیه زنان محکوم، برای مدت کوتاهی بازداشت شد و سپس به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به پنج سال حبس محکوم شده بود.

مجازات‌های اعدام و اعتصابات عمومی

در سال ۲۰۲۵، رژیم ایران بی‌وقفه حکم اعدام را برای فعالان زن کورد صادر کرد. دو فعال کورد، پخشان عزیزی و وریشه مرادی، با اتهامات بی‌اساسی مانند «تبلیغ علیه رژیم» و «محاربه با دولت» به اعدام محکوم شدند. این احکام در روژهلات کوردستان موجی از نارضایتی گسترده را به دنبال داشت.

در ۲۲ ژانویه ۲۰۲۵، یک اعتصاب عمومی در روژهلات کوردستان برگزار شد. مردم منطقه در اعتراض به حکم اعدام صادر شده برای پخشان عزیزی و وریشه مرادی به خیابان‌ها آمدند.

زنان محکوم در زندان لاکان رشت نیز در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ فراخوانی صادر کردند و از جامعه بین‌المللی خواستند تا این اعدام‌ها را متوقف کند.

سازمان دیدبان حقوق بشر نیز فشارهای رژیم ایران علیه وریشه مرادی، زینب جلالیان و نرگس محمدی را محکوم کرد.

در ۹ مارس ۲۰۲۵ نیز، ده‌ها سازمان حقوق بشری کمپینی را برای توقف حکم اعدام شریفه محمدی، پخشان عزیزی و وریشه مرادی آغاز کردند.

فشار بر فعالیت‌های اعتراضی

فعالیت‌های اعتراضی که پس از قتل ژینا امینی آغاز شد، در سال ۲۰۲۵ نیز به بستری برای بیان خواسته‌های آزادی زنان تبدیل شد. اما رژیم با اتهام «تبلیغ علیه دولت»، زنانی که در این فعالیت‌ها شرکت کرده بودند را هدف قرار داد. به عنوان مثال، حکم زندان سهیلا مُطاعی یکی از نشانه‌های فشارهای رژیم بود که در سال ۲۰۲۵ نیز ادامه یافت.

حملات علیه روزنامه‌نگاران زن

روزنامه‌نگاران زنی که درباره قتل ژینا امینی گزارش تهیه کرده و به اطلاع عموم رساندند، هدف رژیم قرار گرفتند. در سال ۲۰۲۵، بسیاری از این روزنامه‌نگاران برای بازجویی فراخوانده شدند، حساب‌هایشان در رسانه‌های دیجیتال مسدود شد و برخی از آن‌ها به حبس محکوم شدند.

در گزارش سال ۲۰۱۷ مجمع جهانی اقتصاد، ایران از نظر برابری جنسیتی در میان ۱۴۴ کشور در رتبه ۱۴۰ قرار داشت. در سال ۲۰۲۵ نیز این وضعیت بهبود نیافت، بلکه بدتر شد.

نارضایتی بین‌المللی و موضع ایران

نقض حقوق بشر زنان توسط رژیم ایران در دستور کار جامعه بین‌المللی قرار گرفت. اما رژیم به این اعتراضات توجهی نکرد.

سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد که مقامات ایران به طور خودسرانه فعالان حقوق زنان را بازداشت می‌کنند و آن‌ها را به شلاق و اعدام محکوم می‌کنند. این سازمان از ایران خواست تا به این سیاست‌ها پایان دهد و قوانین حجاب اجباری را لغو کند.

رژیم ایران با وجود اعتراضات بین‌المللی، سیاست‌های خود را تغییر نداد. برعکس، فشارهای علیه زنان را در سال ۲۰۲۵ افزایش داد.

مقاومت زنان و امید

با وجود تمام این فشارها، زنان ایرانی و روژهلات کوردستان در سال ۲۰۲۵ به مقاومت خود ادامه دادند. شعار «ژن، ژیان، آزادی» همچنان نماد مبارزه برای آزادی زنان است. اعتصابات عمومی در روژهلات کوردستان، فعالیت‌های اعتراضی و کمپین‌های بین‌المللی نشانه‌هایی از تلاش زنان برای به گوش رساندن صدای خود هستند.