٢۴ سال از حمله مشترک حزب دمکرات کوردستان (پ.د.ک) با سرکردگی بارزانی‌ها و تانک‌های صدام حسین به شهر هولیر گذشت. صدام حسین در خلال سالهای ١٩٨٧ و ٨٨ بیش از ١٨٢ هزار انسان بی‌گناه کورد را قتل‌عام نموده بود و اینبار با درخواست مسعود بارزانی در ٣١ آگوست ١٩٩۶ با تانک و توپ و اسلحه‌های سنگین به هولیر آمد.

خلق ما در جنوب کردستان این روز را خیانت ٣١ آگوست نامگذاری کرده‌اند. پارتی دستاوردهای ۵٠ ساله خلق کُرد را که با خون صدها هزار شهید فراهم شده بود به آسانی به سربازان گارد ریاست جمهوری صدام مخلوع سپرد و هولیر را به آنان واگذار کرد. پ.د.ک پارلمان اقلیم را به سربازان صدام سپرد.

وضعیت سیاسی منطقه در زمان خیانت تاریخی ٣١ آگوست

پس از جنگ خلیج و اعلام منطقه پرواز ممنوع در شمال عراق شهر هولیر از سوی نیروهای کوردی و خلق از لوث ارتش عراق پاکسازی شد. در آزادسازی هولیر فرماندهان اتحادیه میهنی، حزب کمونیست کوردستان عراق و بسیاری از احزاب دیگر شرکت نمودند و این شهر را در سال ١٩٩٢ به عنوان پایتخت اقلیم کوردستان اعلام کردند.

نقشه چلبی برای حمله به بغداد و فروپاشی رژیم صدام

سال ١٩٩۶ مخالفان رژیم و اپوزیسیون با رهبری احمد چلبی برای حمله به بغداد و فروپاشی رژیم صدام گفتگو با سازمان استخبارات ملی امریکا-سیا را ادامه دادند. دولت آمریکا از سویی از ترس نفوذ هر چه بیشتر ایران در آینده عراق و از سوی دیگر تدارکات بیل کلینتون برای دور دوم ریاست جمهوری از همکاری برای سرنگونی صدام صرفنظر کرده بود.

طالبانی درصدد آزادسازی کرکوک بود

جلال طالبانی رهبر حزب اتحادیه میهنی (یکیتی) صراحتا اعلام کرده بود که آماده‌اند با نیروهای اپوزیسیون برای فروپاشی رژیم صدام وارد عمل شوند. طالبانی حمله به کرکوک را در این راستا از دو محور هولیر و چمچمال آغاز کرد.

نقشه حمله نیروهای وابسته به احمد چلبی بسوی بغداد مسکوت ماند. نیروهای یکیتی بسوی کرکوک و نیروهای اپوزیسیون هم بسوی موصل تحرکاتی را آغاز کردند، اما دولت آمریکا حاضر به همکاری با آنان نشد، زیرا آمریکاییها نمی‌خواستند رژیم مرکزی عراق را با همکاری کوردها از میان بردارند و از سوی دولت ترکیه (همچون یکی از دوستان وقت آمریکا) با هر اقدامی در این راستا بشدت مخالف بود.

آنچه که باید پیشروی بسوی بغداد را سد کرده بود نامه‌ای بود که مسعود بارزانی در ٢٢ آگوست ١٩٩۶ به صدام حسین نوشته و از وی خواسته بود تا هولیر را مجددا اشغال کنند.

نامه بارزانی به صدام

مسعود بارزانی در نامه به قاتل ١٨٢ هزار انسان کورد صدام حسین را "جناب رییس ما"خطاب کرده بود. در متن نامه آمده است:"جناب رییس ما، با درایت و تصمیمات عاقلانه راه چارە‌ای را برای نفوذ نیروهای وابسته به ایران در عراق ببینید(...) از درگاه عزیز شما می‌خواهیم که با صدور فرمان به ارتش عراق تهدیدهای موجود را چارە نمایید و علیه همکاری خیانت‌های جلال طالبانی شهر هولیر را تصرف کنید."

