آلدار خلیل، عضو هیئت اجرایی ریاست مشترک پ‌ی‌د که در هیئت ۱۰ نفره نماینده مردم کورد در مذاکرات با دولت دمشق حضور دارد، اظهار داشت که آن‌ها سیستم دولت-ملت و متمرکز کنونی را نمی‌خواهند و گفت: «دستیابی به نتایج متفاوت با ابزارهای قدیمی غیرممکن است. بنابراین، دولت-ملت و از همه مهمتر، تمرکزگرایی نباید تکرار شود.»

کنفرانس وحدت ملی و موضع مشترک کوردها که در ۱۶ آوریل ۲۰۲۵ در شهر قامشلو در شمال و شرق سوریه برگزار شد، تصمیم به تشکیل هیئتی برای مذاکره با دمشق گرفت. بر اساس این تصمیم، یک هیئت ۱۰ نفره تشکیل شد. این هیئت که شامل نمایندگانی از پ‌ی‌د، انجمن میهنی کوردستان سوریه (ENKS)، خودمدیریتی و سایر احزاب کورد، و همچنین جنبش زنان و نمایندگان مستقل است، با اتکا به سندی که در کنفرانس به تصویب رسید، هدف حل مسئله کورد و ساخت یک سوریه دموکراتیک را دنبال می‌کند. آلدار خلیل، عضو هیئت اجرایی ریاست مشترک پ‌ی‌د که در این هیئت حضور دارد، به سؤالات خبرگزاری فرات (ANF) پاسخ داد.

*آیا می‌توانید در مورد ترکیب و وظایف هیئت کورد اطلاعاتی ارائه دهید؟

در کنفرانس وحدت ملی و موضع مشترک کوردها، سندی که دیدگاه‌های کوردها را تعیین می‌کند، به تصویب رسید. این سند بیانگر چگونگی سوریه دموکراتیک در آینده و متعاقبا چگونگی حل مسئله کورد است. این دیدگاه اکنون دیدگاه همه احزاب و نیروهای کورد است. بنابراین، وظیفه اصلی تمام هیئت‌هایی که از این پس تشکیل می‌شوند، حمایت از این سند است. این هیئت سیاست جدیدی در قبال سوریه و آرمان کوردهای سوریه تعیین نخواهد کرد، بلکه از چیزهایی که تمام کوردهای سوریه بر سر آن‌ها توافق دارند، حمایت خواهد کرد.

تلاش برای نمایندگی تمامی کوردها

تلاش شد تا نمایندگان تمامی کوردها در این هیئت حضور داشته باشند. به همین دلیل، در برخی موارد ۲۰ تا ۲۵ حزب مجبور شدند نماینده‌ای را از میان خود تعیین کنند، یعنی نمایندگی هر بخش تضمین شد. از سوی دیگر، نمایندگی جنبش زنان وجود دارد. همچنین یک فرد مستقل نیز حضور دارد. اعضایی از پ‌ی‌د، ENKS، منطقه خودمدیریتی و احزاب خارج از منطقه در هیئت حضور دارند. سند شناخته شده است و اعضای هیئت باید حقیقت این سند را در این فرآیند کنونی نمایندگی کرده و از آن حمایت کنند.

اقدامات مسئولانه

اولین جلسه خود را برگزار کردیم، فقط یک عضو زن از عفرین نتوانست به جلسه برسد. این هیئت در مجموع از ۱۰ عضو تشکیل شده است. تلاش اصلی این اعضا، نمایندگی منطقه ما و سطح به دست آمده در مذاکرات خواهد بود. منطقه ما مانند سایر مناطق سوریه نیست؛ در اینجا یک سیستم دموکراتیک بنا شده، انقلابی صورت گرفته، زنان پیشرو هستند، نیروهای دفاعی وجود دارند، به طور خلاصه اینجا یک سیستم وجود دارد. بنابراین، گام‌هایی که در اینجا برداشته می‌شوند و مواضعی که اتخاذ می‌شوند، دمشق و سایر نقاط را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به همین دلیل، ما رویکردی بسیار حساس در مورد عدم ارتکاب اشتباه و برداشتن گام‌ها با مسئولیت‌پذیری داریم. ما آگاهیم که یک اشتباه از جانب ما می‌تواند آینده و سرنوشت سوریه را به طور کامل تحت تاثیر قرار دهد و اگر گام مثبتی برداشته شود، این امر به همه حامیان دموکراسی و آزادی در سوریه قدرت خواهد بخشید.

