ژان زیگلر، متحد چه گوارا و معاون رئیس هیئت مشورتی حقوق بشر سازمان ملل متحد، از جامعه بین‌المللی خواست تا از مبارزه آزادی‌خواهی کوردها که توسط پ.ک.ک انجام می‌شود، حمایت کند.
ژان زیگلر، جامعه‌شناس سوئیسی، دوست نزدیک رهبر انقلاب آمریکای لاتین، ارنستو چه گوارا و نایب رئیس هیئت مشورتی حقوق بشر سازمان ملل متحد، به سوالات سرکان دمیرل از برنامه مبحث اروپا که از تلویزیون مدیا هابر پخش شد، پاسخ داد.
سال‌هاست که شما علیه سرمایه‌داری و سازمان‌های بزرگ صنعتی که چرخ‌های آن را می‌چرخانند مبارزه کرده‌اید. باز هم توجه را به گرسنگی در جهان جلب می‌کنید. اینکه سرمایه‌داری هنوز بر جهان امروز ما حاکم است چگونه ارزیابی می‌کنید؟
من ارقام سال گذشته بانک جهانی را به شما می‌دهم. سال گذشته، ۵۰۰ شرکت برتر بین قاره‌ای جهان در همه بخش‌های فعالیت مانند تجارت، مالی و صنعت، ۸/۵۲ درصد از تولید ناخالص جهانی را در اختیار داشتند که نشان‌دهنده کل ثروت تولید شده در جهان برای یک سال است. این ۵۰۰ شرکت چندملیتی قدرت بی‌سابقه‌ای فراتر از قدرت یک پاپ یا یک پادشاه به دست آورده‌اند. این الیگارشی‌های جهانی شده سرمایه مالی جهان را در اختیار دارند و فراتر از کنترل دولت، پارلمان یا اتحادیه کارگری بر جهان حکومت می‌کنند. آنها قدرت انجام بسیاری از کارها را دارند.
"هر ۵ ثانیه یک کودک در این جهان از گرسنگی می‌میرد"
درست است که سرمایه‌داری انحصاری از نظر تولید بسیار خلاق و پویا است. با این حال، عملکرد آن توسط یک اصل هدایت می‌شود: حداکثر کردن سود. ما باید بدانیم که این نظم جهانی آدمخوار، که در آن یک الیگارشی بسیار کوچک از قدرت عظیمی برخوردار است، امروز هم وجود دارد. ثروت هشت میلیاردر در جهان از نیمی از بشریت بیشتر است.
این قدرت عظیم اقتصادی و مالی باعث بدبختی و گرسنگی وحشتناک بسیاری از مردم شده است. در این سیاره که توسط آنها اداره می‌شود، هر پنج ثانیه یک کودک زیر ده سال از گرسنگی می‌میرد. کودکی که در این جهان از گرسنگی می‌میرد در واقع بدین معناست که به قتل می‌رسد.
"سیستم سرمایه‌داری باید سرنگون شود"
پس چرا ما نمی‌توانیم این سیستم وحشتناک را تغییر دهیم؟
زیرا الیگارشی که صاحب سرمایه مالی جهانی شده و بر جهان حکومت می‌کند، بر اساس اصول هنجاری مانند حق غذا، حقوق بشر و قوانین بین‌المللی عمل نمی‌کند. در عوض، بر اساس یک اصل واحد به حداکثر رساندن سود در کوتاه‌ترین زمان ممکن عمل می‌کند. این نظام سرمایه‌داری باید سرنگون شود، آگاهی باید در سطح جهانی افزایش یابد و ما باید به کسانی که در گرسنگی و فقر در این کره خاکی زندگی می‌کنند و اکثریت را تشکیل می‌دهند، فرصتی برای زندگی بدهیم. ما میتوانیم این کار را انجام بدهیم.
