حزب «اتحادیه میهنی کردستان, ی.ن.ک» که دبیرکل آن, جلال طالبانی رئیس‌جمهور عراق است, از زمان تأسیس تاکنون یعنی در 38 سال گذشته برای چهارمین بار است که کنگره خود را برگزار می‌کند. این کنگره در 31 ژانویه, متفاوت از دیگر کنگره‌ها در شرایطی بسیار متفاوت برگزار خواهد شد.

حزب ی.ن.ک در انتخابات پارلمانی اقلیم جنوب کردستان ضربه سنگینی خورد و پس از حزب دموکرات و تغییر, با کسب 18 کرسی سومین حزب شد.

وقتی که مقامات حزب ی.ن.ک برای ارزیابی نتایج انتخابات در 7 اکتبر در سلیمانی نشستی برگزار کردند, تصمیم گرفتند که در 31 ژانویه سال 2014 کنگره چهارم خود را برگزار نمایند.

آیا دبیرکلی دیگر انتخاب خواهند کرد؟

کنگره چهارم برای ی.ن.ک بسیار حساس و مایه نوگرایی است. این کنگره درحالی برگزار می‌گردد که هنوز جلال طالبانی در بستر بیماری بسر می‌برد و در بیمارستانی در آلمان تحت مداوا قرار گرفته.

مقامات این حزب مدتهاست برای انتخاب دبیرکلی جدید, بحث و گفتگو می‌کنند. بخاطر وضعیت وخیم تندرستی طالبانی, این گفتگوها اخیرا بالا گرفته است. یکی دیگر از مسایل مهم برای این حزب , چگونگی رابطه با حزب دموکرات به سرکردگی مسعود بارزانی است که با کسب 38 کرسی حزب حاکم شده. مقامات ی.ن.ک قریب چند ماه است که مدام تکرار می‌کنند که می‌خواهند به روابط استراتژیک خود با حزب دموکرات پایان دهند و از وضعیت دنباله‌روی آن حزب نجات یابند.

در عرض 38 سال 3 کنگره

حزب ی.ن.ک از معدود احزابی کردستانی است که مدام از برگزاری کنگره‌های خود بخاطر انشعاب, واهمه داشته است. 38 سال پیش و در سال 1975 در دمشق از سوی جلال طالبانی حزب ی.ن.ک موجودیت خود را اعلام کرد. این حزب نخستین کنگره خود را در سال 1992 , کنگره دوم را در 2000 برگزارکرد. برخی کارشناسان سیاسی جنوب کردستان می‌گویند کنگره نخست این حزب کنفرانس بوده نه کنگره. با این حساب حزب ی.ن.ک در عرض 35 سال گذشته تنها توانایی برگزاری یک کنگره را داشته است. کنگره سوم هم درست مصادف بود با سر برآوردن حزب گوران از درون آن حزب بود و در سال 2010 برگزار گردید. این حزب هرچند در آن کنگره وعده ایجاد اصلاحات و تغییر داد, اما اراده آن را نیافت. روند انشعاب این حزب از سال 2004 آغاز شد و این حزب بسیاری از طرفدارانش را از دست داد.

ی.ن.ک در کنگره خود در سال 2000 نتوانست مشکلات داخلی خود را حل نماید و بعد از 4 سال یعنی در سال 2004 گفتگوهایی مناقشه‌برانگیز آغاز شد. در نتیجه این زلزله که بدنه آن حزب را تکان داد, گروه‌های مخالف طرفدار «کُسرت رسول» و «نوشیروان مصطفی» در مخالفت با طالبانی سربرآوردند. طالبانی برای ایجاد توازن میان مخالفان, تلاش کرد که سازشی به میان آورد, اما تغییراتی اساسی روی نداد و در سال 2006 نوشیروان مصطفی از ی.ن.ک جدا شد.

انشعاب و ضعیف شدن

متأثر از شرایط اجتماعی, اقتصادی و سیاسی جنوب کردستان پس از اشغال عراق از سوی آمریکا در سال 2003ع نوشیروان مصطفی در سال 2009 یک حزب مخالف تشکل داد که در منطقه سلیمانی به نیروی نخست مبدل شد. این حزب از دورن حزب ی.ن.ک منشعب شد و سلیمانی, آن قلعه ی.ن.ک را تحت کنترل خود درآورد. حزب تغییر در سال 2010 تعداد 8 پارلمانتار به پارلمان بغداد فرستاد. در انتخابات 21 سپتامبر 2013 پارلمانی اقلیم کردستان هم 24 کرسی را کسب کرد و به حزب دوم اقلیم مبدل شد.

گذشته از ی.ن.ک, حزب دموکرات کردستان از سال 1946 تاکنون تنها 13 کنگره برگزار کرده. آخرین کنگره این حزب در سال 2010 برگزار گردید و مشخص نیست که کنگره چهاردهمین حزب دموکرات چه زمانی برگزار خواهد شد.