کوردستانیانی که در ۱۰۱مین سالگرد پیمان‌نامه لوزان گردهم آمده بودند، پیام «ما این انکار ۱۰۰ ساله را قبول نکردیم، قبول هم نخواهیم کرد» را دادند و علیه حملات اشغالگرانه دولت ترکیه فراخوان گسترش مبارزه مشترک را دادند.
پیمان‌نامه لوزان در ۱۰۱مین سالگرد خود در شهر لوزان سوئیس که این پیمان‌نامه در آن به امضا رسید، با راهپیمایی و تجمع محکوم شد. کوردستانیان که به پیشاهنگی ۳۶ تشکل سیاسی از جمله اتحادیه میهنی کوردستان (ی‌ن‌ک)، جنبش گوران، خودمدیریتی روژاوا، کنگره جامعه دمکراتیک-اروپا(ک‌ج‌د‌ک-اروپا)، جنبش زنان کورد-اروپا (ت‌ژک-اروپا)، حزب اتحاد دمکراتیک (پید)، ی‌س‌و، حزب جامعه اسلامی کوردستان، در میدان Pionnieres گردهم آمدند و تا میدان Chateau d'Ouchy که گفتگوهای پیمان‌نامه لوزان در آن انجام شده، راهپیمایی کردند. همراه با هزارن نفر از کوردستانیان که بسیاری از شهرهای سوئیس آمده بودند، دوستان خلق کورد از جمله نهادها و سازمان‌های سوئيسی نیز با حضور خود از این کنش حمایت کردند.
زوبیده زومرد: ما قبول نکردیم، قبول نیز نخواهیم کرد
این کنش با انجام یک دقیقه سکوت برای ادای احترام به یاد شهدا آغاز شد. سپس ریاست مشترک ک‌ج‌د‌ک-اروپا، زوبیده زومرد حق سخنرانی خواست. زومرد در ابتدای سخنن خود توجه‌ها را به تراژدی‌های سنگین پیمان‌نامه لوزان که علیه خلق کورد ایجاد شده معطوف داشت و اشاره کرد که خلق کورد ۱۰۰ سال است که هر ۴ بخش کوردستان علیه قاتلان مبارزه می‌کند. زوبیده زومرد گفت که در بنیاد حملات اشغالگرانه دولت ترکیه که امروزه علیه باشور کوردستان انجام می‌دهد، پیمان‌نامه لوزان وجود دارد و گفت: «ما بخوبی می‌دانیم که مسئولیت نسل‌کشی و جنایاتی که ۱۰۰سال است در کوردستان روی می‌دهد، کسانی هستند که این پیمان‌نامه را امضا کردند. انزوای امرالی و حملات علیه روژاوا نیز به مثابه تاثیرات نتیجه این پیمان‌نامه هستند که ادامه دارند. ما با مبارزه خود این پیمان‌نامه را شکست خواهیم داد. ما این پیمان‌نامه را قبول نکرده و نخواهیم کرد.»
رییل: باید جامعه بین‌المللی مسئولیت را قبول کند
نماینده پارلمان فدرال از حزب سوسیالیست سوئيس، لورنس فَهلمان رییل نیز سخنرانی کرد، او اعلام کرد که نتایج سنگین پیمان‌نامه لوزان برای خلق‌های بسیاری و بخصوص برای خلق کورد وجود دراد و اشاره کرد که دولت ترکیه امروز در میان شلوغی در روژاوا، در باشور و باکور کوردستان علیه خلق‌ها می‌جنگد. رییل مشخص کرد امضای هر کسی که در پایان پیمان‌نامه لوزان وجود دارد، مسئول تمام این تراژدی‌هاست و اشاره کرد که جامعه بین‌المللی باید عیله ترکیه اقداماتی انجام دهد.