"من مطمئن هستم که کوردها کوردستان آزاد خواهند داشت"
می‌دانیم که شما مسئله کوردها و خاورمیانه را از نزدیک دنبال می‌کنید. وقتی به تاریخ و مبارزات خلق کورد نگاه می‌کنید، آیا معتقدید که آنها می‌توانند پیروز شوند؟
ما در سال ۲۰۲۳ صحبت می‌کنیم، یعنی ۱۰۰ سال پس از امضای معاهده لوزان در کاخ رومین، جایی که به خلق کورد خیانت شد. رئیس جمهور ایالات متحده وودرو ویلسون، که جامعه ملل را از نظر فکری و سیاسی رهبری می‌کرد، این اصل را داشت که به هر ملتی یک دولت، خودمختاری و حق تعیین سرنوشت بدهد. بدین ترتیب، در معاهده سور سال ۱۹۲۰، به خلق کورد موقعیت ملی و خودمختاری داده شد. اما بین سال‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۲۳، فرانسه و بریتانیا به قطعنامه‌های سور خیانت کردند و کوردها را از حق تعیین سرنوشت و ملیت خود محروم کردند. خلق کورد که قدیمی‌ترین خلق منطقه و دارای غنی‌ترین فرهنگ هستند و کوردستان بین ۴ کشور عراق، ایران، سوریه و ترکیه تقسیم شد. این آغاز تراژدی برای خلق کورد بود.
من خلق کورد را بسیار تحسین می‌کنم. خلق کورد علیرغم خیانت غربی‌ها، ظلم‌هایی که به آنها شده، کشته‌ها، مجروحیت‌ها و زندان‌ها، مقاومت کرده و توانسته‌اند هویت، فرهنگ، زبان و جنبش‌های اجتماعی خود مانند پ.ک.ک را حفظ کنند.
علاوه بر این، کوردها جنگ فوق‌العاده‌ای را علیه بربریت جهادی به راه انداختند. هزاران کورد هنگام مبارزه با بربرهای جهادی برای غرب، دموکراسی و ما به شهادت رسیدند.
من مطمئن هستم که کوردها در نهایت پیروز خواهند شد و کوردستان آزاد خواهند داشت. این یک قطعیت است.
"پ.ک.ک یک جنبش آزادیبخش ملی متشکل از مبارزان شجاع است"
پ.ک.ک و مبارزه آن را چگونه تعریف می‌کنید و می‌بینید؟
پ.ک.ک یک جنبش آزادیبخش ملی است. این یک جنبش آزادیبخش ملی است، درست مانند مقاومت فرانسه در برابر اشغال نازی‌ها. پ.ک.ک یک جنبش آزادیبخش است که از مبارزان فوق‌العاده شجاع به ویژه زنان تشکیل شده است. به عنوان مثال، یک جامعه دموکراتیک که در آن زنان و مردان از حقوق مساوی برخوردار هستند، در روژاوا به لطف مبارزان کورد ایجاد شده است. این یک موقعیت استثنایی و مثال‌زدنی برای کل جهان است. روژاوا نماینده یک جامعه دموکراتیک، آزاد و برابر است و الگویی برای جهان است.
باز هم زندانی شدن عبدالله اوجالان و قطع رابطه او با پ.ک.ک یک رسوایی است. سرکوب ترکیه علیه خلق کورد یک جنایت مطلق است. ترکیه فقط مبارزان قهرمان پ.ک.ک را نکشته است. تعداد زیادی از مردان، زنان و کودکان غیرنظامی ساکن در مناطق کوردستان کشته و شکنجه شدند. و این وضعیت با حمایت غرب ادامه دارد. ترکیه یکی از اعضای ناتو است.
غرب به جای اینکه اردوغان را وادار کند که حق تعیین سرنوشت کوردها، آزادی هویت فرهنگی و حقوق دموکراتیک را به رسمیت بشناسد، از او حمایت می‌کند. هر حکومتی که بر سر کار می‌آید، سیاست‌های خشن‌تر، بی‌رحمانه‌تر و احمقانه‌تر را علیه کوردها اجرا می‌کند. و غرب همچنان در برابر این وضعیت سکوت می‌کند.
