جرایم دولت ترکیه در شمال و شرق سوریه در دادگاه خلقهای روژاوا که توسط دادگاه دائمی خلقها (DHM) در بروکسل، پایتخت بلژیک در تاریخ ۵-۶ فوریه برگزار شد، مورد بررسی و بحث قرار گرفت. در این دادگاه که با حضور قضات، حقوقدانان، مدافعان حقوق بشر، سازمانهای حقوق بشر، قربانیان حمله و شاهدان عینی برگزار شد، گزارشها و اسناد مهمی در مورد نقض شدید حقوق بشر در مناطق تحت اشغال دولت ترکیه ارائه شد. هیئت دادگاه پس از دو روز برگزاری دادگاه مردمی، در بیانیه اولیه خود به وقوع جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت در مناطق تحت اشغال اشاره کرد.
ما در مورد هدف دادگاه و نقض حقوق بشر که همچنان در شمال و شرق سوریه در حال وقوع است، با جیانی توگنونی، دبیر کل دادگاه دائمی خلقها صحبت کردیم.
«حمله سیستماتیک وجود دارد»
دبیر کل جیانی توگنونی با یادآوری اینکه دادگاه بر سیاست دولت ترکیه در شمال و شرق سوریه متمرکز است که اغلب در رسانههای بینالمللی نادیده گرفته میشود، گفت: «حمله، بمباران و تخریبها توسط دولت ترکیه در این منطقه به یک امر سیستماتیک تبدیل شده است. این حملات یک تجربه بسیار اساسی در سیاست و فرهنگ مدرن است.
روژاوا، منطقهای از سوریه، باید کاملاً خارج از منافع ترکیه باشد. پس از پیروزی بر داعش، این بخش تاریخی سوریه، با مشارکت زنان که در سطح بینالمللی بسیار استثنایی بود، یک تجربه سیاسی مبتنی بر جوامع دموکراتیک را ایجاد کرد.
امروز ترکیه خصومت خود را تشدید میکند، زیرا این ابتکار را که تا حدی از تجربه اوجالان که بیش از ۲۰ سال در ترکیه زندانی است، الهام گرفته شده است، به عنوان یک تهدید تلقی میکند. این امر برای آنها نگرانکننده است که وجود روژاوا تا حدی باعث تشویق اتحاد مقاومت در ترکیه میشود و باعث میشود کوردها سیاست اردوغان برای تسلیم کردن خاورمیانه را زیر سوال ببرند.»
«هدف، قرار دادن حقیقت در دستور کار جامعه بینالمللی است»
دبیر کل جیانی توگنونی با بیان اینکه از جمله اهداف اصلی دادگاه، ایجاد یک دستور کار بینالمللی در مورد آنچه در منطقه اتفاق میافتد، است، اظهار داشت: «دادگاه قصد دارد تأکید کند که حملات به روژاوا نه تنها علیه حقوق مردم کورد، بلکه حمله مستقیم به احتمال صلح و تعادل مجدد در این منطقه از خاورمیانه است. موضوع فقط بحث در مورد ایدهها نیست، بلکه ملاقات با شاهدانی است که این رویدادها را تجربه کردهاند و برنامهریزی برای ارائه این وضعیت به جامعه بینالمللی است. دادگاه قصد دارد انجمنی باشد برای دیده شدن و صدا بخشیدن به کسانی که در تاریخ به عنوان بازیگر یا نقش اصلی شناخته نمیشوند.»
«حمله به حقوق بینالملل است»
دبیر کل جیانی توگنونی با بیان اینکه حملات دولت ترکیه به منطقه همزمان حمله به حقوق بینالملل است و اردوغان از سکوت جامعه بینالمللی نیرو میگیرد، گفت: «ترکیه از دورهای بهره میبرد که حقوق بینالملل پذیرفته است که تماشاگری منفعل در برابر هر آنچه اتفاق میافتد باشد. در واقع، ما قبلاً این را در فلسطین دیدهایم: فراتر از افکار عمومی، جامعه بینالمللی دولتها فقط به مشاهده اظهارات صاحبان قدرت بسنده میکند. اردوغان به خوبی میداند که به ویژه در مورد مهاجران، در موقعیت قدرتمندی در برابر اروپا قرار دارد و با استفاده از بیتفاوتی و بیدقتی جامعه بینالمللی میخواهد هر کاری که میخواهد انجام دهد. علاوه بر این، او سعی میکند نشان دهد که حقوق بینالملل دیگر برای حل اختلافات بین دولتها مفید نیست. این یک حمله رسمی واقعی به حقوق بینالملل است.»
