اولین سمپوزیوم زبان کوردی اتحادیه کارکنان آموزش و پرورش (Eğitim Sen) شعبه وان آغاز به کار کرد. این سمپوزیوم در سالن همایش طاهر اَلچی کانون وکلای وان دو روز به طول خواهد انجامید. در این سمپوزیوم موضوعات «سیاست، برنامه‌ریزی، آموزش و وضعیت حقوقی» مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. این سمپوزیوم با حضور مهمانانی از چهار بخش کوردستان با سخنرانی افتتاحیه آغاز شد.

لقمان بابات سخنگوی کمیسیون زبان کوردی اتحادیه‌ی کارکنان آموزش و پرورش شعبه وان در سخنرانی افتتاحیه این سمپوزیوم گفت: «در ترکیه ده‌ها اتحادیه در زمینه آموزش وجود دارد، اما اتحادیه‌ی کارکنان آموزش و پرورش تنها اتحادیه‌ای است که از آموزش به زبان مادری دفاع می‌کند. مبارزه برای حق زبان برای ما عرصه مهمی است، اما شرم‌آور است که در این قرن همچنان خواستار آموزش به زبان مادری باشیم. ما باید زبان مادری خود را به زبان زندگی روزمره تبدیل کنیم. به همین دلیل باید مبارزه را بیشتر گسترش داد.»

سامی هِزل، یکی از برگزارکنندگان این سمپوزیوم گفت: «در این سمپوزیوم در مورد مسائل سیاست، برنامه‌ریزی، آموزش و وضعیت حقوقی به زبان مادری بحث خواهیم کرد. زبان آینده ماست و همه باید نسبت به آن احساس مسئولیت کنند.»

"کسانی که برای زبان خود مبارزه نمی‌کنند، نمی‌توانند آزادانه زندگی کنند"

میهمان افتخاری سمپوزیوم، ابراهیم سونگور، گفت: «کسانی که به زبان خود صحبت نمی‌کنند و برای آن مبارزه نمی‌کنند، نمی‌توانند آزادانه زندگی کنند. امروزه مدارس و فرقه‌ها در حال افتتاح هستند، اما حتی در آنجا نیز باید ترکی صحبت کرد. مهمترین چیز برای زبان این است که کوردی زبان سیاست است. اگر بتوانیم این را اجرا کنیم، گام بسیار مهمی برداشته‌ایم.»

در ادامه سخنان افتتاحیه، نشست «سیاست و زبان» برگزار شد. سخنران جلسه‌ای که توسط مظلوم کانی‌وار اداره می‌شد، محقق دکتر نادره گونتاش آلداتماز، زبان‌شناس سامی تان و آکادمیسین دکتر میکائیل بولبول شرکت کرد.

سیاست نسل‌کشی در قبال کوردها

سامی تان زبان‌شناس می‌گوید: «قتل یک زبان نسل‌کشی است. نسل‌کشی بر بسیاری از جوامع به ویژه کوردها آزمایش شده است. همگون‌سازی زبان جنایت بشری نیست، بلکه جنایت علیه بشریت است. مطالعات نشان داده است که افراد وقتی به زبان خودشان صحبت می‌کنند از نظر روانی احساس راحتی بیشتری می‌کنند. سیاست زبانی ترک‌ها نسل‌کشی سفید است و سال‌هاست که با سیاست‌های خود این کار را می‌کنند. مبارزه‌ای علیه نسل‌کشی سفید مطرح شد. تلاش‌های قابل توجهی برای معکوس کردن این سیاست صورت گرفته است. این خود جامعه است که زبان را در برابر همه سیاست‌های همسان‌سازی زنده نگه می‌دارد. اگر جامعه خود را سامان دهد، هیچ دستگاه دولتی نمی‌تواند مردم را وادار به فراموشی آن زبان کند. سرنوشت و آینده زبان ما در دست ماست.»

آکادمیسین دکتر میکائیل بولبول در موضوع «استانداردسازی زبان» مطالبی را بیان کردند و گفت: «سرنوشت کوردها و مکانی که ما در آن زندگی می‌کنیم یکی است. اگر در سیاست و جغرافیا وحدت می‌بود، همه کوردها یکدیگر را درک می‌کردند. اما امروز مردم چهار بخش کوردستان زبان یکدیگر را نمی‌فهمند. این مستلزم استانداردسازی زبان است.»

محقق دکتر نادره گونتاش آلداتماز گفت: «علاوه بر لهجه‌ی کرمانجی، لهجه کرمانجکی نیز نیاز به استانداردسازی دارد. مشکل استانداردسازی در همه زبان‌ها وجود دارد. امکانات و وضعیت یک زبان هر چه باشد، آن زبان استانداردتر می‌شود. مدارس و آموزش برای استانداردسازی یک زبان ضروری هستند. در این شرایط در ترکیه، لهجه کرمانجکی (زازاکی) هیچ شانسی برای زنده نگه داشتن خود ندارد. این امر در مدارس و دانشگاه‌های دارای آموزش زبان در ترکیه نیز وجود دارد. کرمانجکی تقریباً وجود ندارد.»

این سمپوزیوم با مباحث و جلسات مختلف به مدت دو روز ادامه خواهد داشت.