«انزوای تحمیلی غیرقابل قبول است»
رییل شرایط انزوای تحمیلی بر رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان را یادآور شد و گفت: «این شرایط انزوای تحمیلی علیه عبدالله اوجالان غیرقابل قبول است. باید این شرایط به مثابه یک شکنجه قبول شود. در زمانیکه قریب به ۶۹ برنده جایزه نوبل اطلاعیه‌ای با مطالبه آزادی عبدالله اوجالان منتشر می‌کنند، این را نیز بیان کردند که رهیافت با صلح و دیالوگ ایجاد می‌شود. باید جامعه بین‌المللی در این سطح مسئولیت برعهده بگیرد.»
«ما همراه با مبارزه هستیم»
پس رییل، عضو مجلس شهرداری لوزان، دیوید پایوت. از جنبش اعتصاب زنان سوئیس، ماریون نوات حق سخنرانی خواستند. در این سخنرانی‌های خود توجه‌ها را به فجایعی که بدلیل پیمان‌نامه لوزان عملی شده معطوف داشتند و بیان کردند که آنان همراه مبارزه آزادی خواهند بود.
فرات اومار: به این شرم صدساله پایان دهید
قبل از راهپیمایی به عنوان پید، فواد اومار سخنرانی کرد و چنین گفت: «ما لوزان را قبول نکرده و قبول نمی‌کنیم.» فواد اومار اشاره کرد که خلق کورد صدسال است که علیه این پیمان مبارزه می‌کند. اومار مسئولیت‌های نیروهای بین‌المللی در جنگ کوردستان و نسل‌کشی علیه کوردها را یادآور شد و این فراخوان را داد: «به این این شرم صدساله پایان دهید»
پس از سخنرانی اومار، هزاران کوردستانی و دوستان آنان به سوی میدان Ouchy که ساختمان گفتگوهای پیمان‌نامه لوزان در آنجا قرار دارد، راهپیمایی کردند. کوردستانیان و دوستان آنان در در پشت پلاکارتی با عنوان «مبارزه ضد حملات اشغالگرانه دولت ترکیه علیه باشور کوردستان را گسترش دهید» راهپیمایی کردند و شعارهای «ما لوزان را قبول نمی‌کنیم»، «به این شرم صدساله پایان دهید»، «زنده‌باد مقاومت گریلا» و «زنده‌باد رهبر آپو» را سردادند.
پس از راهپیمایی، در میدان Ouch تجمع برگزار شد. در اینجا ابتدا عضو شورای اجرایی کنفدرالیسم جوامع کوردستان (ک‌ج‌ک)، زبیر آیدار حق سخنرانی خواست.
آیدار: ما مرزهایی که برای ما کشیده شدند را از میان برخواهیم داشت
آیدار در ابتدای سخنان خود یادآور شد که ک‌ج‌ک برای هر ۴ بخش کوردستان مبارزه می‌کند و گفت: «ما مرزهایی که برای ما کشیده شدند، پیمان‌نامه لوزان را قبول نمی‌کنیم. تا زمانیکه مرزهایی که برای ما کشیده شدند را از میان برداریم، مبارزه ما ادامه خواهیم داد.»
آیدار توجه‌ها را به انزوای امرالی معطوف داشت و اشاره کرد که باید در همه جا از کارزار آزادی برای رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان صیانت شود و این کارزار بیش از این گسترش یابد. زبیر آیدار حملات اشغالگرانه دولت ترکیه علیه باشور کوردستان را یادآور شد و گفت: «مبارزان آزادی ما، مقاومتی بزرگی انجام می‌دهند. گریلاهای ما در آنجا از سراسر کوردستان دفاع می‌کنند. خطرات بزرگی سراسر کوردستان را تهدید می‌کند. بدین صورت ما باید با مبارزان قهرمان خود که مقاومت می‌کنند، همراه شده و از مقاومت آنان حمایت کنیم.»
«علیه اشغالگری همراه با هم مبارزه کنید»
به عنوان تشکل‌های سیاسی از جمله ی‌ن‌ک و جنبش گوران نیز سخنرانی‌هایی انجام شد. سخنرانان اعلام کردند که آنان هرگز پیمان‌نامه لوزان را قبول نکرده و هرکسی را فراخواندند که علیه حملات اشغالگرانه دولت ترکیه همراه با هم مبارزه کنند.
کنش پس از سخنرانی‌ها با سردادن شعارها به پایان رسید.