پس از چند روز بارزانی به بغداد رفت و با صدام حسین به تفاهم رسید. بر اساس تفاهم به عمل آمده ارتش بعثی صدام برای تصرفت هولیر به نیروهای بارزانی کمک خواهد کرد و در عوض آن بارزانی هم نیروهای عراقی را به کمپ‌های نیروهای اپوزیسیون صدام راهنمایی خواهد کرد و سران آنان را به بعثی‌ها تحویل می‌دهد."

درگیری در هولیر و هجوم بعثی‌ها به کوردستان

پس از توافق بارزانی- صدام در بامداد ٣١ آگوست ارتش عراق از دو محور موصل و کرکوک با همراهی ١۵٠ تانک و ٣٠ هزار سرباز ارتش بسوی هولیر حرکت کردند. در ورود به شهر درگیری وسیعی روی نداد. گزارشهای مستدل حاکی است که پیشمرگه‌های پارتی در محور مواصلاتی هولیر –گویر ١٣ پیشمرگ یکیتی را در اوایل صبح بازداشت کردند و آنان را به رگبار بستند. نهاد شهدای اتحادیه میهنی آمار شهدا و زخمی‌های روز ٣١ آگوست را ۴۵٠ کشته و ٢٠٠ زخمی عنوان کرده است. ارتش عراق یکماه تمام در حال بازداشت و کشتار مخالفان خود در حوالی هولیر بود و بارزانی‌ها با کمال میل در سرکوب نیروهای اپوزیسیون عراقی با سربازان بعث همکاری کردند.

"ما با بعث همکاری کردیم"

مسعود بارزانی پس از رویداد ٣١ آگوست در نشستی با فاضل میرانی و جوهر نامق سالم (ریاست وقت مجلس اقلیم کردستان از حزب پارتی) نشستی را برگزار کرده و بارزانی گفته بود:"برای بازپس گرفتن هولیر با رژیم بعث به تفاهم رسیده بودند و شهر را از جلالی‌ها گرفته‌اند. جوهر نامق سالم صراحتا گفته بود که این اقدام "خیانت" نام دارد. از آنزمان به بعد مابین بارزانی و جوهر نامق سالم آنچنان اختلافی ایجاد شد که تا وفات جوهر همچنان ادامه داشت.

بارزانی از وحدت خاک عراق می‌گوید

مسعود بارزانی که این روزها مدعی است:"چیز مشترکی برای ماندن در چارچوب عراق نداریم. من هم دولتی مستقل تأسیس می‌کنم" چند روز پس از ٣١ آگوست ١٩٩۶ در گفتگو با رسانه‌ها گفته بود:"ما کوردیم، ما عراقی هستیم. شاید مابین ما مسائل کوچکی وجود داشته باشند، اما نقطه مشترک ما محافظت از صیانت و یکپارچگی عراق است. عراق با تهدیدهای خارجی روبروست. آمریکا و غربی‌ها به ما کمک نکردند ما هم دست به دامن دولت مرکزی عراق شدیم."

"خیانت" همچون راهکار گسترش حوزه نفوذ

قبل از ٣١ آگوست ١٩٩۶ مناطق سلیمانیه، هولیر، بخشی از هلبجه، رانیه، قلادزه، مناطق مرزی چومان، پنجوین و ... تحت کنترل نیروهای پیشمرگ یکیتی بود. تنها بخشی از هلبجه، دهوک و زاخو تحت نفوذ نیروهای پارتی قرار داشت. آمارهای مستدل حاکی است که در روزهای قبل ٣١ آگوست تنها ٣٠ درصد خاک اقلیم در دست نیروهای بارزانی قرار داشت، اما با خیانت ٣١ آگوست این میزان به دو برابر (۶٠ درصد) افزایش یافت. به همین سان پارتی در انتخابات ١٩٩٢ تنها ۴۴ درصد آرا را کسب کرده بود، اما در انتخابات بعدی میزان آرای پ.د.ک به ٧١ درصد افزایش یافت. این حقایق نشان می‌دهند که پ.د.ک چرا چنین از چنین سیاست‌هایی برای پیشبرد اهداف سیاسی خود بهره می‌گیرد.