"غرب در جنگ ترکیه علیه کوردها شریک است"
همانطور که شما گفتید، کوردها در سوریه نیز برای حفاظت از ارزش‌های دموکراتیک غرب جنگی را علیه داعش به راه انداختند و داعش را از نظر نظامی شکست دادند. اما قدرت‌های غربی پس از جنگ با داعش، کوردها را تنها گذاشتند. این وضعیت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این یکی دیگر از خیانت‌های غرب به کوردها است. کوردها نیز برای آزادی غرب جنگی باورنکردنی با جهادگران انجام دادند و جان خود را در این جنگ از دست دادند. آنها شجاعانه با بربریت مبارزه کردند. با این حال، پس از جنگ، غرب به شکلی پنهانی کوردها را به سرنوشت خود رها کرد.
کوردها امروز هم آنها را در زندان نگه می‌دارند تا از بازگشت جهادگران به غرب جلوگیری کنند. کوردها همچنان نقش مهمی در حفاظت از دموکراسی و غرب در برابر جهادگرایان ایفا می‌کنند. با وجود این، غرب یک بار دیگر به کوردها خیانت کرد.
آمریکایی‌ها نیروهای زیادی را از منطقه خارج کردند. غرب نیز به طور غیرمستقیم به کوردها حمله می‌کند و به اردوغان اجازه حمله به سرزمین‌های آزاد شده کوردها و روژاوا را می‌دهد. غرب به ترکیه اجازه حمله به منطقه را داد. به همین دلیل، کار روزنامه‌نگاری شما در اینجا برای کمک به افزایش آگاهی در غرب بسیار مهم است. مهم این است که بفهمیم ما به عنوان غربی‌ها باید در مورد کوردها چه بفهمیم و آنها از ما چه می‌خواهند.
"مبارزه خلق کورد نمونه‌ای برای همه مردم ستمدیده جهان است"
همانطور که می‌دانیم دولت ترکیه از سلاح‌های شیمیایی ممنوعه در باشور کوردستان استفاده می‌کند. حملاتی را علیه غیرنظامیان در روژاوا و سایر مناطق انجام می‌دهد. با تمام این اوصاف، سکوت جامعه جهانی به ویژه سازمان ملل را چگونه تفسیر می‌کنید؟
این موضع جامعه جهانی غیرقابل قبول است. این موضع نشان از سیاست بدبینانه غرب است که حتی بر روی اثبات شده‌ترین و آشکارترین جنایات ترکیه را سرپوش می‌گذارد و نادیده می‌گیرد. استفاده از سلاح‌های شیمیایی و حمله به غیرنظامیان جنایت علیه بشریت است.
صدام حسین از اولین سلاح شیمیایی علیه کوردها در شمال عراق استفاده کرد. بعدها در سوریه بشار اسد از سلاح شیمیایی استفاده کرد. آقای اوباما، رئیس وقت ایالات متحده و فرانسه هرچند گفتند که این خط قرمز ماست ولی در مورد استفاده اسد از این تسلیحات چیزی نگفتند.
چیزی که بیشتر از همه من را ناراحت می‌کند، تنهایی کوردهاست. این یک رسوایی است. حتی اگر چه کوردها همیشه تنها یا به حال خودشان رها شده باشند و یا متوجه خیانت شده‌اند، اما از سوی دیگر، همیشه نیروی مقاومت، بسیج و شور انقلابی در خلق کورد وجود دارد. تکرار می‌کنم، مبارزه خلق کورد واقعاً سرمشقی برای تمام بشریت و همه خلق‌های مظلوم جهان است.