حقیقت سند را برای همه توضیح خواهد داد

هیئت ما در جلسه خود تصمیم گرفت که وظیفه آن فقط گفتگو با رژیم سوریه نخواهد بود. این یکی از وظایف هیئت ما است، اما وظیفه دیگر آن، نمایندگی حقیقت سندی است که در کنفرانس به تصویب رسید و توضیح دادن آن به همه است. تمام اقشار اجتماعی، افراد، نهادها و دولت‌ها که با آن‌ها در ارتباط هستیم، به ویژه جامعه سوریه؛ جوامع عرب سنی و علوی، دروزی، آشوری-سریانی-کلدانی، ارمنی، ترکمن، چرکس، یعنی همه اقشار، حتی کوردهایی که در مناطق دیگر زندگی می‌کنند و انقلاب را تجربه نکرده‌اند نیز باید در مورد حقیقت این پروژه اطلاع داشته باشند. کوردها فقط در شمال و شرق سوریه زندگی نمی‌کنند؛ در حماه، حمص، لاذقیه، دمشق و بسیاری جاهای دیگر سوریه نیز حضور دارند. بنابراین، برای هیئت ما بسیار مهم است که این حقیقت را نمایندگی کرده و از آن حمایت کند.

*آیا تاریخ مشخصی برای دیدار با دمشق تعیین شده است و قصد دارید در این دیدار به چه موضوعاتی بپردازید؟

چند روز پیش، هیئتی به نمایندگی از تمام اجزا به نام خودمدیریتی دموکراتیک شمال و شرق سوریه به دمشق سفر کرده بود. یعنی کوردها، اعراب و سریانی‌ها با هم بودند. در آنجا برخی گفتگوها و بحث‌ها صورت گرفت. هیئت تازه از دمشق بازگشته است. در حال حاضر در تعطیلات عید قربان هستیم. پس از عید، برخی مسائل با توجه به روابطی که برقرار شده است، روشن خواهد شد.

در بحث‌های دمشق، گفته شد که برخی موضوعات تفاوت‌های خاص خود را دارند. به عنوان مثال، در مورد مسائل نظامی، کارشناسان و نمایندگان نظامی باید بحث کنند. موضوعات مربوط به آرمان کوردها را نمایندگان احزاب سیاسی کورد باید بحث کنند. در مورد خودمدیریتی، اقتصاد و غیره، کمیسیون‌های ویژه‌ای برای هر بخش تشکیل خواهد شد. بنابراین، من پیش‌بینی می‌کنم که پس از تعطیلات، با برقراری مجدد ارتباط، برنامه کاری، طرح و برنامه مشخصی در این زمینه به دست آید. تا کنون تاریخ سفر به دمشق هنوز مشخص و تعیین نشده است. می‌توانم بگویم که از جانب خودمان آماده خواهیم بود تا هر زمان که لازم باشد هیئت ما بتواند وظایف خود را انجام دهد.

*این هیئت چه رهنمودی برای دفاع از حقوق اقشار مختلف اجتماعی، فرهنگی، اتنیکی و باورداشتی به غیر از کوردها دارد؟

سندی که در کنفرانس به تصویب رسید، موضوع را از دو جنبه بررسی می‌کند. پس از انقلاب و سقوط رژیم بعث، ما چه نوع سوریه‌ای می‌خواهیم؟ در سوریه مورد بحث، فقط کوردها حضور ندارند. دروزی‌ها، علوی‌ها، سنی‌ها، عرب‌ها، کوردها، آشوری-سریانی‌ها، مسلمانان، ایزدی‌ها حضور دارند؛ یعنی یک ساختار اجتماعی رنگارنگ در اینجا زندگی می‌کند. بنابراین، سوریه مورد بحث باید یک سوریه دموکراتیک برای همه این اقشار باشد. واقعا هنوز هم بسیاری از محافل وقتی به پروژه ما نگاه می‌کنند، فقط بر روی چگونگی حل مسئله کورد تمرکز می‌کنند، اما این را فراموش می‌کنند؛ وقتی یک سیستم دموکراتیک در اطراف ما وجود ندارد و مشکلات سایر اقشار سوریه حل نمی‌شود، مسئله کورد به تنهایی حل نمی‌شود.

دموکراتیک و غیرمتمرکز

برای حل مسئله کورد، مشکلات تمام سوریه باید با هم حل شود. صحبت از دموکراسی، آزادی، برابری و عدالت می‌کنیم و مسئله کورد را در شمال و شرق سوریه حل خواهیم کرد، اما دروزی‌ها در سویدا، علوی‌ها در مناطق ساحلی یا سنی‌های مخالف و شخصیت‌های دموکراتیک تحت ستم خواهند ماند. این امکان‌پذیر نیست، این اتفاق نخواهد افتاد. به همین دلیل ما می‌گوییم یک سوریه دموکراتیک و غیرمتمرکز باید ساخته شود. یعنی باید از تجربیات سال‌های گذشته بهره ببریم.

*منظور شما از «تجربیات» چیست؟

از سال ۱۹۶۳ و حتی قبل از آن، سوریه نتوانست فرهنگ دموکراتیک خود را حفظ کند و ارائه دهد، زیرا دارای ساختاری متمرکز بود. مشکلات از اینجا نشأت می‌گیرد. هم به عنوان یک دولت-ملت ساخته شد و هم از نظر سیستم، متمرکز بود. اکنون انقلابی انجام داده‌ایم و دموکراسی می‌خواهیم. دستیابی به نتایج متفاوت با ابزارهای قدیمی غیرممکن است. ابزار مورد استفاده قبلی، تمرکزگرایی و دولت-ملت است. پس چگونه می‌توانی به نتیجه‌ای متفاوت امید داشته باشی؟ تنها با تغییر شخص، نتایج متفاوتی حاصل نمی‌شود، زیرا ابزار همان است. به همین دلیل، دولت-ملت و از همه مهمتر، تمرکزگرایی نباید تکرار شود.