«در محدوده جنایات علیه بشریت»
دبیر کل جیانی توگنونی با اشاره به اینکه جنایاتی که دولت ترکیه در شمال و شرق سوریه مرتکب میشود، در محدوده جنایات علیه بشریت نیز قرار میگیرد، در ادامه افزود: «توجیه دموکراتیک برای جنگ، باعث تغییر اساسی در قوانین بینالمللی شده است و چارچوب موجود را کاملاً تغییر داده است. قبلاً دیپلماسی اولویت مطلق و جنگ استثنای نهایی بود. امروز جنگ به ابزاری تبدیل شده است که همه هر طور بخواهند از آن استفاده میکنند. اردوغان رسماً علیه کوردهای سوریه جنگ نکرده است، اما همچنان جنایات جنگی مرتکب میشود. او با علم به اینکه حقوق بینالملل به دلیل منافع زیاد و دولتهای زیادی که در آن دخیل هستند، سعی در تعریف واضح آنها نخواهد داشت، اقدامات تهاجمی انجام میدهد. بین ایالات متحده آمریکا و روسیه یک اتحاد ضمنی، یا حتی چشمپوشی وجود دارد. اردوغان ادعا میکند که در مرکز این اتحادها قرار دارد یا حداقل توسط کسانی که اجازه حرکت آزادانه به او میدهند، تحمل میشود. او به ویژه در تجارت اسلحه نیز از این وضعیت بهره میبرد. در حالی که به اسرائیل سلاح میفروشد، حمایت خود را از فلسطینیها نشان میدهد. تمام این سیاست جنگی اردوغان، استراتژی او برای حفظ قدرت بسیار طولانی خود و مهمتر از همه، شکل دادن به آیندهای است که دیگر در آن درگیریهای آشکار وجود نخواهد داشت.»
«نمیتوانیم منفعل بمانیم»
دبیر کل جیانی توگنونی با بیان اینکه جامعه بینالمللی نباید در برابر حملات دولت ترکیه منفعل بماند، گفت: «ما امروز در برابر آنچه اتفاق میافتد، سعی میکنیم توجه متفاوتی، دیدگاه جدیدی نسبت به آنچه اتفاق میافتد، ارائه دهیم. یعنی مسئله منفعل نماندن، فکر نکردن به اینکه هر آنچه اتفاق میافتد اجتنابناپذیر است، میباشد. زیرا به نظر ما، بزرگترین خطر برای مردم دقیقاً در همین فکر نهفته است: باور به اینکه نیروها آنقدر غالب هستند که به چالش کشیدن وضعیت معنایی ندارد.
بنابراین کاری که باید انجام شود این است که حقایق را انکار نکنیم، بلکه نیروهایی را که آماده حمایت از پروژهای برای آینده (مدل روژاوا) هستند، گرد هم آوریم. این مطمئناً سهمی ناچیز است، اما در شرایطی که افکار عمومی علیرغم همه ابزارهای ارتباطی پراکنده شده و دیگر در موقعیتی نیست که مقاومت را متحد کند، بدون شک تنها کاری است که در حال حاضر میتوان انجام داد. دادگاه یکی از بسترهایی است که این امر را ممکن میسازد و ما تمام تلاش خود را میکنیم.»
دادگاه دائمی خلقها چیست؟
دادگاه دائمی خلقها (The Permanent Peoples’ Tribunal / PPT) یک دادگاه بینالمللی مشورتی است که صلاحیت تصمیمگیری در مورد هرگونه جنایت جدی علیه مردم و ملتهای کمشمار را دارد. این دادگاه در سال ۱۹۷۹ در بولونیا، ایتالیا، در زمینه اعلامیه جهانی حقوق مردم (۱۹۷۶) و پس از بینش حقوقدان و سیاستمدار للیو باسو تأسیس شد. باسو با تبدیل تجربیات دادگاههای راسل در مورد ویتنام (۱۹۶۶-۶۷) و دیکتاتوریها در آمریکای لاتین (۱۹۷۳-۷۶)، یک مؤسسه دائمی ایجاد کرد که به شنیدن صدای مردمی که مجبور به مقابله با فقدان قانون و معافیت از مجازات بودند، اختصاص داشت.
دادگاه دائمی خلقها متشکل از شبکهای از متخصصان و شخصیتهای شناخته شده بینالمللی است که به صورت دورهای برای تشکیل پنلی برای هر جلسه تشکیل میشوند. مرکز آن در رم است و یکی از پروژههای Fondazione Lelio e Lisli Basso Onlus را نشان میدهد.
این دادگاه تاکنون بیش از ۵۰ جلسه در سراسر جهان برگزار کرده است و مشارکت مردم و جنبشهای اجتماعی را فراهم کرده و یک دستور کار برای حقوق انسان و مردم در سطح جهانی ایجاد کرده است. فعالیتهای گزارشدهی، مستندسازی و تحقیقاتی را برای فرمولهبندی و اجرای مؤثر پیشنهادات تشویق میکند. با مقایسه دستههای حقوقی موجود و اسناد تضمینی با تجربه مستقیم زندگی مردم، توسعه حقوق بشر را در عرصه بینالمللی ترویج میکند.