"اگر در قید حیات می‌بود، در کنار کوردها جای می‌گرفت"
در مصاحبه‌ای که حدود دو سال پیش با شما داشتم، درباره دوست مبارزتان چه گوارا به من گفتید: "اگر او امروز در قید حیات می‌بود، در کنار کوردها می‌جنگید." آیا هنوز هم همین فکر را می‌کنید؟
قطعا! آنچه چه گوارا تاکنون مجسم کرده است، همبستگی بین مردم، انترناسیونالیسم به معنای واقعی کلمه است. و کوردها این را عملا به ما نشان می‌دهند. کوردها امروز حاملان مبارزه انترناسیونالیستی چه هستند.
و اگر چه گوارا امروز در قید حیات می‌بود، قلبش با کوردها می‌تپید و در کنار آنها جای می‌گرفت. مقاومت کوردها منبع الهام برای محروم‌ترین افراد است.
"جامعه بین‌المللی باید قیام کند و آزادی عبدالله اوجالان را مطالبه کند"
رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان ۲۴ سال است که در گروگان است و ۲۷ ماه است که کسی نمی‌تواند با وی ارتباط برقرار کند. حق ملاقات با خانواده و وکلای خود به طور کامل سلب شده است. در این مورد چه نظری دارید؟
این اعمال علیه عبدالله اوجالان جنایت علیه بشریت است، این یک واقعیت است. اردوغان باید مدت‌ها پیش به دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) معرفی و محکوم می‌شد. عبدالله اوجالان رهبر مشروع مقاومت کوردستان و خلق کورد است. زندانی کردن وی و محروم کردن ایشان از حقوق اساسی مانند آزادی رفت و آمد جنایت علیه بشریت است. همه اینها باید متوقف شود. جامعه جهانی باید قیام کند و آزادی عبدالله اوجالان را مطالبه کند و مشروعیت وی را به عنوان یگانه رهبر نه تنها پ.ک.ک، بلکه برای خلق کورد نیز به رسمیت بشناسد.
"رژیم اردوغان یک رژیم ظالمانه است"
رژیم اردوغان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
رژیم اردوغان قطعا یک رژیم امپریالیستی است. رژیم اردوغان یک رژیم ظالم است که همه حقوق بشر را محدود می‌کند، از دموکراسی متنفر است و یک رژیم خشونت‌آمیز است.
ژان زیگلر کیست؟
ژان زیگلر در سال ۱۹۳۴ با نام هانس زیگلر متولد شد. یک سیاستمدار، ضد جهانی‌شدن و جامعه‌شناس است. او به عنوان گزارشگر ویژه در سازمان ملل در مورد حق غذا در جهان خدمت کرد. وی به عنوان گزارشگر ویژه، وضعیت تغذیه بسیاری از کشورها (نیجر، اتیوپی، هند، بنگلادش، مغولستان، برزیل، فلسطین، بولیوی، کوبا، گواتمالا و...) را بررسی و گزارش‌هایی از وضعیت به مجمع عمومی سازمان ملل ارائه کرد. زیگلر از سال ۲۰۰۹ نایب رئیس هیئت مشورتی حقوق بشر سازمان ملل متحد (UN) بوده است.
کتاب‌های زیگلر که یکی از مهم‌ترین روشنفکران سوئیس محسوب می‌شود، به ده‌ها زبان ترجمه شده است. اما او به دلیل باز شدن پرونده‌های حقوقی علیه کتاب‌هایش بدهی‌های هنگفتی دارد. با وجود بالا رفتن سن، او همچنان خود را انقلابی می‌داند.
کتاب ریاض سیداوی در سال ۲۰۰۳ "Jean Ziegler parle aux Arabes" (ژان زیگلر در حال صحبت با اعراب) برخورد زیگلر با چه گوارا را در طول دیدارش در سال ۱۹۶۴ از ژنو شرح می‌دهد. زیگلر مدتی در ژنو راننده‌ی چه بود. یک روز قبل از رفتن چه، او جراتش را جمع کرد و گفت: فرمانده، من می‌خواهم با شما بیایم. چه به سمت زیگلر برگشت، به ساختمان‌های نورانی در مرکز ژنو اشاره کرد و گفت: "اینجا مغز جانور است. اینجاست که باید بجنگی."