نمی‌توانیم سیستمی مشکل‌زا را انتخاب کنیم

بیشترین مشکلات، عقب‌ماندگی، فقر، هرج و مرج و درگیری در کشورهایی رخ می‌دهد که دارای دولت‌های متمرکز هستند. تمام کشورهایی که گفته می‌شود توسعه‌یافته‌اند، جامعه در رفاه زندگی می‌کند، مردم آزادانه زندگی می‌کنند و در دموکراسی به امکانات زندگی دست یافته‌اند، همگی با سیستم‌های غیرمتمرکز اداره می‌شوند. شاید با نام‌های متفاوتی نامگذاری شده باشند، اما دارای یک سیستم غیرمتمرکز هستند. نقطه مشترک بین آن‌ها همین است. به همین دلیل ما نیز چنین سیستمی را برای سوریه در نظر گرفته‌ایم. چرا باید سیستمی را انتخاب کنیم که در کشورهای دارای مشکل، بحران، فقر، درگیری و جنگ وجود دارد؟ چرا نباید آرزو کنیم که سوریه نیز مانند سایر کشورهای زیبا، زیبا باشد؟ آیا لازم است همیشه مانند گذشته بمانیم؟ آیا باید همانند ۱۰۰ سال پیش بمانیم؟ نه! از آنجا که مردم ما از سال ۲۰۱۱ در حال انقلاب هستند؛ آنقدر مهاجرت رخ داده، مردم جان خود را از دست داده‌اند، زخمی شده‌اند، خانه‌هایشان ویران شده و هنوز هم بسیاری از مردم در اردوگاه‌ها و در سخت‌ترین شرایط زندگی می‌کنند، آیا تغییری ایجاد نخواهی کرد؟ سیستم متمرکزی که سال‌ها به کار گرفته شد، به جنگ، درگیری و ویرانی انجامید. این بار بیایید یک سیستم غیرمتمرکز ایجاد کنیم.

نه فقط برای کوردها، بلکه برای تمام سوریه

ما یک سیستم غیرمتمرکز را فقط برای کوردها نمی‌خواهیم. برخی دفاع ما از یک سیستم غیرمتمرکز را به این صورت تعبیر می‌کنند که کوردها می‌خواهند جدا شوند. نه، ما این را برای تمام سوریه می‌خواهیم. یک سیستم دموکراتیک باید ایجاد شود. کوردها نیز یکی از خلق‌هایی هستند که در سوریه زندگی می‌کنند و دارای تفاوت‌هایی هستند. وقتی صحبت از کوردها می‌شود، در یک سیستم دموکراتیک کلی که در این میهن ایجاد خواهد شد، زبان کوردی باید یک زبان رسمی باشد، فرهنگ کوردی باید احیا شود، محدودیت‌ها از روی آن برداشته شود؛ من به عنوان یک کورد باید بتوانم احساس تعلق به این میهن را داشته باشم. من به این میهن تعلق دارم و این میهن مال من است. تا کنون در نتیجه سیاست رژیم بعث، خود را متعلق به این میهن حس نمی‌کردیم، احساس غریبگی می‌کردیم، اما اکنون ما یک پروژه ارائه می‌دهیم.

مناسب‌ترین پروژه برای سوریه

در چارچوب این پروژه، در حالی که قصد داریم به دمشق برویم، هدف ما تنها درخواست چیزی برای خودمان نیست، بلکه هدفمان این است که به مسئولان دمشق توضیح دهیم که سوریه پس از انقلاب چگونه باید باشد. می‌خواهیم بگوییم چگونه می‌توان مشکلات سوریه را حل کرد. یکی از این مشکلات مستقیما مشکلی است که ما با آن روبرو هستیم، اما این بدان معنا نیست که ما به دنبال راه‌حلی برای مشکلات علوی‌ها، دروزی‌ها، آشوری‌ها و دیگر ملت‌های کم‌شمار نیستیم. این پروژه همه آنها را شامل می‌شود و مناسب‌ترین پروژه برای سوریه است.

مطابق با واقعیت خود زندگی خواهیم کرد

تاریخ هزاران ساله سوریه این واقعیت را آشکار می‌کند. بیهوده نیست که سوریه را «گهواره تمدن‌ها» می‌نامند. گهواره تمدن بودن یعنی این که این جوامع برای هزاران سال در کنار هم زندگی کرده‌اند، یعنی تمدن در اینجا توسعه یافته است. پس چرا باید به گونه‌ای زندگی کنیم که با واقعیت ما سازگار نیست؟ ما باید بتوانیم نفوذ و قدرت سیاسی، اجتماعی، سازمانی، فکری و درک خود را از همه جهات به نمایش بگذاریم تا بتوانیم همگی با هم یک سوریه دموکراتیک بسازیم.