پس از ده سال ویرانی و تخریب
خانواده‌هایی که پس از ده سال ممنوعیت، توانستند از آرامستان‌ها بازدید کنند، با قبرهای تخریب‌شده مواجه شدند. مهمت امین کیلیچ از MEBYA-DER اظهار داشت که صلح باید با احترام به مردگان آغاز شود.
تصویر
پس از فراخوان ۲۷ فوریه رهبر آپو برای اجتماعی شدن صلح، تلاش‌های مردم به طور مداوم ادامه دارد. همچنین انتظارات در مورد گام‌هایی که از دولت خواسته می‌شود، افزایش می‌یابد. مردم اظهار می‌دارند که صلح یک‌طرفه به دست نمی‌آید و خاطرنشان می‌کنند که این روند با برداشتن گام‌هایی قابل پیشبرد است.
هزاران نفری که هزینه داده‌اند، هنوز پیکرهای عزیزانشان را نیافته‌اند و در مورد سرنوشت مفقودین سؤال می‌کنند و خواسته‌های خود برای صلح را در هر زمینه‌ای ابراز می‌کنند.
خانواده‌ها می‌گویند که صلح نباید فقط در حد حرف باقی بماند. خانواده‌ها این عید را نیز مانند هر عید دیگری با زیارت آرامستان‌ها آغاز کردند. بسیاری از آرامستان‌هایی که در طول جنگ زیارت آنها برای مردم ممنوع بود، پس از سال‌های طولانی ممنوعیت آنها پایان یافت.
خانواده‌هایی که پس از ده‌ها سال از آرامستان‌ها بازدید کردند، با غارت و ویرانی بزرگی روبرو شدند. حملات به آرامستان‌ها که در کوردستان به یک جنایت جنگی تبدیل شده و به طور منظم انجام می‌شود، از سال ۲۰۱۶ تاکنون ادامه داشته است.
این حملات که در بدلیس با حمله به آرامستان خرزان بیشتر دیده شد، سپس در آمد، باگوک، درسیم، گم گم و دجله با حملات به آرامستان شهدا ادامه یافت. بسیاری از آرامستان‌هایی که پیکر گریلاهای ه‌پ‌گ در آن بودند، در طول جنگ بمباران شدند، سنگ قبرها نیز شکسته و به رنگ سیاه رنگ‌آمیزی شدند.
خانواده‌ها با نشان دادن نارضایتی نسبت به سیاست غارت و تخریب، از آرامستان‌ها بازدید کردند و گفتند: «باید اول با مردگان صلح کنند.»
محمد امین کیلیچ، رئیس مشترک آمدِ انجمن پشتیبانی و کمک به خانواده‌های بستگان گمشده در مهد تمدن (MEBYA-DER)، اظهار داشت که تمام جامعه به صلح نیاز دارد و خاطرنشان کرد که حملات به آرامستان‌ها انسانی نیست، و خواستار پایان دادن به ممنوعیت همه آرامستان‌ها شد.
محمد امین کیلیچ خاطرنشان کرد که با گام‌هایی که در این روند برداشته می‌شود، گذشته قابل ترمیم است.
«جنایت جنگی در حال انجام است»
کیلیچ وقایع رخ داده را به عنوان جنایت جنگی تعریف کرد و خاطرنشان کرد که صلح باید از آرامستان‌ها آغاز شود.
کیلیچ گفت: «دولت در ده سال اخیر به ویژه به آرامستان‌ها حمله کرده است. در بسیاری از مناطق سنگی روی سنگ باقی نگذاشته و پیکرها را از قبرها بیرون آورده است» و خاطرنشان کرد که این وضعیت خلاف قانون و انسانیت است.
کیلیچ گفت: «ما این وضعیت خلاف اخلاق و قانون را بارها مطرح کرده‌ایم» و یادآور شد که این روند را بارها بیان کرده‌اند.
محمد امین کیلیچ اظهر داشت که پس از سال‌های طولانی، این عید توانسته‌اند از آرامستان‌های ممنوعه بازدید کنند، اما منظره آرامستان‌ها بسیار غیرانسانی بوده و خانواده‌ها با غارت مواجه شده‌اند.
«خانواده‌ها پس از ده سال توانستند قبرهای خود را ببینند»
محمد امین کیلیچ در ادامه گفت: «مردم پس از ده سال توانستند قبرهای خود را ببینند. اما فقط توانستند دست خود را به سنگ‌های شکسته و خاک پخش شده بزنند. در بسیاری از مناطق هم نتوانستند به زیارت بروند، زیارت آرامستان‌ها هنوز هم ممنوع است. در این روند، صلح باید ابتدا با مردگان، با آرامستان‌ها آغاز شود. این غارت و تخریب باید فورا پایان یابد.»
کیلیچ با انتقاد از اینکه دولت گام‌های لازم را برنداشته است، گفت: «گام‌هایی که دولت در این مدت برمی‌دارد آنقدر کند است که خانواده‌ها فقط توانستند آرامستان‌های خود را ببینند. این یک گام صلح نیست. دولت باید بر اساس این روند سیاست‌گذاری کند و مطابق با روحیه روند گام بردارد.»
«با وجود این همه تخریب و درد، ما هنوز هم می‌گوییم صلح»
محمد امین کیلیچ خاطرنشان کرد که برای پایان دادن به تخریب، صلح ضروری است و گفت: «با صلح می‌خواهیم این تخریب و غارت پایان یابد.»
کیلیچ گفت:«دیگر نه آرامستان‌ها خراب شوند و نه خانواده‌ها در مقابل قبرهای ویران شده دعا کنند. خانواده‌ها صلح و آرامش می‌خواهند. می‌خواهند که در هر عید، در هر روز خاص، بدون مانع از قبرهای خود بازدید کنند. چیزی که این را محقق می‌کند، صلح است.»
کیلیچ در پایان گفت: «ما خانواده‌ها با وجود این تخریب و درد، هنوز هم می‌گوییم صلح و برای این همیشه مبارزه خواهیم کرد.»
